Việt Nam đang rơi vào tình trạng "thừa thầy thiếu thợ" và sự mất cân đối về cơ cấu lao động qua đào tạo giữa giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học hiện nay.
Thiếu trầm trọng thợ chuyên môn kỹ thuật cao
Theo Trung tâm Thông tin và dự báo kinh tế - xã hội quốc gia (NCIF), trong giai đoạn 2011-2020, chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam đã có sự cải thiện tương đối tốt.
Tỷ lệ người lao động từ 15 tuổi trở lên đang làm việc đã qua đào tạo liên tục tăng lên qua các năm, từ 15,4% vào năm 2011 đã tăng lên 22,8% vào năm 2019. Nguồn nhân lực trẻ và dồi dào, tốc độ tăng lao động chất lượng cao tương đối nhanh.
Tuy nhiên, quy mô nguồn lao động chất lượng cao vẫn còn nhỏ bé so với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Năm 2019, trong tổng số 55,77 triệu người trong lực lượng lao động của cả nước, chỉ có khoảng 12,7 triệu lao động chất lượng cao, chiếm 22,8% lực lượng lao động. Trong khi nhiều quốc gia trong khu vực như Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore, tỷ lệ này của họ đã đạt trên 50%.
Ngoài ra, phân bố nguồn lao động chất lượng cao còn có sự chênh lệch lớn giữa thành thị và nông thôn. Trong các ngành thì ngành y tế và giáo dục - đào tạo có tỷ lệ lao động chất lượng cao lớn nhất (chiếm lần lượt 91,2% và 92,2% lao động của ngành trong năm 2019). Trong khi đó, công nghiệp chế biến, chế tạo là ngành chủ lực trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa thì lao động chất lượng cao chỉ mới chiếm 17,8% lao động của ngành và tỷ lệ này lại có xu hướng giảm.
Theo NCIF, có sự bất hợp lý trong cơ cấu trình độ của lực lượng lao động. Lao động có trình độ cao đẳng và đại học trở lên chiếm quá nửa số lao động chất lượng cao (63,1%), và riêng đại học trở lên là 46,5%, trong khi trình độ trung cấp nghề chỉ khoảng 20,6%.
Có thể nói, Việt Nam đang thiếu trầm trọng đội ngũ lao động chuyên môn kỹ thuật có trình độ cao đẳng và trung cấp. Hay nói cách khác, đang thừa một lượng lớn lao động trình độ cao (từ đại học trở lên). Điều này phản ánh mức độ trầm trọng của thực trạng "thừa thầy thiếu thợ "và sự mất cân đối về cơ cấu lao động qua đào tạo giữa giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học hiện nay.
Đồng bằng sông Hồng là vùng dẫn đầu cả nước về tỷ lệ lao động chất lượng cao. Đáng lưu ý là đồng bằng sông Cửu Long là vựa lúa lớn nhất cả nước nhưng lại được đánh giá là "vùng trũng giáo dục” của cả nước, đặc biệt là về lao động chất lượng cao.
Giải pháp phát triển nguồn lao động chất lượng cao
Để phát triển nguồn lao động chất lượng cao, trong thời gian tới, NCIF cho rằng Việt Nam cần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo ở các bậc học, đặc biệt là bậc đại học, cao đẳng.
“Đây là giải pháp quan trọng có ý nghĩa quyết định đến việc tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao ở nước ta hiện nay. Đặc biệt, các trường cao đẳng, đại học phải làm tốt công tác tuyển chọn, xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với trình độ nhận thức của người học, đáp ứng nhu cầu, nhiệm vụ của xã hội, của quá trình hội nhập, mở cửa, phát triển nền kinh tế tri thức hiện nay”, NCIF nêu.
Ngoài ra, cần chú trọng đến việc thực hành các thao tác, các bước của hoạt động lắp ráp, sản xuất kinh doanh, chuyển giao công nghệ; sử dụng thành thạo các trang thiết bị kỹ thuật, nhất là máy móc hiện đại, điều khiển từ xa, tự động hóa. Tiến hành rà soát lại chương trình đào tạo ở các trường; tăng cường thời gian học thực hành, giảm thời gian học lý thuyết; đẩy mạnh các hoạt động hợp tác, liên doanh, liên kết giữa các trường, các chuyên ngành đào tạo với nhau, nhất là với các doanh nghiệp, nhà sản xuất, đầu tư, công ty…
NCIF cũng cho rằng cần có cơ chế, chính sách hợp lý, đồng bộ để thu hút, sử dụng đối với nguồn nhân lực chất lượng cao. Nếu không thu hút, lôi cuốn được nguồn nhân lực chất lượng cao, đất nước kém phát triển và ngược lại.
Theo đó, cơ chế, chính sách đó là sự vận dụng linh hoạt, sáng tạo vào từng lĩnh vực, ngành nghề ở các vùng miền và sự đóng góp đó cho sự phát triển ở mỗi đơn vị, doanh nghiệp không phải có sẵn theo một khung nhất định.
Trên cơ sở nền tảng những quan điểm, đường lối của Đảng, Nhà nước, Chính phủ về chính sách tiền lương, trọng dụng nhân tài, mỗi đơn vị, địa phương, doanh nghiệp căn cứ vào tình hình cụ thể của mình để hỗ trợ điều kiện vật chất, hoặc tạo điều kiện thuận lợi về môi trường công tác cho nguồn nhân lực chất lượng cao được phát huy thế mạnh, sở trường...
Song song với đó, Nhà nước cần phân cấp, giao nhiệm vụ cho các cơ quan liên quan quản lý nguồn lao động chất lượng cao một cách hiệu quả, không để xảy ra hiện tượng “chảy máu chất xám”.
Cụ thể là xây dựng, ban hành các quy định, yêu cầu nguồn lao động chất lượng cao khi đào tạo xong phải làm việc ở trong nước, nếu vi phạm sẽ phải bồi thường; yêu cầu lao động chất lượng cao phải đặt lợi ích của quốc gia, dân tộc lên trên hết, toàn tâm, toàn ý phục vụ cho sự nghiệp xây dựng đất nước.
Cũng theo NCIF, cần giải quyết tốt mối quan hệ giữa môi trường làm việc với thực tiễn nền kinh tế - xã hội của đất nước.
Theo đó, tác động của bối cảnh thế giới, khu vực và đặc biệt là đại dịch COVID-19 gần đây đã làm cho một số ngành, lĩnh vực, nhất là người lao động bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tình hình đó, ảnh hưởng phần nào đến nguồn lao động chất lượng cao. Do đó, cần giải quyết tốt mối quan hệ giữa môi trường làm việc với điều kiện tế của mỗi ngành, lĩnh vực.
“Nguồn nhân lực chất lượng cao thường có biểu hiện tự cao, ít lắng nghe ý kiến đóng góp của người khác. Do đó, trong quá trình làm việc, giải quyết các mối quan hệ giữa cấp trên với cấp dưới, giữa nguồn nhân lực chất lượng cao với mọi người xung quanh phải hài hòa, hợp lý, không đặt cái tôi cá nhân lên quá cao”, NCIF nêu.
Giá xăng, dầu cùng tăng từ 15 giờ hôm nay, sau điều chỉnh của Liên Bộ Công thương-Tài chính. Đây là thông tin điều hành giá xăng dầu theo định kỳ vừa được Bộ Công thương công bố.
Giá dầu WTI đã leo lên mốc 64,6 USD/thùng, tương ứng với mức tăng 0,7%, giá dầu Brent cũng ghi nhận mức tăng khoảng 0,84%, dừng ở mốc 68,62 USD/thùng, mốc cao nhất trong vòng hơn ba tuần trở lại đây.
Giá bạc ghi nhận trong sáng nay 29/8 cũng tăng mạnh khoảng 1,7% ở cả hai chiều mua - bán, phản ánh đà hồi phục quốc tế.
Từ 15 giờ chiều nay (28/8), giá bán lẻ các mặt hàng xăng dầu đều đồng loạt tăng, với mức tăng từ 144 - 452 đồng/lít, kg.
Thị trường nông sản chìm trong sắc đỏ khi toàn bộ 7 mặt hàng đồng loạt giảm giá. Đáng chú ý, ngô quay đầu mất 0,85% xuống 159,8 USD/tấn, chịu sức ép từ cả nguồn cung và nhu cầu.
Giá dầu Brent hồi phục lên mốc 68,05 USD/thùng, tương ứng với mức tăng 1,23%; trong khi giá dầu WTI cũng ghi nhận mức tăng khoảng 1,42%, dừng ở mốc 64,15 USD/thùng.
Sáng ngày 27/8/2025, thị trường cà phê trong nước ghi nhận sự ổn định sau nhiều phiên tăng liên tiếp. Tại khu vực Tây Nguyên – thủ phủ cà phê Việt Nam, giá thu mua Robusta nhân xô dao động quanh mức 121.500 – 122.000 đồng/kg, tương đương với phiên liền trước.
Giá dầu thế giới có thời điểm giảm hơn 2% trong phiên giao dịch ngày 26/8, chấm dứt đà tăng của phiên trước, do các nhà đầu tư thận trọng trước những diễn biến liên quan đến thuế quan của Mỹ và nguy cơ gián đoạn nguồn cung nhiên liệu từ Nga.
Trong nước, giá thép xây dựng đã tăng trở lại sau ba lần điều chỉnh giảm liên tiếp. Thép cuộn CB240 hiện ở mức 13,3 triệu đồng/tấn, thép thanh vằn D10 CB300 đạt 12,99 triệu đồng/tấn.
Rủi ro gián đoạn nguồn cung dầu từ Nga đang hỗ trợ giá dầu, trong khi nỗ lực tăng sản lượng trở lại của OPEC+ đang gây áp lực giảm giá dầu, theo chiến lược gia Ole Hansen của ngân hàng Saxo Bank.
Mỹ nhập tới 316 triệu USD rau quả từ Việt Nam trong 8 tháng đầu năm, tăng 67% so với cùng kỳ năm ngoái. Chuối, ổi, thanh long, dừa tươi và các sản phẩm chế biến từ xoài, dừa... được người Mỹ ưa chuộng.
Sáng ngày 25/8, giá cà phê được thu mua với mức 124.100 đồng/kg sau khi tăng 100 đồng/kg.
Từ 15h00 ngày 21/8, giá xăng RON95-III: không cao hơn 20.092 đồng/lít (tăng 208 đồng/lít so với giá cơ sở hiện hành); Dầu diesel 0.05S: không cao hơn 17.905 đồng/lít (giảm 172 đồng/lít so với giá cơ sở hiện hành).
Dựa theo diễn biến giá xăng dầu thế giới, các doanh nghiệp xăng dầu nhận định giá xăng trong nước vào ngày mai có thể được điều chỉnh tăng còn giá dầu có khả năng giảm.
Giá cà phê Arabica ghi nhận mức tăng hơn 3,6% lên mức 7.852 USD/tấn trong khi giá cà phê Robusta cũng tăng tới hơn 6,1% lên mức 4.410 USD/tấn, mức cao nhất trong vòng hơn hai tháng qua.
Giá dầu thô giảm khá mạnh vì đàm phán hòa bình cho Ukraine có dấu hiệu mang tới kết quả khả quan, mở ra khả năng nới các biện pháp trừng phạt cho Nga.
Giá dầu Brent đóng cửa tại mốc 66,6 USD/thùng, tương ứng với mức tăng khoảng 1,14%; trong khi dầu WTI cũng tăng gần 1%, lên mức 63,42 USD/thùng.
Theo MXV, giá quặng sắt đang chịu sức ép chủ yếu từ nhu cầu suy yếu tại Trung Quốc – quốc gia tiêu thụ thép lớn nhất thế giới.
Giá cà phê Arabica ghi nhận mức tăng tới hơn 10% trong tuần vừa qua, lên mức 7.532 USD/tấn trong khi giá cà phê Robusta đã tăng tới gần 18%, đạt mức 4.201 USD/tấn.
Tâm điểm của thị trường xoay quanh cuộc gặp mặt giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin diễn ra vào ngày 15/8 (theo giờ địa phương) tại bang Alaska, Mỹ.
ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.
Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?
Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?
ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.
Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?
Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?
