Chiều 11/11, tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trả lời về nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực y tế với các nội dung: việc huy động, bố trí lực lượng y tế, bảo đảm thuốc men, vật tư y tế cung cấp cho người dân và công tác phòng, chống dịch bệnh sau thiên tai; việc cấp giấy phép, chứng chỉ hành nghề trong lĩnh vực khám, chữa bệnh...

Chất vấn Bộ trưởng Bộ Y tế, đại biểu Quốc hội Khang Thị Mào (Yên Bái) nêu thực trạng: ..."Những người mặc áo blouse trắng, xưng danh bác sỹ bệnh viện, quảng cáo thực phẩm chức năng. Điều này có phù hợp quy định hay không, nếu sai sẽ bị xử lý như thế nào?”, đại biểu Mào nêu câu hỏi.

Trả lời câu hỏi, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho hay hiện nay quảng cáo liên quan thuốc, thực phẩm chức năng, dược mỹ phẩm đã có đầy đủ các quy định của pháp luật.

Luật Quảng cáo hiện đang sửa đổi cũng như các quy định hướng dẫn triển khai thực hiện đã quy định việc sử dụng hình ảnh của các bác sĩ, y sĩ, cơ sở y tế để quảng cáo là không được phép.

Bà Lan cho biết thêm Bộ Luật Hình sự đã có quy định rất rõ các mức độ liên quan đến xử lý hình sự nếu vi phạm pháp luật về quảng cáo.

Hiện Luật Quảng cáo đang được Quốc hội xem xét cũng đã có quy định. "Việc sử dụng hình ảnh này là sai quy định và Bộ Y tế đã có văn bản gửi các Sở Y tế, cơ sở y tế trên toàn quốc nhắc nhở, đề nghị đội ngũ nhân viên y tế không tham gia quảng cáo sai quy định"- Bộ trưởng Lan nêu rõ.

Cùng quan tâm vấn đề về thực phẩm chức năng, Đại biểu Nguyễn Thị Xuân (Đoàn tỉnh Đắk Lắk) dẫn Báo cáo của Bộ Y tế đánh giá hệ thống pháp luật quản lý về thực phẩm chức năng tương đối đồng bộ, đáp ứng yêu cầu công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm.

Tuy nhiên, thực trạng về thực phẩm chức năng vẫn tràn lan trên thị trường với hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, thậm chí có chứa chất cấm khiến cử tri vô cùng lo lắng, bức xúc. Đại biểu Nguyễn Thị Xuân đề nghị Bộ trưởng chỉ rõ lỗ hổng và có các giải pháp căn cơ để quản lý lĩnh vực này?

Đại biểu Trần Thị Thu Hằng (Đoàn tỉnh Đắk Nông) cũng phản ánh, hiện nay vấn đề quản lý thực phẩm chức năng và dược, mỹ phẩm đang nhận được sự quan tâm của dư luận trong một thời gian dài với những tồn tại vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.

Cụ thể là trên thị trường tràn lan các sản phẩm chức năng, dược, mỹ phẩm không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, không có giấy phép nhưng được thổi phồng công dụng, quảng cáo sai sự thật dẫn đến rủi ro cho sức khỏe của người tiêu dùng.

Đại biểu đề nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết các nguyên nhân chủ quan của tình trạng trên là gì? Đồng thời làm rõ trách nhiệm của Bộ Y tế đối với các tồn tại, hạn chế trong quản lý các mặt hàng này và giải pháp trong thời gian tới.

Theo Bộ trưởng, nếu sản xuất thực phẩm chức năng tốt thì đây là lợi thế để chúng ta xuất khẩu, trong đó các loại vitamin. Hiện nay, thực phẩm chức năng của nước ta đã xuất khẩu ở trên 30 nước trên thế giới. Đây sẽ là thế mạnh nếu nước ta quan tâm và đầu tư tốt vào lĩnh vực này.

Tuy nhiên thời gian qua, vẫn có vi phạm liên quan đến lĩnh vực này. Bởi sản xuất thực phẩm chức năng, sản xuất hàng giả đem lại lợi nhuận cao và họ lợi dụng, thổi phồng các giá trị của mặt hàng được sản xuất ra để thu lợi…

Để giải quyết các vấn đề này, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, hiện Bộ Y tế đã có trang web của Cục An toàn thực phẩm để cấp giấy chứng nhận cho các doanh nghiệp sản xuất để các doanh nghiệp và người tiêu dùng có thể tra cứu các mặt hàng sản xuất đúng theo quy định.

Với những người vi phạm, Bộ Y tế cũng có cảnh báo như gửi công văn đến đến các bộ ngành liên quan để kịp thời xử lý. Tuy nhiên, thực tiễn hiện nay quảng cáo trên các trang mạng xã hội còn gặp nhiều khó khăn trong việc xử lý. Do đó, Bộ trưởng Đào Hồng Lan đề nghị cần xử lý nghiêm khắc các doanh nghiệp vi phạm cần được để làm gương như biện pháp cấm xuất cảnh.

Cũng theo Bộ trưởng Bộ Y tế, thực phẩm chức năng xách tay là từ được sử dụng bởi người tiêu dùng, chỉ các sản phẩm nhập khẩu do người đi nước ngoài mang về. Trong các văn bản pháp quy hiện không có khái niệm này.

Khi các thực phẩm chức năng mang từ nước ngoài về, sử dụng cho cá nhân thì không trong diện quản lý. Nhưng nếu các thực phẩm đó được mang ra buôn bán, thì điều kiện để kinh doanh thực phẩm chức năng là phải được cơ quan quản lý an toàn thực phẩm tiếp nhận bản đăng ký công bố sản phẩm, sản phẩm đó phải được dán nhãn phụ theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Tuy nhiên, hiện nay có tình trạng các thực phẩm chức năng, mỹ phẩm xách tay không rõ nguồn gốc được bán tại các cửa hàng, hoặc bán qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử. Bộ trưởng khẳng định, nếu đã bán hàng thì phải đáp ứng được đầy đủ các quy định liên quan tới đăng ký, công bố sản phẩm. Việc bán hàng online không rõ nguồn gốc xuất xứ, không đáp ứng đầy đủ các quy định thì đều là vi phạm.

Phân tích nguyên nhân của hiện trạng này, Bộ trưởng cho rằng do mức lợi nhuận khiến một số người bất chấp các quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng có nhu cầu dùng hàng xách tay, cho rằng hàng xách tay tốt hơn hàng nhập khẩu.

Khi điều kiện kinh tế xã hội tăng lên, nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao hơn cũng khiến con người có nhu cầu sử dụng loại mặt hàng này. Một nguyên nhân khác là do việc kiểm soát buôn bán hàng trên mạng xã hội còn gặp nhiều khó khăn.

Bộ trưởng cho biết, trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tích cực phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Thông tin và Truyền thông để tăng cường kiểm soát việc bán hàng trên thị trường, đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền để người tiêu dùng có nhận thức đúng đắn...