Thị trường tài chính là gì ? Sự ra đời và tầm quan trọng ra sao? Các kênh đầu tư phổ biến hiện nay

Thị trường tài chính là gì ?

Thị trường tài chính là thị trường trao đổi, mua bán quyền sử dụng các nguồn tài chính thông qua những phương thức giao dịch và công cụ tài chính nhất định. Đó là nơi diễn ra quá trình trao đổi mua bán các công cụ tài chính và công cụ thanh toán. Bản chất của thị trường tài chính là sự luân chuyển vốn, giao lưu vốn trong xã hội.

Bản chất của thị trường tài chính là sự luân chuyển vốn, giao lưu vốn trong xã hội. (Nguồn: Shutterstock)

Cụ thể hơn, thị trường tài chính ngày nay là nơi mọi người, gồm cá nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp, tổ chức tài chính trung gian và chính phủ có thể trao đổi các chứng khoán tài chính, các hàng hóa, và các món giá trị có thể thay thế khác với chi phí giao dịch thấp và tại các giá cả phản ánh cung và cầu. Các chứng khoán ví dụ như cổ phiếu và trái phiếu, và các hàng hóa ví dụ như kim loại quý hoặc hàng hóa nông nghiệp.

Nền kinh tế muốn phát triển được trước hết phải đáp ứng những nhu cầu về vốn đầu tư. Muốn có vốn đầu tư lớn và dài hạn cần gia tăng tiết kiệm. Đây chính là mối quan hệ nhân quả giữa tiết kiệm với đầu tư là nền tảng để phát triển kinh tế xã hội, mở rộng sản xuất kinh doanh.

Trong nền kinh tế, nhu cầu về vốn để đầu tư và các nguồn tiết kiệm có thể phát sinh từ những chủ thể khác nhau. Những người có cơ hội đầu tư sinh lợi thì thiếu vốn, những người có vốn nhàn rỗi lại không có cơ hội đầu tư. Từ đó hình thành quá trình dịch chuyển vốn từ những người có vốn nhàn rỗi sang những người cần vốn để thỏa mãn nhu cầu của nhau.

Việc dịch chuyển vốn đó được thực hiện trong thị trường tài chính. Trên thực tế thị trường tài chính được coi là nơi tập trung huy động các nguồn vốn trong xã hội để tài trợ ngắn hạn, trung hạn và dài hạn cho các chủ thể cần vốn trong nền kinh tế thông qua quá trình mua bán, chuyển nhượng các tài sản tài chính tài chính.

Việc dịch chuyển vốn được thực hiện trong thị trường tài chính. (Nguồn: Shutterstock)

Các tài sản tài chính ở đây có thể là các công cụ vốn xác nhận sự đóng góp của các chủ thể như cổ phiếu, cũng có thể là các công cụ nợ để ghi nhận một khoản vay mượn như trái phiếu, tín phiếu và cả những công cụ tài chính phái sinh như hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng hoán đổi…

Sự ra đời và tầm quan trọng của thị trường tài chính

Sự xuất hiện của sản xuất hàng hóa và tiền tệ

Sự xuất hiện của sản xuất hàng hóa kéo theo sự phân công lao động, tiền tệ làm trung gian của việc trao đổi. Khi con người tương tác trong việc tạo ra và sử dụng tiền đã dần hình thành phạm trù tài chính.

Sự xuất hiện của Nhà nước

Sự phân chia giai cấp ở giai đoạn trước khiến khái niệm Nhà nước ra đời. Với quyền lực chính trị, Nhà trước có quyền hạn quyết định việc in và lưu thông tiền tệ, đồng thời hình thành hệ thống Luật pháp nhằm quản lý hiệu quả, minh bạch các quỹ tiền tệ.

Bằng cách lấy thuế, Nhà nước bắt đầu lập ra quỹ ngân sách Nhà nước. Chính vì vậy, lĩnh vực tài chính Nhà nước cũng được hình thành. Cuối cùng, tài chính xuất hiện và được thúc đẩy bởi sự xuất hiện, tồn tại và những hoạt động của Nhà nước.

Thị trường tài chính là sản phẩm tất yếu của nền kinh tế thị trường, sự xuất hiện và tồn tại của thị trường này xuất phát từ yêu cầu khách quan của việc giải quyết mâu thuẫn giữa nhu cầu và khả năng cung ứng vốn lớn trong nền kinh tế phát triển.

Thị trường tài chính là sản phẩm tất yếu của nền kinh tế thị trường. (Nguồn: CFA Institute)

Trong nền kinh tế luôn tồn tại hai trạng thái trái ngược nhau giữa một bên là nhu cầu và một bên là khả năng về vốn. Mâu thuẫn này ban đầu được giải quyết thông qua hoạt động của ngân hàng với vai trò trung gian trong quan hệ vay mượn giữa người có vốn và người cần vốn.

Khi kinh tế hàng hóa phát triển cao, nhiều hình thức huy động vốn mới linh hoạt hơn nảy sinh và phát triển, góp phần tốt hơn vào việc giải quyết cân đối giữa cung và cầu về các nguồn lực tài chính trong xã hội, làm xuất hiện các công cụ huy động vốn như trái phiếu, cổ phiếu của các doanh nghiệp, trái phiếu của chính phủ... Đó là những loại giấy tờ có giá trị, gọi chung là các loại chứng khoán.

Từ đó xuất hiện nhu cầu mua bán, chuyển nhượng giữa các chủ sở hữu khác nhau các loại chứng khoán. Điều này làm xuất hiện một loại thị trường để cân đối cung cầu về vốn trong nền kinh tế là thị trường tài chính.

Do đó, cơ sở khách quan cho sự ra đời của thị trường tài chính là sự giải quyết mẫu thuẫn giữa cung và cầu về vốn trong nền kinh tế thông qua các công cụ tài chính đặc biệt là các loại chứng khoán, làm nảy sinh nhu cầu mua bán, chuyển nhượng chứng khoán giữa các chủ thể khác nhau trong nền kinh tế. Chính sự phát triển của nền kinh tế hàng hóa và tiền tệ mà đỉnh cao của nó là kinh tế thị trường làm nảy sinh một loại thị trường mới là thị trường tài chính.

Thị trường tài chính ngày nay rất đa dạng. (Nguồn: Shutterstock)

Thị trường tài chính hình thành và phát triển gắn liền với sự phát triển của nền kinh tế thị trường. Sự phát triển của nền kinh tế thị trường đã làm xuất hiện những chủ thể cần nguồn tài chính và những người có khả năng cung ứng nguồn tài chính.

Khi nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển thì các hoạt động về phát hành và mua bán lại các chứng khoán cũng phát triển, hình thành một thị trường riêng nhằm làm cho cung cầu nguồn tài chính gặp nhau dễ dàng và thuận lợi hơn, đó là thị trường tài chính.

Điều kiện cần thiết để hình thành thị trường tài chính

1. Nền kinh tế hàng hóa phát triển, tiền tệ ổn định

2. Các công cụ tài chính phải đa dạng học kế toán online cho người mới bắt đầu

3. Hình thành và phát triển các tổ chức trung gian tài chính

4. Hoàn thiện hệ thống cơ sở pháp lý nghiệp vụ xuất nhập khẩu

5. Xây dựng được cơ sở vật chất kỹ thuật học kế toán thuế tại tphcm

6. Cần có đội ngũ các nhà kinh doanh, các nhà quản lý am hiểu kiến thức của thị trường tài chính, có đông đảo các nhà đầu tư có kiến thức, dám đương đầu trước những rủi ro có thể xảy ra.

Các kênh đầu tư phổ biến hiện nay

Gửi tiết kiệm ngân hàng

Kênh đầu tư truyền thống được đánh giá “ăn chắc mặc bền”. Nhà đầu tư mang khoản tiền nhàn rỗi đến gửi trực tiếp tại ngân hàng (hoặc thông qua gửi tiết kiệm online) để nhận sổ tiết kiệm minh chứng cho số tiền đang gửi tại ngân hàng đó.

Tùy vào số tiền, hình thức, phương thức nhận lãi và thời hạn gửi, ngân hàng khác nhau sẽ áp dụng các mức lãi suất tương ứng khác nhau. Nhà đầu tư không cần làm gì, chỉ cần chờ đến kỳ hạn là nhận lãi cố định theo thỏa thuận từ ban đầu.

Mua Vàng

Vàng là kênh đầu tư truyền thống từ bao lâu nay. (Nguồn: Shutterstock)

Kênh đầu tư tài chính cá nhân lâu đời tương đối phổ biến và quen thuộc nhưng chưa bao giờ lỗi thời từ thời xưa tới nay. Nhà đầu tư nếu có tiền nhàn rỗi có thể mua vàng tích trữ, chờ đến khi giá vàng lên sẽ bán ra để hưởng mức chênh lệch.

Đây là kênh đầu tư dài hạn tương đối an toàn do vàng được giao dịch rộng rãi nên dễ mua vào bán ra. Khi tình hình kinh tế chính trị thế giới bất ổn (ví dụ chiến tranh) thì giá vàng thường tăng.

Chứng khoán

Kênh đầu tư phổ biến của cá nhân với doanh nghiệp. Nhà đầu tư mua cố phiếu các công ty cổ phần được niêm yết với giá thấp, chờ được hưởng cổ tức hàng năm hoặc bán với giá cao để ăn chênh lệch về giá.

Dù cơ hội kiếm lời lớn nhưng đi kèm với đó là rủi ro cũng ở mức cao hơn gửi tiết kiệm rất nhiều. Nhà đầu tư cần tìm hiểu chuyên môn và kiến thức ở một mức độ nhất định để tham gia tìm kiếm lợi nhuận.

Nhà đầu tư có thể tự mình đầu tư vào các mã chứng khoán, mua trái phiếu của chính phủ hoặc trái phiếu của doanh nghiệp, tham gia các chứng chỉ quỹ được quản lý bởi các chuyên gia trong lĩnh vực tài chính.

Bất động sản

Kênh đầu tư sinh lời cao trong dài hạn đối với nhà đầu tư. Các nhà đầu tư sẽ phải cần có vốn đầu tư rất lớn, rủi ro ứ đọng khi thị trường gặp bất lợi, tính thanh khoản thấp và tốn nhiều thời gian cho các thủ tục pháp lý.

Giao dịch ngoại hối (Forex)

Kênh đầu tư giao dịch tài chính lớn nhất thế giới hoạt động 24 giờ một ngày, 5 ngày một tuần. Giao dịch Forex là việc đồng thời mua vào và bán ra các các cặp tiền tệ khác nhau trên thế giới theo tỷ giá thỏa thuận với kỳ vọng giá đồng tiền mình mua vào sẽ tăng để bán trở lại thị trường và giá đồng tiền mình bán ra sẽ giảm để mua lại ở giá trị thấp hơn.

Đặc điểm của hình thức đầu tư này là vốn yêu cầu ít, đòn bẩy cao, rủi ro lớn đi kèm lợi nhuận cũng cao. Nhà đầu tư chỉ cần cài ứng dụng giao dịch, nạp một chút tiền vào là sau đó có thể mua bán được các cặp tỷ giá tiền tệ. Đây là kênh đầu tư chưa được pháp luật Việt Nam công nhận do tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Đầu tư tiền điện tử (Crypto)

Đầu tư tiền điện tử là xu hướng mới trong thập kỷ gần đây và có rủi ro cao. (Nguồn: Shutterstock)

Đầu tư vào các loại tiền điện tử (còn gọi là tiền ảo) như Bitcoin, Ethereum, Ripple …, là hình thức đầu tư có thể thu về lợi nhuận lớn nhưng rủi ro cao bởi thị trường này có biên độ biến động rất lớn.

Các nhà đầu tư mới, chắc hẳn sẽ cảm thấy choáng ngợp khi nhìn vào biểu đồ biến động giá của các loại tiền ảo. Lượng giao dịch tiền ảo hàng ngày rất lớn và biến động giá cũng vô cùng cao, chỉ trong một thời gian ngắn, một người có thể trở thành triệu phú hoặc trắng tay.

Điều đặc biệt là giao dịch mua bán tiền ảo hoàn toàn ẩn danh và không chịu sự kiểm soát của chính phủ do đó có mức độ rủi ro cao, không phù hợp với nhà đầu tư ít hiểu biết, ít kinh nghiệm.