Nhân lực lao động Việt Nam bị “thừa thầy thiếu thợ” trầm trọng

Việt Nam đang rơi vào tình trạng "thừa thầy thiếu thợ" và sự mất cân đối về cơ cấu lao động qua đào tạo giữa giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học hiện nay.

Thiếu trầm trọng thợ chuyên môn kỹ thuật cao

Theo Trung tâm Thông tin và dự báo kinh tế - xã hội quốc gia (NCIF), trong giai đoạn 2011-2020, chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam đã có sự cải thiện tương đối tốt.

Tỷ lệ người lao động từ 15 tuổi trở lên đang làm việc đã qua đào tạo liên tục tăng lên qua các năm, từ 15,4% vào năm 2011 đã tăng lên 22,8% vào năm 2019. Nguồn nhân lực trẻ và dồi dào, tốc độ tăng lao động chất lượng cao tương đối nhanh.

Tuy nhiên, quy mô nguồn lao động chất lượng cao vẫn còn nhỏ bé so với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Năm 2019, trong tổng số 55,77 triệu người trong lực lượng lao động của cả nước, chỉ có khoảng 12,7 triệu lao động chất lượng cao, chiếm 22,8% lực lượng lao động. Trong khi nhiều quốc gia trong khu vực như Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore, tỷ lệ này của họ đã đạt trên 50%.

Ngoài ra, phân bố nguồn lao động chất lượng cao còn có sự chênh lệch lớn giữa thành thị và nông thôn. Trong các ngành thì ngành y tế và giáo dục - đào tạo có tỷ lệ lao động chất lượng cao lớn nhất (chiếm lần lượt 91,2% và 92,2% lao động của ngành trong năm 2019). Trong khi đó, công nghiệp chế biến, chế tạo là ngành chủ lực trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa thì lao động chất lượng cao chỉ mới chiếm 17,8% lao động của ngành và tỷ lệ này lại có xu hướng giảm.

Theo NCIF, có sự bất hợp lý trong cơ cấu trình độ của lực lượng lao động. Lao động có trình độ cao đẳng và đại học trở lên chiếm quá nửa số lao động chất lượng cao (63,1%), và riêng đại học trở lên là 46,5%, trong khi trình độ trung cấp nghề chỉ khoảng 20,6%.

Có thể nói, Việt Nam đang thiếu trầm trọng đội ngũ lao động chuyên môn kỹ thuật có trình độ cao đẳng và trung cấp. Hay nói cách khác, đang thừa một lượng lớn lao động trình độ cao (từ đại học trở lên). Điều này phản ánh mức độ trầm trọng của thực trạng "thừa thầy thiếu thợ "và sự mất cân đối về cơ cấu lao động qua đào tạo giữa giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học hiện nay.

san-xuat.jpg
Lực lượng lao động Việt Nam rơi vào tình trạng “thừa thầy thiếu thợ” trầm trọng

Đồng bằng sông Hồng là vùng dẫn đầu cả nước về tỷ lệ lao động chất lượng cao. Đáng lưu ý là đồng bằng sông Cửu Long là vựa lúa lớn nhất cả nước nhưng lại được đánh giá là "vùng trũng giáo dục” của cả nước, đặc biệt là về lao động chất lượng cao.

Giải pháp phát triển nguồn lao động chất lượng cao

Để phát triển nguồn lao động chất lượng cao, trong thời gian tới, NCIF cho rằng Việt Nam cần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo ở các bậc học, đặc biệt là bậc đại học, cao đẳng.

“Đây là giải pháp quan trọng có ý nghĩa quyết định đến việc tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao ở nước ta hiện nay. Đặc biệt, các trường cao đẳng, đại học phải làm tốt công tác tuyển chọn, xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với trình độ nhận thức của người học, đáp ứng nhu cầu, nhiệm vụ của xã hội, của quá trình hội nhập, mở cửa, phát triển nền kinh tế tri thức hiện nay”, NCIF nêu.

Ngoài ra, cần chú trọng đến việc thực hành các thao tác, các bước của hoạt động lắp ráp, sản xuất kinh doanh, chuyển giao công nghệ; sử dụng thành thạo các trang thiết bị kỹ thuật, nhất là máy móc hiện đại, điều khiển từ xa, tự động hóa. Tiến hành rà soát lại chương trình đào tạo ở các trường; tăng cường thời gian học thực hành, giảm thời gian học lý thuyết; đẩy mạnh các hoạt động hợp tác, liên doanh, liên kết giữa các trường, các chuyên ngành đào tạo với nhau, nhất là với các doanh nghiệp, nhà sản xuất, đầu tư, công ty…

NCIF cũng cho rằng cần có cơ chế, chính sách hợp lý, đồng bộ để thu hút, sử dụng đối với nguồn nhân lực chất lượng cao. Nếu không thu hút, lôi cuốn được nguồn nhân lực chất lượng cao, đất nước kém phát triển và ngược lại.

Theo đó, cơ chế, chính sách đó là sự vận dụng linh hoạt, sáng tạo vào từng lĩnh vực, ngành nghề ở các vùng miền và sự đóng góp đó cho sự phát triển ở mỗi đơn vị, doanh nghiệp không phải có sẵn theo một khung nhất định.

Trên cơ sở nền tảng những quan điểm, đường lối của Đảng, Nhà nước, Chính phủ về chính sách tiền lương, trọng dụng nhân tài, mỗi đơn vị, địa phương, doanh nghiệp căn cứ vào tình hình cụ thể của mình để hỗ trợ điều kiện vật chất, hoặc tạo điều kiện thuận lợi về môi trường công tác cho nguồn nhân lực chất lượng cao được phát huy thế mạnh, sở trường...

Song song với đó, Nhà nước cần phân cấp, giao nhiệm vụ cho các cơ quan liên quan quản lý nguồn lao động chất lượng cao một cách hiệu quả, không để xảy ra hiện tượng “chảy máu chất xám”.

Cụ thể là xây dựng, ban hành các quy định, yêu cầu nguồn lao động chất lượng cao khi đào tạo xong phải làm việc ở trong nước, nếu vi phạm sẽ phải bồi thường; yêu cầu lao động chất lượng cao phải đặt lợi ích của quốc gia, dân tộc lên trên hết, toàn tâm, toàn ý phục vụ cho sự nghiệp xây dựng đất nước.

Cũng theo NCIF, cần giải quyết tốt mối quan hệ giữa môi trường làm việc với thực tiễn nền kinh tế - xã hội của đất nước.

Theo đó, tác động của bối cảnh thế giới, khu vực và đặc biệt là đại dịch COVID-19 gần đây đã làm cho một số ngành, lĩnh vực, nhất là người lao động bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tình hình đó, ảnh hưởng phần nào đến nguồn lao động chất lượng cao. Do đó, cần giải quyết tốt mối quan hệ giữa môi trường làm việc với điều kiện tế của mỗi ngành, lĩnh vực.

“Nguồn nhân lực chất lượng cao thường có biểu hiện tự cao, ít lắng nghe ý kiến đóng góp của người khác. Do đó, trong quá trình làm việc, giải quyết các mối quan hệ giữa cấp trên với cấp dưới, giữa nguồn nhân lực chất lượng cao với mọi người xung quanh phải hài hòa, hợp lý, không đặt cái tôi cá nhân lên quá cao”, NCIF nêu.

1thegioi.vn

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

PMI tháng 5 tiến sát ngưỡng 50 điểm

PMI tháng 5 tiến sát ngưỡng 50 điểm

Thị trường

S&P Global công bố báo cáo Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam tháng 5/2025. Trong đó, có 3 điểm nhấn quan trọng: Tổng số lượng đơn đặt hàng mới giảm trong bối cảnh xuất khẩu giảm đáng kể; Sản lượng tăng trở lại; Chi phí đầu vào giảm lần đầu trong 22 tháng.

Giá cà phê lao dốc mạnh, giá Robusta xuống mức đáy hơn 6 tháng

Giá cà phê lao dốc mạnh, giá Robusta xuống mức đáy hơn 6 tháng

Thị trường

Giá cà phê hôm nay tại khu vực Tây Nguyên giảm mạnh so với hôm qua. Hiện mức giá cà phê trung bình hiện ở quanh mốc 117.400 đồng/kg. Giá cà phê Arabica đã chạm mức thấp nhất trong 7 tuần và cà phê Robusta xuống mức thấp nhất trong 6 tháng rưỡi.

Giá dầu nối dài đà giảm sang tuần thứ hai

Giá dầu nối dài đà giảm sang tuần thứ hai

Thị trường

Kết thúc tuần giao dịch, giá dầu WTI đã giảm 1,2% so với phiên giao dịch ngày 23/5, rơi xuống mốc 60,79 USD/thùng. Trong khi đó, giá hợp đồng dầu Brent giao tháng 7 về mốc 63,9 USD/thùng, tương ứng giảm 1,36%.

Ông Trump tuyên bố tăng thuế nhập khẩu thép và nhôm lên 50% từ 4/6

Ông Trump tuyên bố tăng thuế nhập khẩu thép và nhôm lên 50% từ 4/6

Thị trường

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 30/5 cho biết ông sẽ tăng thuế nhập khẩu thép từ 25% lên 50%.

Giá xăng tăng nhẹ, giá dầu quay đầu giảm từ 15h00 chiều nay

Giá xăng tăng nhẹ, giá dầu quay đầu giảm từ 15h00 chiều nay

Thị trường

Từ 15h chiều nay (29-5), giá bán lẻ 2 mặt hàng xăng E5RON92 và RON95-III được điều chỉnh tăng nhẹ 33-74 đồng/lít.

Giá dầu tăng vọt trước giờ 'G' quyết định sản lượng từ OPEC+

Giá dầu tăng vọt trước giờ 'G' quyết định sản lượng từ OPEC+

Thị trường

Giá dầu thô tăng nhẹ trong lúc nhà đầu tư chờ một quyết định sản lượng của liên minh OPEC+ vào cuối tuần này.

Giá cà phê trong nước ngày 29/5 thủng mốc 120.000 đồng/kg

Giá cà phê trong nước ngày 29/5 thủng mốc 120.000 đồng/kg

Thị trường

Theo các chuyên gia, giá cà phê nội địa tiếp tục giảm do chịu áp lực từ nguồn cung dồi dào và xu hướng giảm của Robusta trên sàn quốc tế. Dù Arabica tăng nhẹ nhưng tín hiệu phục hồi chung vẫn chưa rõ ràng.

Nền kinh tế phương Tây nỗ lực tái chế đất hiếm để thoát khỏi phụ thuộc vào Trung Quốc

Nền kinh tế phương Tây nỗ lực tái chế đất hiếm để thoát khỏi phụ thuộc vào Trung Quốc

Thị trường

Năm 2024, Trung Quốc kiểm soát 69% sản lượng khai thác đất hiếm toàn cầu và gần một nửa trữ lượng của thế giới. Hiện có rất ít lựa chọn thay thế Trung Quốc trong việc cung ứng đất hiếm - một khoáng sản có tầm ảnh hưởng rất lớn đến các nền kinh tế hiện nay. Ví dụ rõ ràng nhất là các nhà sản xuất sẽ không thể chế tạo một chiếc xe hiện đại mà không có đất hiếm.

Xuất khẩu cá ngừ sang một số thị trường chính trong tháng 4/2025 đang sụt giảm

Xuất khẩu cá ngừ sang một số thị trường chính trong tháng 4/2025 đang sụt giảm

Thị trường

Trong tháng 4/2025, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam chỉ đạt hơn 86 triệu USD, giảm gần 1% so với cùng kỳ năm 2024. Trong số các sản phẩm cá ngừ xuất khẩu của Việt Nam, xuất khẩu cá ngừ đóng hộp có xu hướng giảm mạnh và gần chạm đáy trong 2 năm qua.

Dự báo giá xăng ngày 29/5 có thể tăng

Dự báo giá xăng ngày 29/5 có thể tăng

Thị trường

Dựa theo diễn biến của giá xăng dầu thế giới, một số doanh nghiệp xăng dầu nhận định, giá xăng dầu trong nước tại kỳ điều hành ngày 29/5 dự báo giá xăng RON95 có khả năng tăng khoảng 100 - 150 đồng/lít....

Giá cà phê Robusta lao dốc trước triển vọng nguồn cung dồi dào

Giá cà phê Robusta lao dốc trước triển vọng nguồn cung dồi dào

Thị trường

Giá hai mặt hàng cà phê diễn biến phân hóa rõ nét. Cụ thể, hợp đồng cà phê Arabica giao tháng 7 trên sàn ICE US tăng nhẹ 0,19%, lên 7.974 USD/tấn. Ngược lại, hợp đồng cà phê Robusta giao tháng 7 trên sàn ICE EU giảm sâu 1,96%, xuống còn 4.696 USD/tấn

Sắc đỏ áp đảo trên thị trường kim loại

Sắc đỏ áp đảo trên thị trường kim loại

Thị trường

Đối với nhóm kim loại quý, chốt phiên giá bạc tiếp tục đánh mất 0,89%, lùi về mức 33,31 USD/oz. Trong khi đó, giá bạch kim cũng giảm 0,84% xuống mức 1.079,3 USD/oz.

Kim ngạch xuất khẩu tôm tháng 4/2025 đạt hơn 1,3 tỷ USD, 'chạy nước rút' trước bão thuế

Kim ngạch xuất khẩu tôm tháng 4/2025 đạt hơn 1,3 tỷ USD, 'chạy nước rút' trước bão thuế

Thị trường

Theo Vasep, tính đến hết tháng 4/2025, kim ngạch xuất khẩu tôm Việt Nam đạt hơn 1,3 tỷ USD, tăng 34% so với cùng kỳ năm trước.

Ông Trump dọa áp thuế 50%, EU kêu gọi 'đàm phán tôn trọng'

Ông Trump dọa áp thuế 50%, EU kêu gọi 'đàm phán tôn trọng'

Thị trường

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông đã đồng ý gia hạn thời hạn áp thuế 50% với Liên minh châu Âu (EU) đến ngày 9/7, sau cuộc điện đàm với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen. Động thái này mở ra thêm thời gian đàm phán để hai bên tìm được thỏa thuận thương mại khả thi.

OPEC+ rục rịch tăng sản lượng, giá dầu giảm

OPEC+ rục rịch tăng sản lượng, giá dầu giảm

Thị trường

OPEC+ có kế hoạch tăng tốc sản lượng và có thể đưa trở lại thị trường 2,2 triệu thùng/ngày trong tháng 11. Liên minh này đang trong quá trình tháo gỡ lệnh cắt giảm sản lượng và đã quyết định bơm thêm dầu cho thị trường trong tháng 5 và tháng 6.

Kim loại quý quay đầu suy yếu, giá quặng chịu sức ép lớn từ Trung Quốc

Kim loại quý quay đầu suy yếu, giá quặng chịu sức ép lớn từ Trung Quốc

Thị trường

Giá quặng sắt chịu áp lực giảm do triển vọng tiêu thụ kém lạc quan tại Trung Quốc.

Giá xăng giảm nhẹ, giá dầu tăng từ 15h00 chiều nay

Giá xăng giảm nhẹ, giá dầu tăng từ 15h00 chiều nay

Thị trường

Từ 15h00 chiều nay (22/5) giá xăng RON95-III: không cao hơn 19.532 đồng/lít (giảm 62 đồng/lít so với giá cơ sở hiện hành); Giá các mặt hàng dầu đồng loạt tăng.

Sầu riêng Việt Nam đoan tin vui trên thị trường xuất khẩu

Sầu riêng Việt Nam đoan tin vui trên thị trường xuất khẩu

Thị trường

Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), ngày 21/5, Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) đã chính thức cập nhật 829 mã số vùng trồng và 131 mã số cơ sở đóng gói sầu riêng của Việt Nam.

Giá dầu thô giảm vì thống kê cho thấy lượng tồn trữ của Mỹ tăng

Giá dầu thô giảm vì thống kê cho thấy lượng tồn trữ của Mỹ tăng

Thị trường

Giá dầu thế giới giảm trong phiên 21/5, sau khi Ngoại trưởng Oman cho biết một vòng đàm phán hạt nhân mới giữa Iran và Mỹ sẽ diễn ra vào cuối tuần này.

Dự báo giá xăng có thể giảm nhẹ trong kỳ điều chỉnh ngày mai (22/5)

Dự báo giá xăng có thể giảm nhẹ trong kỳ điều chỉnh ngày mai (22/5)

Thị trường

Theo dự báo của đại diện nhiều doanh nghiệp bán lẻ, nếu cơ quan điều hành không tác động đến quỹ bình ổn, giá xăng dầu ngày mai 22/5 có thể được điều chỉnh trái chiều.

Top 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất việt nam

ACV là gì và có vai trò như thế nào trong ngành hàng không Việt Nam?

ACV là gì và có vai trò như thế nào trong ngành hàng không Việt Nam?

ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.

Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?

Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?

Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?

Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?

Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?

Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?

Top 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất việt nam

ACV là gì và có vai trò như thế nào trong ngành hàng không Việt Nam?

ACV là gì và có vai trò như thế nào trong ngành hàng không Việt Nam?

ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.

Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?

Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?

Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?

Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?

Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?

Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?

Chứng khoán

Tỷ giá

Ngoại tệ Mua Bán
Tiền mặt Chuyển khoản
Cập nhật: