Ngày 31/10/2025, Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ (U.S. Court of International Trade) đã chính thức ban hành Lệnh đình chỉ vụ kiện giữa Viện Thủy sản Quốc gia Mỹ (NFI), Hiệp hội Nhà hàng Quốc gia Mỹ (NRA) cùng một số doanh nghiệp thủy sản Mỹ với Chính phủ Hoa Kỳ – liên quan đến việc thực thi Đạo luật Bảo vệ Động vật Có vú Biển (MMPA).
Theo lệnh này, ngày có hiệu lực 1/1/2026 của lệnh cấm nhập khẩu ghẹ (swimming crab) từ Việt Nam, Philippines, Indonesia và Sri Lanka đã được tạm hoãn cho đến khi Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA/NMFS) hoàn tất việc xem xét lại các “khả năng so sánh tương đương” (comparability findings) – tức là đánh giá về mức độ tương đương trong việc bảo vệ động vật có vú biển giữa các quốc gia xuất khẩu và Mỹ.
Vụ kiện và thỏa thuận giữa các bên
Ngày 11/10/2025, NFI và các bên liên quan đã khởi kiện NOAA/NMFS tại New York, cho rằng cơ quan này đã vi phạm thủ tục hành chính khi từ chối công nhận tính tương đương cho 240 nghề cá của 46 quốc gia, trong đó có nghề khai thác ghẹ của Việt Nam (Fishery ID 2988).
Sau quá trình thương lượng, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ và phía nguyên đơn đã đạt được thỏa thuận và đệ trình lên tòa. Theo đó:
· Lệnh cấm nhập khẩu ghẹ từ 4 quốc gia nói trên sẽ chưa có hiệu lực cho đến khi có quyết định mới từ NMFS.
· Các quốc gia bị từ chối, bao gồm Việt Nam, sẽ có ít nhất 60 ngày để cung cấp thêm thông tin cho NOAA nhằm hỗ trợ việc xem xét lại.
· NMFS sẽ tham vấn trực tiếp với cơ quan thủy sản của từng nước và cung cấp hướng dẫn chi tiết về hồ sơ cần nộp.
· Sau đó, NMFS sẽ có 120 ngày để ra quyết định mới, đồng thời công bố công khai kết quả và thông báo chính thức cho từng quốc gia.
Các nghề cá được tạm hoãn lệnh cấm gồm:
· Indonesia – Fishery ID 12391 (lưới rê và lưới vây)
· Việt Nam – Fishery ID 2988 (lưới rê và lưới vây)
· Philippines – Fishery ID 2129, 2130 (bẫy, lưới rê và lưới vây)
· Sri Lanka – Fishery ID 2705 (lưới cua, lưới rê và lưới vây)
Tiếp tục xuất khẩu, nhưng cần hành động khẩn trương
Theo thông tin từ Viện Thủy sản Quốc gia Mỹ (NFI), việc đạt được thỏa thuận đồng nghĩa với việc xuất khẩu ghẹ từ Việt Nam và các quốc gia liên quan sang thị trường Mỹ có thể tiếp tục trong thời gian tới. Tuy nhiên, trách nhiệm cung cấp thông tin bổ sung cho NMFS vẫn chủ yếu thuộc về cơ quan thủy sản của từng nước.
Các bên được khuyến nghị khẩn trương hoàn thiện hồ sơ trong vòng 60 ngày kể từ khi Chính phủ Mỹ kết thúc tình trạng "đóng cửa" (shutdown) ngân sách, đồng nghĩa với hạn chót có thể rơi vào đầu tháng 1/2026.
Thông tin cần bổ sung bao gồm:
· Số liệu khai thác không chủ đích (bycatch, hay số lượng mắc lưới của động vật có vú biển) theo nghề và ngư cụ;
· Dữ liệu về mắc cạn (strandings);
· Các biện pháp giám sát, báo cáo và kế hoạch bảo tồn (đặc biệt liên quan đến loài cá heo Irrawaddy);
· Thông tin về cơ chế thực thi và nguồn lực tài chính cho các kế hoạch giảm thiểu rủi ro.
Các tài liệu gửi cho NMFS cần có bản dịch tiếng Anh và được gửi qua email: [email protected].
Cơ hội và thách thức cho nghề khai thác ghẹ Việt Nam
Việc Mỹ tạm hoãn lệnh cấm nhập khẩu là tín hiệu tích cực giúp ngành ghẹ Việt Nam duy trì thị trường xuất khẩu quan trọng trong thời gian tới. Tuy nhiên, kết quả cuối cùng phụ thuộc vào chất lượng thông tin mà Việt Nam gửi tới NOAA/NMFS trong thời gian 60 ngày tới.
Đây là giai đoạn quan trọng, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý thủy sản, Hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp xuất khẩu nhằm hoàn thiện hồ sơ khoa học, kỹ thuật và minh chứng tuân thủ quy định về bảo vệ động vật biển.
Theo thỏa thuận được Tòa án Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ phê chuẩn, vụ kiện giữa NFI và Chính phủ Mỹ đã được bác bỏ không định kiến (dismissed without prejudice). Lệnh cấm nhập khẩu ghẹ từ Việt Nam và các nước châu Á sẽ chưa có hiệu lực, cho phép tiếp tục xuất khẩu trong thời gian chờ NOAA/NMFS xem xét lại.
Tuy nhiên, thời gian chuẩn bị và gửi hồ sơ bổ sung rất ngắn, và chất lượng dữ liệu sẽ là yếu tố then chốt quyết định khả năng Việt Nam được cấp lại “so sánh tương đương”, qua đó duy trì bền vững thị trường xuất khẩu ghẹ sang Hoa Kỳ.
Trong quý I/2022, xuất khẩu cua ghẹ đạt gần 52 triệu USD, tăng 62% so với cùng kỳ năm 2021. Đây là mức cao nhất trong 5 qua, tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm 2019, thời điểm trước khi xảy ra đại dịch Covid-19.
Sau hai phiên khởi sắc, chỉ số MXV-Index đóng cửa ngày 3/11 tăng gần 1% lên 2.351 điểm - mức cao nhất kể từ cuối tháng 2. Nhóm nguyên liệu công nghiệp, nhất là hai mặt hàng cà phê đóng vai trò dẫn dắt và tạo lực đẩy quan trọng kéo cả thị trường.
Sáng 3/11/2025, S&P Global công bố Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam tháng 10/2025. Trong đó có 3 điểm nhấn nổi bật: Sản lượng và số lượng đơn đặt hàng mới tăng mạnh và nhanh hơn; Việc làm và tồn kho hàng mua tăng trở lại; Giá bán hàng tăng nhanh nhất kể từ tháng 6/2022.
Thị trường đậu tương mở đầu tuần đầy lạc quan khi giá bật tăng hơn 10 USD mỗi tấn, tương đương khoảng 2,45% so với phiên trước đó, vươn lên mức cao nhất trong vòng 15 tháng.
Ở trong nước, vụ thu hoạch đang diễn ra cũng gây áp lực lên thị trường. Tuy nhiên lượng mưa nhiều tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên đang gây ra những lo ngại ảnh hưởng đến chất lượng và tiến độ thu hái vụ mới. Hiện giá cà phê ngày 3/11 chững lại ở ngưỡng 117.000 đồng/kg.
Tuyên bố của OPEC cho biết, "do triển vọng kinh tế toàn cầu ổn định và các yếu tố cơ bản lành mạnh hiện tại của thị trường, được thể hiện qua lượng dầu tồn kho thấp, 8 quốc gia tham gia đã quyết định thực hiện điều chỉnh sản lượng...
Trên thị trường năng lượng, giá dầu thô Brent giao sau tại London giảm 0,08 USD/thùng, tương đương tăng 0,1%, đóng cửa ở mức 65 USD/thùng. Giá dầu WTI giao sau tại New York tăng 0,09 USD/thùng, tương đương tăng 0,1%, đóng cửa ở mức 60,57 USD/thùng.
Ngày 30/10, bên lề Hội nghị Cấp cao Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) được tổ chức tại Gyeongju, Hàn Quốc, Việt Nam và Singapore đã ký Bản ghi nhớ hợp tác (MOC) thương mại gạo.
Viện Dầu khí Việt Nam (VPI) dự báo giá bán lẻ xăng E5 RON 92 có thể tăng 1.010 đồng (5,3%) lên mức 20.060 đồng/lít, còn xăng RON 95-III có thể tăng 1.025 đồng (5,2%) lên mức 20.745 đồng/lít.
Trên thị trường năng lượng, giá dầu thô Brent giao sau tại London giảm 0,32 USD/thùng, tương đương giảm gần 0,5%, còn 65,62 USD/thùng. Giá dầu WTI giao sau tại New York giảm 0,19 USD/thùng, tương đương giảm 0,3%, còn 61,31 USD/thùng.
Giá đậu tương kỳ hạn tháng 11 bật tăng hơn 2,4% lên 392 USD/tấn - mức cao nhất kể từ cuối tháng 6. Đây cũng là phiên tăng thứ 6 trong 8 phiên gần nhất, đánh dấu chuỗi hồi phục ấn tượng của mặt hàng nông sản này.
Thị trường Singapore hiện là một trong những điểm đến xuất khẩu ổn định và có tiềm năng cho hàng hóa Việt Nam, đặc biệt là mặt hàng gạo - vốn duy trì được vị trí là nguồn cung lớn thứ ba cho quốc gia này, chỉ sau Ấn Độ và Thái Lan.
Sắc xanh tiếp tục bao phủ thị trường kim loại trong phiên giao dịch gần nhất, khi 9 trong số 10 mặt hàng đồng loạt tăng giá. Giá đồng COMEX duy trì đà khởi sắc sang phiên thứ hai liên tiếp khi tăng thêm 2,3% lên mức 11.266 USD/tấn.
Trên thị trường năng lượng, giá dầu thế giới tăng vọt 5% lên mức cao nhất hai tuần sau khi Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt lên hai nhà cung cấp dầu lớn của Nga là Rosneft và Lukoil. Động thái này cũng khiến các công ty năng lượng ở Trung Quốc và Ấn Độ xem xét cắt giảm nhập khẩu dầu từ Nga.
Từ 15h chiều nay (23/10) giá xăng E5RON92 giảm 176 đồng/lít so với giá cơ sở hiện hành, về 19.050 đồng/lít; giá xăng RON95-III giảm 177 đồng/lít so với giá cơ sở hiện hành, về 19.726 đồng/lít.
Khép lại phiên giao dịch ngày hôm qua, thị trường nguyên liệu công nghiệp chứng kiến lực mua mạnh mẽ trên hầu hết các mặt hàng chủ chốt. Đáng chú ý, giá ca cao trong phiên hôm qua đã tăng gần 6,5% lên mức 6.298 USD/tấn.
ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.
Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?
Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?
ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.
Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?
Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?