UBND TP Hà Nội mới đây đã có văn bản số 1743 về việc thực hiện chỉ đạo của Thành ủy các nội dung liên quan đến đầu tư phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) trên địa bàn Thủ đô. Cụ thể, UBND TP Hà Nội giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan, tổng hợp kiểm tra, rà soát, tham mưu, dự thảo văn bản của Ban Cán sự đảng UBND TP báo cáo Thường trực Thành ủy, Ban Thường vụ Thành ủy các nội dung liên quan đến trách nhiệm nghĩa vụ phát triển NƠXH theo quy định pháp luật trên địa bàn.

Trong đó, báo cáo làm rõ tình hình, kết quả thực hiện các kết luận của Thường trực Thành ủy, Ban Thường vụ Thành ủy về công tác phát triển NƠXH giai đoạn 2016 - 2021; Rà soát lại các văn bản kết luận, chỉ đạo của UBND TP, cơ quan liên quan để tham mưu điều chỉnh phù hợp với các quy định hiện hành;

Đồng thời rà soát, thống kê đầy đủ các quỹ đất quy định là 20% (TP Hà Nội là 25%) và quỹ đất NƠXH độc lập mà chủ đầu tư các dự án phát triển nhà ở thương mại, dự án đầu tư phát triển đô thị trên địa bàn TP có trách nhiệm phải bố trí và dự án NƠXH.

Hà Nội sẽ rà soát các dự án trúng đấu giá đất không bố trí nhà ở xã hội
Theo Bộ Xây dựng, đến nay với tổng diện tích hơn 5,2 triệu m2 NƠXH đã hoàn thành xây dựng thì mới chỉ đạt được khoảng 41,7% so với mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020.

Tình hình triển khai thực hiện cơ chế thí điểm 5 khu nhà ở xã hội tập trung; kế hoạch phát triển NƠXH trên địa bàn TP giai đoạn 2021 - 2025; Đồng thời, Sở Xây dựng tham mưu, đề xuất kiến nghị những nội dung cụ thể thuộc thẩm quyền của UBND TP, HĐND TP, Thủ tướng Chính phủ; báo cáo UBND TP Hà Nội trước ngày 30/6/2021.

UBND TP Hà Nội cũng giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc chủ trì, kiểm tra, rà soát quỹ đất 20% (25%) toàn bộ quy hoạch chi tiết dự án đầu tư phát triển nhà ở thương mại, dự án đầu tư phát triển đô thị (phải bố trí NƠXH), dự án đấu giá quyền sử dụng đất theo quy hoạch chi tiết phải bố trí nhà ở xã hội, kể cả quy hoạch chi tiết phân cấp quận, huyện, thị xã; Giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, kiểm tra, rà soát dự án đầu tư phát triển nhà ở thương mại, dự án đầu tư phát triển đô thị (phải bố trí nhà ở xã hội).

Các sở này tổng hợp gửi Sở Xây dựng và báo cáo UBND TP trước ngày 25/6/2021.

Theo Bộ Xây dựng, đến nay với tổng diện tích hơn 5,2 triệu m2 NƠXH đã hoàn thành xây dựng thì mới chỉ đạt được khoảng 41,7% so với mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020.

Một trong số những nguyên nhân khiến việc phát triển NƠXH chưa đạt yêu cầu là tại một số địa phương, trong quy hoạch đô thị, khu công nghiệp chưa xác định rõ quỹ đất cho phát triển NƠXH, chưa thực hiện nghiêm quy định dành 20% quỹ đất trong các dự án nhà ở thương mại để phát triển NƠXH, hoặc có bố trí nhưng ở tại các vị trí không thuận lợi hoặc chưa giải phóng xong mặt bằng, dẫn đến thiếu quỹ đất sạch để triển khai các dự án NƠXH.

Khoản 2 Điều 5 Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội quy định: "Trường hợp dự án phát triển nhà ở thương mại, dự án đầu tư phát triển đô thị có quy mô sử dụng đất dưới 10 ha thì chủ đầu tư dự án được lựa chọn hình thức hoặc dành quỹ đất 20% để xây dựng nhà ở xã hội quy định tại Khoản 1 Điều này, hoặc chuyển giao quỹ nhà ở tương đương với giá trị quỹ đất 20% tính theo giá đất mà chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước tại thời điểm chuyển giao để sử dụng làm nhà ở xã hội, hoặc nộp bằng tiền tương đương giá trị quỹ đất 20% theo giá đất mà chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước nhằm bổ sung vào ngân sách địa phương dành để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên phạm vi địa bàn".

Căn cứ vào quy định trên, giá đất mà chủ đầu tư phải thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước là giá đất của phần diện tích đất cho nhà ở thương mại trong dự án. Giả sử dự án có diện tích đất ở là 3 ha, bao gồm diện tích đất cho nhà ở thương mại là 2,4 ha (3 ha x 80% = 2,4 ha), diện tích đất cho nhà ở xã hội là 0,6 ha (3 ha x 80% = 2,4 ha), diện tích đất cho nhà ở xã hội là 0,6 ha (3 ha x 20% = 0,6 ha). Như vậy, khi thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội trong Dự án theo hình thức nộp bằng tiền thì chủ đầu tư phải nộp tiền sử dụng đất cho 0,6 ha đất nhà ở xã hội theo giá đất của 2,4 ha đất nhà ở thương mại.

Vào năm 2019, Kiểm toán Nhà nước đã có báo cáo về quá trình kiểm tra các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn Hà Nội giai đoạn 2015-2018. Kết quả ban đầu cho thấy, Sở Xây dựng đã chủ trì tham mưu, trình UBND TP Hà Nội chấp thuận đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc điều chỉnh 15 dự án, trong đó 09/15 dự án NOXH còn tồn tại vướng mắc.

Cụ thể, 1 dự án chuyển tiếp phải thực hiện dành quỹ đất 20% xây dựng nhà chung cư trong phạm vi dự án để tạo quỹ nhà ở phục vụ và các yêu cầu phát triển nhà ở tái định cư, NƠXH theo quy định TP nhưng Sở Xây dựng tham mưu không phải dành quỹ đất 20%. 8 dự án đấu giá quyền sử dụng đất không xác định việc trích nộp bằng tiền tương đương giá trị quỹ đất 20% theo giá đất mà chủ đầu tư thực chiện theo nghĩa vụ với Nhà nước nhằm bổ sung vào ngân sách địa phương để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên phạm vi địa bàn không phù hợp quy định số 100/2015 của Chính Phủ. Cụ thể: Dự án nhà ở CT1 Phúc lợi – Ecohome Phúc Lợi; Dự án đầu tư xây dựng nhà ở cao tầng để bán tại khu đất CT3 dọc đường 21m từ quốc lộ 1B đến khu đô thị Việt Hưng, phường Phúc Lợi, quận Long Biên; Dự án đầu tư xây dựng nhà ở thấp tầng để bán tại ô quy hoạch E.2/NO7 phường Bồ Đề, quận Long Biên; Dự án xây nhà ở thấp tầng để bán đối với 128 thửa đất tại ô quy hoạch E.2/NO11; Dự án toà nhà hỗn hợp thương mại và nhà ở chung cư Tecco...

Ngoài ra, Sở Xây dựng đề nghị Thành phố thu hồi 02 quỹ đất đã có chủ trương làm nhà ở xã hội. Đó là, quỹ đất nhà C, ô Đất CT02-B1, thuộc Quỹ đất 20% Khu đô thị Nam Thăng Long giai đoạn III và dự án khu nhà ở cao tầng cho cán bộ, chiến sỹ Cục cảnh sát giao thông đường bộ, đường sắt – Bộ công an tại ô đất B11 thuộc phường Yên Sở, quận Hoàng Mai.

Đáng chú ý, đến thời điểm kiểm toán Sở Xây dựng chưa được giao tiếp nhận, quản lý, sử dụng diện tích sàn nhà tương đương với 20% diện tích đất của chủ đầu tư Nhà ở Thương mại và Khu đô thị (có quy mô trên, dưới 10ha) đã bàn giao cho Thành phố để làm nhà ở xã hội.