Bộ Xây dựng đã xây dựng dự thảo về thành lập Quỹ nhà ở Quốc gia, trên cơ sở đó đã gửi lấy ý kiến gửi các bộ, ngành, địa phương. Đến nay cơ bản dự thảo đã hoàn chỉnh và chuẩn bị trình Chính phủ.

UBND cấp tỉnh lập quỹ tại địa phương và là đại diện chủ sở hữu quản lý quỹ

Giới thiệu về dự thảo, bà Tống Thị Hạnh, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản của Bộ Xây dựng cho biết, Dự thảo Nghị định này gồm 7 chương 27 điều.

Đáng chú ý, tại Chương 2 nêu rõ về địa vị pháp lý, mục tiêu hoạt động, trong đó Chính phủ thành lập quỹ, giao Bộ Xây dựng là đại diện chủ sở hữu và quản lý; UBND cấp tỉnh lập quỹ ở địa phương và là đại diện chủ sở hữu cũng như quản lý quỹ.

Đối với cơ chế quản lý về tài chính, UBND cấp tỉnh quyết định việc thành lập mới hoặc tổ chức lại quỹ hiện có do UBND cấp tỉnh đang quản lý hoặc ủy thác cho quỹ tài chính khác của địa phương quản lý nhưng phải đảm bảo hoạt động theo đúng mục đích của quỹ tại Nghị quyết số 201/2025/QH15 và Nghị định này.

Trường hợp UBND cấp tỉnh quyết định ủy thác cho quỹ đầu tư phát triển địa phương hoặc quỹ tài chính khác của địa phương quản lý quỹ nhà ở địa phương thì quỹ nhận ủy thác phải thành lập cơ quan điều hành (Ban điều hành) quỹ nhà ở địa phương.

Chương 2 cũng nêu rõ mục tiêu hoạt động của quỹ; nguyên tắc hoạt động của quỹ; Nhiệm vụ và quyền hạn của quỹ; Điều vốn hoạt động của quỹ; Cơ cấu tổ chức của quỹ.

Tại Chương 3 đối với Quản lý tài chính cũng đã nêu rõ về chế độ tài chính (bao gồm cơ chế tiền lương, các khoản phụ cấp của cán bộ quản lý, người lao động) và quản lý, sử dụng tài sản của quỹ thực hiện theo quy định áp dụng đối với đơn vị sự nghiệp công lập. Cùng với đó, quỹ tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của pháp luật về kế toán, thực hiện công tác kế toán, thống kê theo quy định của pháp luật...

Về việc tiếp nhận, quản lý và sử dụng các khoản hỗ trợ, đóng góp của tổ chức, cá nhân trong nước, ngoài nước tại Chương 4, nêu rõ về Nguyên tắc, phương thức, trình tự, thủ tục, thẩm quyền quyết định tiếp nhận khoản hỗ trợ, đóng góp của các tổ chức, cá nhân; Trình tự, thủ tục, nội dung văn bản tiếp nhận các khoản hỗ trợ, đóng góp; Tiếp nhận nguồn hỗ trợ, đóng góp; Ký kết, xác nhận việc tiếp nhận hỗ trợ, đóng góp; Sử dụng khoản hỗ trợ, đóng góp.

Đối với hoạt động đầu tư, tạo lập, quản lý vận hành cho thuê nhà ở tại Chương 5 đã nêu ra nguyên tắc đầu tư, tạo lập nhà ở; Hình thức, thủ tục đầu tư xây dựng, tạo lập nhà ở, nhà ở xã hội của quỹ; Đối tượng thuê nhà ở; Giá thuê, trình tự thuê nhà ở; Việc quản lý vận hành nhà ở.

Về việc Kiểm tra hoạt động tại Chương 6 đã nêu rõ kiểm tra hoạt động của quỹ, trong đó quỹ có trách nhiệm xây dựng, ban hành quy chế kiểm tra nội bộ bảo đảm hoạt động có hiệu quả, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền quy định tại Nghị định này.

Đồng thời, định kỳ hằng năm hoặc đột xuất, quỹ có trách nhiệm báo cáo Bộ Xây dựng, UBND cấp tỉnh về tình hình hoạt động của quỹ; tình hình quản lý vốn, tài sản; khó khăn, vướng mắc và kiến nghị, đề xuất giải pháp xử lý.

Đối với các điều khoản được sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 192/2025/NĐ-CP ngày 1/7/2025 và Nghị quyết số 201/2025/QH15, chương 7 đã nêu rõ và bổ sung các điều, khoản. Đồng thời nêu rõ trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương; Trách nhiệm của quỹ; Quy định xử lý chuyển tiếp và Điều khoản thi hành.

Thông tin thêm về việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cho biết: Trước đây, chúng ta đi theo mô hình là quỹ ngoài ngân sách nhưng hoạt động theo mô hình Công ty TNHH một thành viên.

"Xuất phát là từ tinh thần Nghị quyết số 201/2025/QH15 thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội xác định đây là quỹ chỉ cho thuê, "chỉ có vào, không có ra". Hay nói cái khác là quỹ không thực hiện hoạt động mua bán kinh doanh, chỉ đảm bảo việc cung cấp dịch vụ cho thuê nhà, được hình thành từ ngân sách nhà nước và sự đóng góp hợp pháp từ các nguồn lực khác", Thứ trưởng Bộ Tài chính giải thích.

Từ đó, Bộ Tài chính nghiên cứu đi theo hướng quỹ ngoài ngân sách, nhưng thực hiện theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập. Vì vậy, trên tinh thần quỹ có chức năng đảm bảo để cung cấp dịch vụ cho thuê chứ không phải cung cấp nhà, thực hiện nhiệm vụ chính trị của nhà nước giao. 

Về mặt vận hành, thời gian đầu Quỹ sẽ có sự hỗ trợ của nhà nước, có vốn điều lệ và chi phí hoạt động, kể cả ở cấp Trung ương và địa phương. Sau khi quỹ vận hành, bắt đầu có nguồn thu thì mới bắt đầu tự đảm bảo kinh phí. Tiếp theo, quỹ sẽ thực hiện các nhiệm vụ khác, trích lập khấu hao, bảo đảm được tài sản của Nhà nước.

"Mối quan hệ giữa quỹ cấp Trung ương và địa phương cũng là vấn đề cần bàn đến. Ở các thành phố lớn và các địa phương lớn, có phát triển công nghiệp, khu công nghiệp, khu kinh tế, mối quan hệ giữa hai quỹ rất quan trọng, để điều tiết nhu cầu, vị trí dự án, đến việc sử dụng hiệu quả quỹ", Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung nêu quan điểm.

Góp ý dự thảo tại cuộc họp, đại diện Sở Xây dựng thành phố Hà Nội nhìn nhận: Nếu để doanh nghiệp thực hiện công tác cho thuê sẽ rất khó để hút nhà đầu tư. Do đó, trách nhiệm này chuyển sang cho nhà nước sẽ đem lại giá trị dài hạn, nhà nước không phải bố trí liên tiếp các quỹ nhà ở xã hội. Do quỹ đất có hạn, không thể nào bố trí mãi nhà ở xã hội được, vậy nên, quỹ này đến một mức độ nhất định sẽ quay vòng nhu cầu cho thuê.

Bên cạnh đó, cần có cơ chế quy định kiểm soát lựa chọn dự án cụ thể để tránh tình trạng doanh nghiệp tồn sản phẩm và tìm đến nhà nước như một kênh để "thoát hàng". Đồng thời, cần có cơ chế quy định về chất lượng công trình. Khi nhà nước mua cần tránh tình trạng chủ đầu tư giảm chất lượng công trình để tăng lợi nhuận, cần kiểm soát chất lượng ngay từ lúc mua đến lúc nghiệm thu công trình, hạn chế tình trạng gây thất thoát tiền của nhà nước.

Đại diện Sở Xây dựng TP.HCM kiến nghị, cần có những mục dành riêng cho Quỹ nhà ở Quốc gia và Quỹ nhà ở địa phương. Đồng thời, cần bổ sung mối quan hệ công tác, phối hợp giữa các quỹ nhà ở địa phương và quốc gia. 

Về mục tiêu, Sở Xây dựng TPHCM kiến nghị thêm là tạo lập quỹ nhà ở bằng cách bố trí quỹ nhà ở tái định cư. Thời gian vừa qua thành phố cũng tiến hành mua lại nhà ở tái định cư để chuyển đổi thành mô hình nhà ở xã hội hoặc nhà ở công vụ để phục vụ cho các đối tượng nhà ở công vụ cũng như nhà xã hội.

"Bộ Xây dựng cũng có cơ chế linh hoạt để xác định đối tượng, đặc biệt đối tượng đang thuê trọ tại các khu nhà riêng lẻ trong khu dân cư hỗ trợ, vì đối tượng này ở TP.HCM chiếm số lượng nhiều", đại diện Sở Xây dựng TPHCM góp ý.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh khẳng định Bộ Xây dựng sẽ tiếp thu các ý kiến, đóng góp từ các cơ quan, Bộ, ngành để hoàn thiện trình Chính phủ theo đúng thời gian quy định.

×