Những chủ nhân của Giải thưởng VinFuture 2022 trị giá 3 triệu USD được xem là những người "cha đẻ" của công nghệ mạng toàn cầu (Internet và web), một trong những phát minh vĩ đại phục vụ nhân loại.

Sự phát triển và phủ sóng khắp nơi của Internet, web trên toàn cầu như ngày nay là kết quả của một hành trình phát triển và hoàn thiện trải qua nhiều thập kỷ của nhiều thế hệ nhà khoa học đến từ Vương Quốc Anh, Pháp và Hoa Kỳ.

Tiện ích mà phát minh này đem đến cho thế giới có thể kể ra rất nhiều, tuy nhiên điển hình nhất là tạo ra nền tảng của kinh tế tri thức và là bệ phóng cho các công nghệ đột phá tiếp như Trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật, Điện toán đám mây, Dữ liệu lớn.

Trao giải thưởng 3 triệu USD VinFuture 2022 cho 'cha đẻ' của công nghệ Internet
Giải thưởng Chính VinFuture 2022 trị giá 3 triệu USD được trao cho các nhà phát minh công nghệ Internet và web.

Trong suốt thời gian thế giới bị chia cắt do đại dịch, công nghệ mạng toàn cầu đã trở thành nền tảng kết nối nhân loại, thay đổi toàn diện phương thức giao tiếp và làm việc của hàng tỷ người trên khắp hành tinh.

Khởi đầu của công nghệ mạng toàn cầu là phát minh về giao thức điều khiển truyền dẫn và giao thức internet (TCP/IP) - cơ sở cho internet hiện tại của TS Vinton Gray Cerf và TS Robert Elliot Kahn.

Tiếp theo là phát minh về bộ khuếch đại sợi quang pha tạp Erbium (EFDA) của GS Sir David Neil Payne và TS Emmanuel Desurvire giúp việc dẫn truyền internet với tốc độ ổn định trở nên khả thi trên phạm vi toàn thế giới nhờ thiết kế sợi quang, bộ khuếch đại quang học, sợi chuyên dụng, bộ laser và khuếch đại công suất cao.

Cuối cùng là phát minh của Sir Timothy John Berners-Lee. Ông là tác giả của trình duyệt web đầu tiên World Wide Web, là người thiết lập 3 tiêu chuẩn internet quan trọng bao gồm HTML, HTTP và URIs, giúp việc chia sẻ và sử dụng tài nguyên thông tin trên toàn thế giới trở nên liền mạch nhờ internet.

Giải thưởng VinFuture được trao cho 4 công trình khoa học lớn gồm 1 giải thưởng chính - VinFuture Grand Prize và 3 giải đặc biệt, mỗi giải trị giá 500.000 đô la Mỹ, dành cho các nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới, nhà khoa học nữ và nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển.

Giải đặc biệt dành cho nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới đã được trao cho TS Demis Hassabis (Vương quốc Anh) và TS John Jumper (Mỹ) với công trình tiên phong về hệ thống trí tuệ nhân tạo giải mã protein AlphaFold 2, tạo nên cuộc cách mạng trong mô hình hóa cấu trúc protein, thúc đẩy những phát triển đột phá trong lĩnh vực y sinh, y tế và nông nghiệp.

Giải đặc biệt dành cho nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển đã vinh danh GS Thalappil Pradeep (Ấn Độ) với hệ thống lọc nước nhiễm asen và kim loại nặng chi phí thấp, góp phần mang lại nguồn nước sạch cho hàng trăm triệu người sinh sống tại các khu vực có nguồn nước ô nhiễm trên thế giới.

Giải đặc biệt dành cho nhà khoa học nữ đã ghi nhận công trình nghiên cứu đột phá của Giáo sư Pamela Christine Ronald (Mỹ) trong việc phân lập gen Sub1A tạo điều kiện phát triển các giống lúa chịu ngập úng dài hạn...