02 cách gói bánh chưng chuẩn vị Tết truyền thống: Hướng dẫn chi tiết từng bước

Chuẩn bị nguyên liệu cần thiết để gói bánh chưng

- Gạo nếp là nguyên liệu không thể thiếu khi làm bánh chưng, không chỉ tượng trưng cho sự no đủ, tròn đầy mà còn gói trọn tình yêu thương, truyền thống gia đình trong mỗi chiếc bánh ngày Tết.

Nên chọn gạo nếp loại ngon, thơm, trắng và có độ dẻo nhất định sẽ giúp bánh đạt độ ngon đúng chuẩn. Loại gạo thường được chọn để làm bánh chưng là gạo nếp cái hoa vàng.

Gạo nếp dùng để làm bánh chưng cần ngâm nước trước khi gói để bánh chín đều và có độ dẻo, mềm, không bị cứng khi ăn.

- Đậu xanh, với vị bùi béo đặc trưng, là linh hồn của bánh chưng ngày Tết, gói trọn ý nghĩa ấm no, tròn đầy trong từng lớp lá xanh.

Đậu xanh phải được chọn kỹ càng, chọn các hạt tròn, mập, không bị mốc hay bị hỏng. Trước khi gói cần ngâm vào nước trước, làm sạch vỏ và sau đó hấp chín trước khi sử dụng làm nhân bánh.

- Thịt lợn là thành phần rất quan trọng trong bánh chưng, không chỉ tạo nên vị béo ngậy mà còn tượng trưng cho sự sung túc, đủ đầy trong mâm cỗ Tết của người Việt.

Thịt lợn phải chọn loại tươi ngon, có một chút mỡ tạo độ béo ngậy cho bánh và phải được sơ chế sạch sẽ. Thịt lợn thường được ướp gia vị vừa phải để tạo hương vị đậm đà cho bánh chưng. Gia vị ướp thịt chắc chắc không thể thiếu một chút hạt tiêu để bánh chuẩn vị.

- Lá dong hoặc lá chuối cùng dây lạt là những vật liệu không thể thiếu, giúp bánh chưng vuông vức và đẹp mắt. Chúng không chỉ giữ trọn hương vị truyền thống mà còn tượng trưng cho sự giản dị, mộc mạc trong phong tục Tết Việt.

Lá dong để gói bánh phải là lá tươi, có màu xanh mướt, không quá già và có kích thước vừa phải, không to quá cũng không nhỏ quá.

Dây lạt được dùng để buộc bánh cần đảm bảo chắc chắn để bánh không bị bung trong quá trình luộc. Thường là cây giang họ cây tre thân dẻo dai dễ buộc, không gây độc hại như dây nilon...

Cách 01: Gói bánh chưng bằng khuôn

Với cách gói bánh chưng bằng khuôn với lá dong, bạn cần chuẩn bị 4 chiếc lá dong và 4 sợi dây lạt. Các bước thực hiện như sau:

Bước 1: Gấp lá dong

Gấp lá dong là bước đầu tiên và rất quan trọng, giúp tạo hình vuông vức cho bánh chưng. Đây là một công đoạn kỹ thuật đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ của người gói bánh.

Làm sạch lá dong: Rửa lá dong thật kỹ để loại bỏ bụi bẩn, sau đó dùng khăn lau khô lá để lá không bị trơn khi gói bánh.

Gấp lá dong: Đặt lá dong lên mặt phẳng, mặt xanh đậm úp xuống dưới, mặt xanh nhạt hướng lên trên, sau đó gấp mép lá theo chiều ngang, sao cho mép lá cách sống lá khoảng 2 đốt ngón tay và dùng tay vuốt nhẹ để tạo nếp rõ ràng.

Hoàn thiện lá: Gấp đôi lá dong lại theo đường sống lá, sau đó miết chặt để tạo nếp thẳng, thực hiện tương tự với 3 lá dong còn lại.

Bước 2: Cắt lá dong và tạo khuôn

Cắt lá dong: Bạn lấy 4 chiếc lá dong đã gấp xong xếp chồng lên nhau ngay ngắn và dùng kéo cắt bớt lá để điều chỉnh độ dài phù hợp với kích thước bánh bạn muốn làm.

Gấp lá và tạo nếp: Mở từng chiếc lá đã cắt ra, gấp chéo lá sao cho hai mép lá vuông góc với nhau, phần lá thừa được lật gọn vào bên trong, sau đó hãy đặt vật nặng lên lá để giữ nếp chắc chắn, thực hiện tương tự với các lá còn lại.

Tạo khuôn bánh: Xếp 4 chiếc lá đã gấp nếp vào với nhau, căn chỉnh để tạo thành một khung hình vuông đều đẹp, luồn một sợi dây lạt dưới đáy khuôn trước, để sau khi gói xong có thể buộc tạm thời cố định bánh.

Bước 3: Gói bánh chưng

Cho nguyên liệu vào bánh: Lần lượt xếp các nguyên liệu vào lá theo thứ tự gồm một lớp gạo nếp dàn đều dưới cùng – một lớp đậu xanh – một lớp thịt heo – một lớp đậu xanh – cuối cùng là một lớp gạo nếp dàn đều trên cùng; sau đó nén chặt phần nhân và dàn đều gạo nếp để nhân được cố định chắc chắn.

Gấp lá và buộc tạm bánh: Gấp hai mép lá đối diện vào trước, sau đó dùng dây lạt buộc tạm để cố định, Gấp tiếp hai mép lá còn lại, căn chỉnh để bánh vuông vắn.

Buộc dây lạt cố định bánh: Tháo dây lạt đã buộc tạm, kéo ra và dùng để buộc cố định bánh. Buộc dây lạt theo hình caro trên mặt bánh. Lưu ý: buộc vừa tay, không quá chặt hoặc quá lỏng.

Chỉnh lại bánh: Sau khi buộc dây, nắn nhẹ các góc bánh để bánh vuông đều và phần nhân bên trong được dàn đều.

Cách 02: Gói bánh chưng bằng tay không tạo khuôn

Bước 1: Xếp lá

Khi mua lá dong về, bạn rửa sạch với nước rồi dùng khăn sạch lau khô. Tiếp đó, dùng dao cắt phần sống lá, nhưng không không cắt sâu quá sẽ vào đến thịt lá, làm rách lá.

Úp mặt xanh đậm của 1 lá dong xuống theo chiều dọc. Với lá dong còn lại, bạn ngửa mặt xanh đậm lên và đặt theo chiều ngang, xếp sao cho 2 lá tạo thành hình dấu cộng cân đối.

Bước 2: Xếp nhân và gói lá

Bạn cho các nguyên liệu vào lần lượt theo thứ tự như sau: dàn đều 1 lớp gạo nếp, 1 lớp đậu xanh, 1 lớp thịt heo, 1 lớp đậu xanh và cuối cùng cho 1 lớp gạo nếp.

Đầu tiên bạn túm hai mép chiếc lá đặt dọc vào dùng tay gấp và cuộn các mép lá vào sát nếp để cố định nhân bánh.

Một tay giữ mép vừa gấp, một tay gập 1 bên của phần lá đặt ngang, dựng bánh lên, giữ chặt và thổ bánh xuống mặt bàn nhiều lần để phần nếp được dàn dều. Sau đó, gấp phần lá ở phía trên vào, dựng bánh phía bên này xuống mặt bàn và thực hiện tương tự với bên còn lại.

Bước 3: Buộc dây lạt Đặt bánh nằm ngang trên mặt bàn, đồng thời chuẩn bị 4 sợi dây để gói bánh nhé. Dùng 1 dây lạt luồn xuống dưới bên phải của bánh, vòng qua bánh rồi xoắn 2 đầu dây lại với nhau. Luồn 1 đầu dây vào sợi dây lạt nằm ngang trên mặt bánh để cố định dây lạt.

Thực hiện tương tự với 3 dây còn lại.

Cách luộc bánh chưng ngon

Khi luộc bánh, bạn xếp phần cuống thừa của lá dong xuống đáy nồi để khi luộc không bị cháy bánh.

Xếp bánh thẳng đứng vào nồi sao cho các bánh khít lại với nhau.

Đổ nước ngập bánh và luộc trong khoảng 10 - 12 giờ và phải đảm bảo mức nước trong nồi luôn ngập bánh. Cứ 1 giờ bạn lại kiểm tra 1 lần, nếu thấy nước bị giảm thì cần bổ sung thêm.

Khi chín, bạn vớt bánh chưng vuông ra ngoài rồi thả vào chậu nước lạnh, lấy khăn lau sạch phần nhựa của mặt ngoài bánh.

Xếp bánh ra mâm rồi đặt thêm một chiếc mâm có vật nặng đè lên trên để ép bánh chưng ra nước, giúp bánh chắc, mịn và phẳng đều.