Sở Công thương cho biết, hiện TP HCM có bốn khu thương mại tự do (FTA) đã được phê duyệt quy hoạch trước khi sáp nhập, gồm khu Cần Giờ (xã Bình Khánh); khu tại phường An Bình; khu tại xã Bàu Bàng và khu gắn với cảng biển Cái Mép Hạ thuộc phường Tân Phước và phường Tân Hải.

Khu thương mại tự do Cần Giờ được phê duyệt trong Quy hoạch TP HCM (cũ) thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP đến năm 2040, tầm nhìn 2060.

Dự án có quy mô khoảng 1.000 - 2.000 ha, gắn với cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và vịnh Gành Rái. Hiện Sở Công thương đang tham mưu UBND TP kiện toàn tổ nghiên cứu đề án.

Lãnh đạo UBND huyện Cần Giờ cũ từng cho biết, khu thương mại tự do (Free Trade Zone - FTZ) tại Cần Giờ gắn với cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và vịnh Gành Rái. Mô hình khu thương mại tự do còn khá mới mẻ ở Việt Nam nhưng ở nước ngoài đã có từ lâu.

Khu thương mại tự do tại Cần Giờ sẽ tập trung vào các trụ cột chính, gồm du lịch sinh thái, nông nghiệp thủy hải sản, logistics cảng biển và năng lượng tái tạo. Khi đưa vào vận hành, khai thác tối đa lợi thế về vị trí địa lý, cảnh quan thiên nhiên và bản sắc văn hóa của Cần Giờ; phát triển các loại hình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, du lịch văn hóa - lịch sử, du lịch kết hợp hội nghị, hội thảo, sự kiện...

Còn khu thương mại tự do Bàu Bàng đã được đưa vào Quy hoạch tỉnh Bình Dương thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, với vị trí nằm trên tuyến đường sắt TP.HCM - Lộc Ninh dài 53,63 km, kết nối các trung tâm hàng hóa của Bình Dương với cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải và cửa khẩu Mộc Bài (Tây Ninh).

Tuy nhiên, dự án này phụ thuộc hoàn toàn vào tiến độ xây dựng tuyến đường sắt nói trên, trong khi hạ tầng vẫn đang ở giai đoạn nghiên cứu và chưa hình thành. Do đó, Sở Công thương kiến nghị lùi thời điểm triển khai sang giai đoạn 2035-2040 để phù hợp với tiến độ hoàn thiện tuyến đường sắt.

Khu thương mại tự do phường An Bình được phê duyệt trong Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Khu này gắn với ga đường sắt An Bình, nằm trên cùng tuyến TP.HCM - Lộc Ninh, kết nối từ ga Bàu Bàng qua các trung tâm hàng hóa của Bình Dương tới cảng Cái Mép - Thị Vải và cửa khẩu Mộc Bài.

Khu thương mại tự do gắn với cảng biển Cái Mép được phê duyệt trong Quy hoạch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Khu này nằm tại khu vực Cái Mép Hạ, hình thành hệ sinh thái công nghiệp - dịch vụ hoàn chỉnh, đáp ứng định hướng phát triển kinh tế biển, logistics và thương mại quốc tế.

Cần có chính sách để thành lập khu thương mại tự do

Theo Sở Công thương, nhằm thực hiện mục tiêu phát triển TP.HCM trở thành siêu đô thị, trung tâm tài chính, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo của cả nước, UBND TP.HCM đã có Tờ trình ngày 26-7-2025 về điều chỉnh, bổ sung cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.

Sở đề xuất bổ sung các cơ chế, chính sách áp dụng trong khu thương mại tự do vào danh mục cơ chế đặc thù chưa có trong Nghị quyết 98 để áp dụng trong thời gian tới.

Hiện, việc nghiên cứu các đề án khu thương mại tự do nhận được sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước. Nhiều tập đoàn lớn như: DP World, Vingroup, Liên doanh Geleximco… đã tìm hiểu cơ hội đầu tư.

Tuy nhiên, quá trình triển khai vẫn gặp vướng mắc, đặc biệt ở khâu xây dựng chính sách riêng về miễn giảm thuế, ưu đãi đầu tư, đất đai… do chưa phù hợp hoặc chưa được quy định trong pháp luật hiện hành. Ngoài ra, sau khi thực hiện chủ trương nhập tỉnh, quy mô kinh tế và địa giới hành chính TP HCM đã thay đổi.

Do đó, cần khảo sát, đánh giá lại thực trạng ngành logistics và chuỗi cung ứng liên kết vùng, khai thác thế mạnh của 3 khu vực: Bình Dương (công nghiệp), Bà Rịa - Vũng Tàu (kinh tế biển – logistics) và TP HCM (tài chính quốc tế).

Từ đó, Sở Công thương kiến nghị UBND TP HCM đề xuất Chính phủ phê duyệt đề án khu thương mại tự do, xây dựng chiến lược phát triển giai đoạn 2021-2030 và xem đây là công cụ chính sách quan trọng để tạo động lực tăng trưởng. Đồng thời, Chính phủ cần chỉ đạo các bộ, ngành phối hợp xây dựng chính sách ưu đãi theo hướng mở, linh hoạt, đa dạng nhằm thu hút đầu tư và tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh.

Sở này cũng kiến nghị Đoàn Đại biểu Quốc hội TP HCM quan tâm, xem xét chính sách thành lập khu thương mại tự do trong quá trình sửa đổi Nghị quyết 98.

×