Chủ tịch Toyota đối mặt với sự giám sát về thương vụ 33 tỷ USD tại đại hội cổ đông

Đây là lần đầu tiên sau ba năm, ông Toyoda không bị các công ty tư vấn ủy quyền cổ đông khuyến nghị bỏ phiếu chống. Tuy nhiên, cháu trai của nhà sáng lập Toyota vẫn sẽ phải giải trình về vấn đề quản trị doanh nghiệp - đặc biệt sau diễn biến căng thẳng tại đại hội cổ đông của Toyota Industries hồi đầu tuần.

Hôm thứ Ba, cổ đông của Toyota Industries đã bày tỏ sự không hài lòng với đề xuất mua lại toàn bộ cổ phần trị giá 4,7 nghìn tỷ yên (tương đương 33 tỷ USD) từ công ty mẹ Toyota. Các cổ đông cho rằng thương vụ này là bất công với nhóm cổ đông thiểu số. Toyota Motor dự định thâu tóm hoàn toàn công ty con thông qua một giao dịch phức hợp nhiều giai đoạn, với giá chào mua 16.300 yên/cổ phiếu.

Dù mức giá đưa ra có thể hấp dẫn với cổ đông của Toyota Motor, song nhiều tổ chức đầu tư - trong đó có Zennor Asset Management (trụ sở tại London), đã bày tỏ lo ngại, đặc biệt liên quan đến quyền lợi của cổ đông nhỏ lẻ.

Đây không phải là quyết định phớt lờ cổ đông thiểu số, mà được đưa ra sau khi đã cân nhắc toàn diện các yếu tố liên quan.

Theo kế hoạch, một công ty holding mới sẽ được thành lập. Công ty bất động sản không niêm yết Toyota Fudosan sẽ đầu tư 180 tỷ yên, bản thân ông Akio Toyoda góp vốn 1 tỷ yên, còn Toyota Motor sẽ đầu tư 700 tỷ yên dưới dạng cổ phiếu ưu đãi không có quyền biểu quyết.

Cuộc họp cổ đông hôm thứ Ba kéo dài gần 2 giờ - dài nhất trong lịch sử Toyota Industries, với hơn hai chục câu hỏi được đặt ra - cũng là con số kỷ lục.

Quỹ đầu tư Oasis Management (trụ sở tại Hồng Kông, Trung Quốc), đang nắm cổ phần ở cả Toyota Motor và Toyota Industries, cho biết sẽ thúc đẩy mức giá mua lại cao hơn.

Toyota lập luận rằng việc thâu tóm toàn bộ Toyota Industries sẽ giúp hai bên hợp tác chặt chẽ hơn trong nội bộ tập đoàn, không còn bị áp lực bởi các mục tiêu lợi nhuận ngắn hạn, nhất là trong bối cảnh Toyota đang chuyển mình từ một hãng sản xuất ô tô truyền thống thành "tập đoàn toàn diện."

Năm nay, hai hãng tư vấn ủy quyền cổ đông lớn là Glass Lewis và Institutional Shareholder Services (ISS) đều khuyến nghị tái bầu ông Toyoda. Trước đó, Glass Lewis từng khuyến nghị bỏ phiếu chống hai năm liên tiếp, còn ISS phản đối vào năm ngoái. Lý do cụ thể cho sự thay đổi quan điểm của hai tổ chức này trong năm nay không được nêu rõ.

Tỷ lệ ủng hộ dành cho ông Toyoda đã giảm dần trong những năm gần đây. Năm 2024, ông được tái bầu với tỷ lệ ủng hộ 72% - mức thấp kỷ lục đối với một giám đốc Toyota, giảm so với mức 85% và 96% trong hai năm trước đó.

Trong cuộc phỏng vấn với kênh nội bộ của Toyota hồi tháng 7/2024, ông Toyoda thừa nhận vị trí của mình trong hội đồng quản trị có thể gặp rủi ro nếu tỷ lệ ủng hộ tiếp tục sụt giảm.

Toyota Industries, tiền thân là Toyoda Automatic Loom Works, được thành lập năm 1926 chuyên sản xuất máy dệt tự động. Sau đó, bộ phận ô tô tách riêng và phát triển thành Toyota Motor ngày nay.