Dự luật cắt giảm thuế và chi tiêu của Trump: Thượng viện thông qua, Hạ viện chia rẽ, nợ công Mỹ có thể tăng thêm 3.300 tỷ USD

Dự luật thuế gây tranh cãi, Trump muốn ký ban hành vào 4/7

Dự luật cắt giảm thuế và chi tiêu của Trump đang được chuyển sang Hạ viện chờ phê duyệt cuối cùng, dù một số Hạ nghị sĩ Cộng hòa đã bày tỏ phản đối một số điều khoản trong phiên bản Thượng viện. Trump muốn ký ban hành dự luật vào dịp Quốc khánh 4/7, và Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson cho biết ông cũng đặt mục tiêu đạt thời hạn này.

Dự luật gia hạn các khoản cắt giảm thuế từ năm 2017 của Trump, bổ sung ưu đãi thuế mới cho thu nhập từ tiền tip và làm thêm giờ, đồng thời tăng chi tiêu cho quốc phòng và kiểm soát nhập cư. Tuy nhiên, nó cũng cắt giảm khoảng 930 tỷ USD chi tiêu cho chương trình y tế Medicaid và trợ cấp thực phẩm cho người thu nhập thấp, cũng như bãi bỏ nhiều chính sách khuyến khích năng lượng xanh của cựu Tổng thống Dân chủ Joe Biden.

Dự luật này đã làm lộ rõ chia rẽ trong đảng Cộng hòa về mức nợ công Mỹ hiện đã vượt 36.200 tỷ USD. Nếu không nâng trần nợ trong những tháng tới, Mỹ có nguy cơ vỡ nợ nghiêm trọng.

Thượng viện thông qua dự luật với tỷ lệ 51-50, trong đó Phó Tổng thống JD Vance phải bỏ phiếu quyết định sau khi ba Thượng nghị sĩ Cộng hòa – Thom Tillis (Bắc Carolina), Susan Collins (Maine) và Rand Paul (Kentucky) – cùng toàn bộ 47 Thượng nghị sĩ Dân chủ bỏ phiếu phản đối.

Cuộc bỏ phiếu diễn ra sau một phiên tranh luận xuyên đêm, khi các Thượng nghị sĩ Cộng hòa tranh cãi về chi phí khổng lồ của dự luật và tác động của nó tới hệ thống y tế Mỹ.

Cuối cùng, hai điều khoản mới đã giúp Thượng nghị sĩ Lisa Murkowski (Alaska) chuyển sang ủng hộ dự luật: tăng ngân sách hỗ trợ thực phẩm cho Alaska và một số bang khác, cùng khoản hỗ trợ 50 tỷ USD cho các bệnh viện vùng nông thôn đối phó với việc cắt giảm Medicaid.

Cuộc chiến tại Hạ viện

Cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện, nơi đảng Cộng hòa chiếm đa số 220-212, dự kiến sẽ rất sít sao. Johnson nói trên Fox News rằng lãnh đạo Cộng hòa muốn đưa dự luật ra Hạ viện trong tuần này, trừ khi các kế hoạch đi lại bị trì hoãn do bão.

Trump cam kết sẽ “tham gia sâu” để thuyết phục các Hạ nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ dự luật. “Đây là dự luật tuyệt vời. Ai cũng sẽ tìm thấy điều mình muốn,” Trump phát biểu tại một sự kiện ở Florida hôm thứ Ba.

Phiên bản ban đầu của dự luật chỉ được thông qua ở Hạ viện với cách biệt hai phiếu hồi tháng 5. Giờ đây, một số Hạ nghị sĩ Cộng hòa cho biết họ không ủng hộ phiên bản Thượng viện, vốn được Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) ước tính sẽ khiến nợ công Mỹ tăng thêm 800 tỷ USD so với dự luật của Hạ viện.

Đảng Cộng hòa đang loay hoay cân bằng giữa yêu cầu cắt giảm chi tiêu mạnh tay từ các nghị sĩ bảo thủ để giảm thâm hụt ngân sách, với lo ngại của các nghị sĩ ôn hòa về việc cắt giảm Medicaid có thể ảnh hưởng xấu đến cử tri của họ, nhất là ở các vùng nông thôn.

Chỉ trích từ nhiều phía

Caucus Tự do Hạ viện – nhóm các nghị sĩ bảo thủ cứng rắn – đã chỉ trích chi phí khổng lồ của dự luật Thượng viện. Hạ nghị sĩ Chip Roy (Texas) thừa nhận “có khá nhiều người lo ngại.” Trong khi đó, nhóm nghị sĩ Cộng hòa ôn hòa, nhất là các nghị sĩ đại diện những khu vực thu nhập thấp, phản đối việc cắt giảm Medicaid sâu hơn.

Ngoài ra, một số nghị sĩ Cộng hòa ở các bang có thuế cao như New York, New Jersey và California yêu cầu tăng mức khấu trừ thuế cho khoản thuế tiểu bang và địa phương mà người dân phải trả.

Dự luật cũng vấp phải chỉ trích từ tỷ phú Elon Musk, người từng là đồng minh của Trump, nay phản đối chi phí khổng lồ của dự luật và dọa sẽ ủng hộ các ứng viên khác chống lại các nghị sĩ Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm sau.

Lãnh đạo phe Dân chủ Hạ viện Hakeem Jeffries gọi dự luật này là “cuộc tấn công lớn nhất vào hệ thống y tế Mỹ trong lịch sử,” và “cướp đi lương thực của hàng triệu trẻ em đói khát.”

Cắt thuế, siết nhập cư, thắt chặt phúc lợi

Dự luật Thượng viện sẽ đem lại lợi ích lớn nhất cho nhóm 1% hộ gia đình giàu nhất nước Mỹ (thu nhập từ 663.000 USD/năm trở lên), theo Quỹ Thuế Mỹ. Những người thu nhập cao sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ các khoản cắt giảm thuế, CBO cho biết.

Các nhà phân tích độc lập nhận định việc siết chặt tiêu chuẩn hưởng phúc lợi y tế và thực phẩm sẽ khiến người Mỹ thu nhập thấp giảm thu nhập thực tế và phải trả nhiều hơn cho lương thực, chăm sóc y tế. CBO dự báo gần 12 triệu người Mỹ sẽ mất bảo hiểm y tế theo kế hoạch của Thượng viện.

Các chuyên gia phi đảng phái cũng cảnh báo việc tăng nợ công sẽ tạo ra một cuộc chuyển giao tài sản từ thế hệ trẻ sang thế hệ già.

Lãnh đạo phe Dân chủ Thượng viện Chuck Schumer nói cuộc bỏ phiếu đã “bao trùm Thượng viện trong nỗi hổ thẹn,” cho rằng dự luật này “tước đoạt quyền chăm sóc y tế của hàng triệu người Mỹ, lấy đi lương thực khỏi miệng những đứa trẻ đói khát.”

Phía Cộng hòa bác bỏ các ước tính chi phí của CBO và cho rằng việc cắt giảm Medicaid chỉ nhằm loại bỏ “lãng phí, gian lận và lạm dụng” khỏi hệ thống.