Tờ trình nhấn mạnh cần thiết phải sửa đổi Luật Căn cước công dân năm 2014 để hoàn thiện cơ sở pháp lý, tạo bước đột phá về chuyển đổi số ở nước ta.

Bộ trưởng Tô Lâm nêu rõ, việc xây dựng dự án Luật Căn cước nhằm 5 mục đích chính: phục vụ giải quyết thủ tục hành chính và cung cấp dịch vụ công trực tuyến; phát triển kinh tế, xã hội; xây dựng công dân số; hoàn thiện hệ sinh thái phục vụ kết nối, khai thác, bổ sung làm giàu dữ liệu dân cư; phục vụ chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo các cấp.

Theo Bộ trưởng Tô Lâm, có 14 nội dung mới cơ bản so với Luật Căn cước công dân năm 2014.

Dự thảo luật bổ sung quy định về quản lý, cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi và cấp giấy chứng nhận căn cước cho người gốc Việt Nam để bảo đảm quyền, lợi ích chính đáng của họ và phục vụ công tác quản lý nhà nước; phát huy giá trị, tiện ích của thẻ căn cước trong hoạt động của Chính phủ số, xã hội số.

"Việc cấp thẻ cho người dưới 14 tuổi sẽ thực hiện theo nhu cầu, còn đối với người từ đủ 14 tuổi trở lên là bắt buộc”, Bộ trưởng Tô Lâm nói.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm, thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, trình bày tờ trình dự án Luật Căn cước (Ảnh: TL)
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm, thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, trình bày tờ trình dự án Luật Căn cước. Ảnh: TL

Về người được cấp thẻ căn cước, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết, Ủy ban Quốc phòng và An ninh cơ bản nhất trí quy định nhằm phát huy việc khai thác, sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu căn cước. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định đối tượng cấp thẻ căn cước là người dưới 14 tuổi vì cho rằng, nhu cầu sử dụng thẻ căn cước của nhóm đối tượng này rất ít.

Bên cạnh đó, dự án Luật Căn cước công dân, về nội dung thể hiện trên căn cước, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung theo hướng bỏ vân tay.

Sửa đổi quy định về thông tin số căn cước, dòng chữ "căn cước công dân", quê quán, nơi thường trú, chữ ký của người cấp thẻ thành số định danh cá nhân, dòng chữ "thẻ căn cước", nơi đăng ký khai sinh, nơi cư trú...

Việc thay đổi, cải tiến như trên để tạo thuận lợi hơn cho người dân trong quá trình sử dụng căn cước, hạn chế việc phải cấp đổi căn cước và bảo đảm tính riêng tư của người dân.

Các thông tin căn cước của người dân cơ bản sẽ được lưu trữ, khai thác, sử dụng thông qua chip điện tử trên căn cước.

Bộ trưởng Tô Lâm cũng nêu rõ "đối với các căn cước công dân đã cấp vẫn còn nguyên giá trị sử dụng, không bị tác động bởi quy định này".

Về tích hợp thông tin vào căn cước, dự thảo luật bổ sung quy định về việc tích hợp một số thông tin có tính ổn định, được sử dụng thường xuyên của người dân ngoài thông tin trong Cơ sở dữ liệu căn cước vào căn cước.

Căn cước có giá trị sử dụng để cung cấp thông tin về người dân và tương đương việc xuất trình các giấy tờ do cơ quan có thẩm quyền cấp có thông tin đã được in hoặc tích hợp trong căn cước.

Qua đó, giúp giảm giấy tờ cho người dân, tạo thuận lợi cho người dân trong thực hiện giao dịch dân sự, thực hiện chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính.

Người dân thực hiện thủ tục tích hợp thông tin vào căn cước thông qua việc cấp, cấp đổi, cấp lại thẻ căn cước hoặc ứng dụng VNeID khi đã có căn cước điện tử.

Về quy định chuyển tiếp, Bộ trưởng Tô Lâm nêu rõ dự thảo luật quy định chuyển tiếp theo hướng căn cước công dân đã được cấp trước ngày luật này có hiệu lực thi hành vẫn có giá trị sử dụng đến hết thời hạn được ghi. Khi người dân có yêu cầu được đổi sang căn cước.

Chứng minh nhân dân còn thời hạn sử dụng đã được cấp trước ngày luật này có hiệu lực thi hành thì được sử dụng đến hết ngày 31/12/2024.

Các loại giấy tờ có giá trị pháp lý đã phát hành có sử dụng thông tin từ chứng minh nhân dân, căn cước công dân vẫn nguyên hiệu lực pháp luật.

Bộ trưởng Tô Lâm cũng nêu rõ hiện nay đã cấp được gần 80 triệu căn cước công dân cho người đủ điều kiện cấp, nên việc quy định thời hạn hết giá trị sử dụng của chứng minh nhân dân cơ bản không tác động đến người dân.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết cơ quan này nhất trí sự cần thiết ban hành Luật Căn cước như tờ trình của Chính phủ.

Về tên gọi của luật, ông Lê Tấn Tới cho rằng việc điều chỉnh Luật Căn cước công dân (sửa đổi) thành Luật Căn cước nhằm bảo đảm tính bao quát, đầy đủ, phù hợp với phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của luật.

Việc cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi sẽ thực hiện theo nhu cầu. Ảnh minh họa
Việc cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi sẽ thực hiện theo nhu cầu. Ảnh minh họa

Về nội dung thể hiện trên thẻ căn cước, Ủy ban Quốc phòng và An ninh cơ bản nhất trí nội dung này nhằm bảo đảm đầy đủ các thông tin cần thiết đối với một công dân.

Một số ý kiến đề nghị cân nhắc nội dung quy định nơi đăng ký khai sinh và nơi cư trú để quy định bảo đảm thống nhất đồng thời bổ sung trường thông tin nhóm máu trên thẻ căn cước bảo đảm thuận tiện khi sử dụng trong một số trường hợp cấp bách.

Ủy ban Quốc phòng và An ninh nhất trí với việc bổ sung đối tượng áp dụng là người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch và cho rằng việc cấp giấy chứng nhận căn cước cho người gốc Việt Nam sẽ mở ra hướng giải quyết đối với một bộ phận có nguyện vọng cần có một loại giấy tờ tùy thân khi chưa xác định được quốc tịch. Từ đó, giúp họ ổn định cuộc sống và đây cũng là vấn đề mang tính nhân văn, góp phần bảo đảm quyền lợi của người gốc Việt Nam.

Bên cạnh đó có ý kiến đề nghị nghiên cứu quy định cụ thể trong dự thảo luật về tiêu chí, điều kiện cấp giấy chứng nhận căn cước cho nhóm người này đồng thời quy định rõ cơ quan có thẩm quyền quản lý.

Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, dự thảo đang quy định quá nhiều trường thông tin thể hiện trên giấy chứng nhận căn cước đồng thời đề nghị nghiên cứu rà soát chỉ quy định một số thông tin cơ bản, tương tự thẻ căn cước cấp cho công dân Việt Nam. Các trường thông tin khác có thể quản lý, khai thác trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư…