Chỉ số VN-Index là gì? Vì sao VN-Index tác động tới đầu tư chứng khoán

Chỉ số VN-Index trên bảng giá cổ phiếu sàn HOSE ngày 27/10/2023 của TCBS (Nguồn: thuvienphapluat.vn)

Chỉ số VN-Index là gì?

VN-Index là chỉ số thể hiện các xu hướng biến động giá của toàn bộ cổ phiếu được niêm yết và giao dịch trên Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HSX). Chỉ số VN-Index này so sánh giá trị vốn hóa trên thị trường tại thời điểm hiện tại với giá trị vốn hóa thị trường cơ sở vào ngày cơ sở. Trong đó, ngày cơ sở là ngày đầu tiên Sở HSX đi vào hoạt động 28/7/2000 và VN-Index có giá trị cơ sở ban đầu là 100 điểm.

Ví dụ: Kết thúc phiên giao dịch Thứ 6 ngày 27/10/2023, chỉ số VN-Index đang là 1.060,62 điểm. Điều này có nghĩa là tổng giá trị thị trường tính đến ngày này đều có giá trị gấp 10,6062 lần giá trị gốc ngày cơ sở (ngày 28/7/2000).

Cách tính VN-Index

Công thức tính chỉ số VN-Index dựa trên giá trị vốn hóa của tất cả các cổ phiếu đang niêm yết trên sàn HoSE mà chưa tính đến lượng cổ phiếu tự do lưu hành trên thị trường (free float), cũng như chưa có cơ chế kiểm soát, phân tích sự ảnh hưởng của những nhóm cổ phiếu lớn chiếm tỷ trọng cao trong chỉ số.

Thực tế nhà đầu tư không cần phải tự tính chỉ số này mà đã có các sàn giao dịch chứng khoán tính toán và công bố điểm hàng ngày.

Công thức như sau:

Trong đó

P1i: Giá của cổ phiếu i thời điểm hiện tại

Q1i: Khối lượng niêm yết của cổ phiếu i thời điểm hiện tại

Poi: Giá của cổ phiếu i tại thời điểm cơ sở

Qoi: Khối lượng niêm yết của cổ phiếu i tại thời điểm cơ sở

i: 1,2,..,n

Lịch sử của Chỉ số VN-Index qua các năm

Đồ thị biến động của VN-Index qua các năm (Ảnh chụp màn hình trên Trade Review ngày 19/12/2023)

Mở đầu là sự thành lập của Uỷ ban chứng khoán Nhà Nước Việt Nam – 28/11/1996, đến ngày 11/07/1998 thì thị trường chứng khoán Việt Nam được khai sinh.

Đến ngày 28/07/2000, phiên giao dịch đầu tiên được diễn ra. Chỉ có 2 mã cổ phiếu được giao dịch là REE (Công ty cổ phần cơ điện lạnh) và SAM (Công ty cổ phần SAM Holdings)

Theo thống kê chỉ số VN Index qua các năm, từ năm 2001 đến 2008 có nhiều dấu mốc đáng nhớ:

Từ 2001 - 2005, giai đoạn này các nhà đầu tư và doanh nghiệp đang trong giai đoạn làm quen nên không có nhiều chuyển biến. Vốn hoá thị trường lúc này chỉ chiếm 1% GDP

Tháng 1/2006, VINAMILK giúp giá trị vốn hoá sàn HOSE tăng gấp đôi trong ngày. Đồng thời 74 doanh nghiệp cũng niêm yết trên sàn HOSE trong năm này và giúp cho chỉ số VN-Index lên mức 752 điểm, tăng 144% chỉ trong 1 năm.

Vào ngày 12/03/2007 chỉ số VN-Index đạt lịch sử kết phiên ở 1170,67 điểm và cao hơn 3,6 lần so với thời điểm đầu năm 2006.

Năm 2008, đây là thời điểm khủng hoảng kinh tế diễn ra toàn cầu, chỉ số VN-Index giảm 66%, tụt 316 điểm và giá trị vốn hóa trên sàn HOSE cũng bay hơi 195 tỷ đồng.

Cho đến năm 2019, thị trường Việt Nam đạt mốc tăng điểm cao nhất trong khu vực Đông Nam Á khi VN-Index được ghi nhận đạt 961 điểm.

Năm 2020 – 2021 là thời kỳ dịch bệnh nên các nhà đầu tư có xu hướng tìm đến chứng khoán để tăng tài sản nhiều hơn. Đặc biệt tính chung cả năm 2021, VN-Index tăng gần 35,74%, mức tăng này đã giúp Việt Nam lọt vào top 7 chỉ số chứng khoán tăng mạnh nhất thế giới.

Tuy nhiên, kể từ đầu năm 2022 đến nay, do ảnh hưởng của tình hình thế giới, lạm phát tăng cao, thị trường chứng khoán đã có sự sụt giảm mạnh. Chỉ số VN-Index liên tục tụt giảm từ ngưỡng đỉnh 1.500 điểm. Có những thời điểm, VN-Index đã thủng mốc 1.000 điểm. Kết phiên giao dịch ngày 30/11/2022, VN-Index đạt ngưỡng 1.048,42 điểm.

Vì sao VN-Index tác động đầu tư chứng khoán?

Nhà đầu tư theo dõi các chỉ số chứng khoán (Nguồn: vnsc.vn)

VN-Index phản ảnh nhiều khía cạnh và tác động qua lại giữa nhà đầu tư, doanh nghiệp, nền kinh tế, các yếu tố khách quan khác. Hiểu rõ VN-Index giúp nhà đầu tư dựa vào đó để phân tích, đánh giá thị trường chứng khoán, giúp nhà đầu tư đưa ra được những quyết định đúng đắn hơn.

- Chỉ số VN-Index phản ánh chính xác sự biến động của tất cả cổ phiếu trên sàn: Đúng như định nghĩa về VN-Index là gì, thì chỉ số này sẽ phản ánh được những thay đổi về sự tăng giảm của giá trị thị trường. Từ đó, bạn sẽ biết được giá trị toàn sàn HOSE so với mức giá cơ sở.

- Phản ánh khách quan tình trạng nền kinh tế hiện tại đang tăng trưởng hay suy thoái: Chỉ số VN-Index tỷ lệ thuận với kết quả hoạt động kinh doanh. Nghĩa là khi VN-Index tăng chứng tỏ hoạt động kinh doanh đang trên đà tăng trưởng. Ngược lại, VN-Index giảm thể hiện hoạt động kinh doanh có sự suy thoái.

- Chỉ số VN-Index mô tả sự dịch chuyển của nền kinh tế: Sự thay đổi của giá cổ phiếu theo từng ngành là dấu hiệu cho thấy sự tái cơ cấu lại của các ngành đó và sẽ tác động trực tiếp đến chỉ số chứng khoán. Do đó, chỉ số VN-Index thể hiện được sự chuyển động cơ cấu của nền kinh tế cả nước.

- Sự biến động của nền kinh tế: Khi nền kinh tế có sự phát triển tốt, các doanh nghiệp có cơ cấu tài chính tốt và tăng trưởng đều đặn, có nhà đầu tư có xu hướng đầu tư vào cổ phiếu nhiều hơn các kênh đầu tư và tích lũy tài chính khác, nhờ vậy chỉ số VN-Index tăng.

- Kết quả kinh doanh của doanh nghiệp: Doanh thu và tình hình tài chính của công ty là yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới giá cổ phiếu, khi doanh thu và tài chính của doanh nghiệp tốt sẽ ảnh hưởng tích cực tới giá cổ phiếu của doanh nghiệp đó và ngược lại. Theo đó, giá cổ phiếu của doanh nghiệp tác động cùng chiều tới chỉ số VN-Index.

- Quan sát tâm lý nhà đầu tư thông qua chỉ số VN-Index: Sự tăng trưởng mạnh mẽ của chỉ số VN-Index chính là dấu hiệu của nền kinh tế phát triển tốt tại thời điểm hiện tại và trong tương lai. Từ đó, tác động đến nhà đầu tư tích cực giao dịch để thúc đẩy sự phát triển này. Ngược lại, khi nền kinh tế khủng hoảng, suy thoái, tâm lý các nhà đầu tư thường e dè, ít hứng thú trong giao dịch. Do đó, giá cổ phiếu sẽ giảm, dẫn đến chỉ số VN-Index giảm theo.

- Hỗ trợ nhà đầu tư phân tích, đánh giá thị trường chứng khoán: Chỉ số VN-Index được các nhà đầu tư sử dụng làm dữ liệu để đánh giá xu hướng biến động của thị trường chứng khoán, giúp nhà đầu tư đưa ra những quyết định đúng đắn hơn.