Theo EVN, cơ chế hiện nay chưa cho phép tính đầy đủ các chi phí thực tế phát sinh vào giá bán điện. Từ năm 2022-2023, khoảng 44.000 tỷ đồng chi phí chưa được tính hoặc chưa tính đủ trong các lần điều chỉnh giá điện. Điều này khiến doanh nghiệp không được bù đắp chi phí đầu vào, làm suy giảm vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp, ảnh hưởng khả năng tái đầu tư cho các dự án nguồn điện lớn.

Trong khi đó, ngành điện sắp triển khai hàng loạt dự án trọng điểm như nhà máy điện khí LNG Quảng Trạch 2&3, thủy điện tích năng Bác Ái, điện gió ngoài khơi, thậm chí có cả dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1. Nhu cầu vốn đầu tư cho những dự án này rất lớn, buộc tập đoàn phải bảo toàn và phát triển vốn theo yêu cầu của Luật Điện lực và Luật Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Tập đoàn này cho rằng, việc sửa đổi Nghị định 72 để cho phép tính toán, phân bổ dần các khoản chi phí chưa được tính trước đây vào giá điện các kỳ sau là cần thiết và phù hợp quy định pháp luật.

Theo EVN, trong cơ cấu giá thành điện hiện nay, khâu phát điện chiếm tỷ trọng tới 83%; các khâu còn lại (truyền tải, phân phối - bán lẻ, quản lý ngành - phụ trợ) chiếm khoảng 17% giá thành điện và có xu hướng giảm dần qua các năm, do EVN và các đơn vị thành viên tiết kiệm, cắt giảm chi phí thường xuyên...

Ở giai đoạn 2022-2023, giá nhiên liệu đầu vào sản xuất điện than, dầu, khí, tỉ giá ngoại tệ tăng cao đột biến do ảnh hưởng của sự kiện địa chính trị Nga-Ukraine và nhu cầu nhiên liệu của giai đoạn phục hồi sau đại dịch COVID-19.

Trong khi đó, cũng trong giai đoạn này do ảnh hưởng của thời tiết và thủy văn, tỷ trọng sản lượng thủy điện giảm (thủy điện là nguồn điện giá rẻ), vì vậy phải thay thế vào đó là các nguồn điện có giá cao tăng lên.

Theo báo cáo của EVN, trong giai đoạn 2022-2023 các khoản chi phí chưa được tính hoặc chưa được tính đầy đủ trong các lần điều chỉnh giá điện còn khoảng 44.000 tỉ đồng.

Trong đó, năm 2022, giá bán điện thương phẩm bình quân thực hiện là 1.882,73 đồng/kWh; giá thành sản xuất kinh doanh điện là 2.032,26 đồng/kWh (trong đó giá thành khâu phát điện thương phẩm là 1.698,45 đồng/kWh, bằng 83,57% giá thành). Như vậy giá bán điện thấp hơn giá thành điện là 149,53 đồng/kWh.

Đối với năm 2023, giá bán lẻ điện được điều chỉnh 2 lần tăng 7,5% nhưng vẫn thấp hơn so với tính toán giá điện bình quân. Theo đó, giá bán điện thương phẩm bình quân thực hiện là 1.953,57 đồng/kWh; giá thành sản xuất kinh doanh điện là 2.088,90 đồng/kWh (trong đó giá thành khâu phát điện theo điện thương phẩm là 1.744,12 đồng /kWh, bằng 83,49% giá thành). Như vậy, giá bán điện thấp hơn giá thành điện là 135,33 đồng/kWh.

Sau khi tính toán tổng hợp các số liệu liên quan, các khoản chi phí chưa được tính hoặc chưa được tính đầy đủ trong các lần điều chỉnh giá điện giai đoạn 2022-2023 là khoảng 44.000 tỷ đồng.

Ngoài cơ chế giá mua điện đầu vào cao, giá bán thấp gây lỗ cho EVN, tập đoàn này cũng cho biết phục vụ các chính sách an sinh xã hội đã khiến EVN bỏ chi phí lớn. Đơn cử, việc hỗ trợ khó khăn do dịch bệnh COVID-19 giai đoạn các năm 2020- 2021, EVN đã thực hiện giảm giá điện, giảm tiền điện, hỗ trợ tiền điện gồm 5 đợt với tổng số trên 15.200 tỉ đồng.

Ngoài ra, doanh nghiệp thông tin, chênh lệch doanh thu bán điện và chi phí sản xuất điện sản xuất tại các huyện đảo, xã đảo năm 2022 là -387 tỷ đồng và năm 2023 là -428 tỷ đồng.

"Đối với giá thành điện năm 2022 - 2023, Bộ Công Thương đã tổ chức các đoàn kiểm tra theo quy định. Ngoài ra, trong năm 2024, Kiểm toán Nhà nước cũng đã tiến hành kiểm toán chuyên đề "Công tác quản lý giá điện giai đoạn 2022 - 2023" - EVN nêu.

×