Chuyển sang năng lượng tái tạo, Úc dự kiến đóng cửa tất cả nhà máy nhiệt điện than trong 2 thập kỷ tới

Giải bài toán “năng lượng tái tạo thường thiếu ổn định”

Tháng 5/2026, nhà máy nhiệt điện than cuối cùng của bang Nam Úc đã đóng cửa, khiến nguồn cung năng lượng cho 1,8 triệu dân ở đây phải phụ thuộc vào các trang trại gió và nhập khẩu điện từ khu vực lân cận.

Dù vậy, hàng loạt loạt sự cố mất điện chưa từng có trước đây thường xuyên xảy ra, khiến dư luận nghi ngờ về tính ổn định của các nguồn cungnăng lượng tái tạo.

Điện gió là một trong những nguồn cung năng lượng chủ yếu tại bang Nam Úc sau khi đóng cửa các nhà máy điện than. (Ảnh: Renew Economy)

Để giải bài toán này, tỷ phú Elon Musk, Giám đốc điều hành của Tesla, nhà sản xuất xe điện và cung cấp hệ thống pin dự trữ năng lượng, đã cung cấp một giải pháp quan trọng. Đó là xây dựng hệ thống pin trữ điện 100MW trị giá 25 triệu USD để ứng phó tình trạng chập chờ của nguồn điện năng lượng tái tạo.

Tesla đã hoàn thành dự án này trong 100 ngày, cũng chính là nền tảng của nhà máy pin trữ điện Hornsdale Power Reserve, đến nay đã trải qua 7 năm hoạt động. Kể từ thời điểm, nhiều hệ thống lưu trữ năng lượng tương tự ở Úc đã góp phần thúc đẩy nhanh quá trình chuyển dịch năng lượng của nước này.

Ước tính, hiện tại các nhà máy điện than lớn tại Úc vẫn cung cấp đến 50% sản lượng điện của nước này. Tuy nhiên, đến khoảng 2035, dự kiến Úc sẽ đóng cửa hầu hết nhà máy điện than ở nước này.

Nhà máy pin trữ điện Hornsdale Power Reserve do Tesla xây dựng tại Nam Úc. (Ảnh: CEFC)

Theo Cơ quan điều hành thị trường Năng lượng Úc (AEMO), trong số 15 nhà máy điện than quan trọng cung cấp điện cho lưới điện quốc gia chính của Úc, 1/3 dự kiến chính thức đóng cửa vào năm 2030.

Trong vòng chưa đầy 20 năm tới, tất cả các nhà máy điện than của nước này có thể sẽ bị đóng cửa.

Đáng nói, trong tháng này New South Wales, bang đông dân nhất, sẽ đóng cửa một nhà máy nhiệt điện than lớn. Đến năm 2025, bang này cũng sẽ đóng cửa nhà máy nhiệt điện than lớn nhất nước Eraring, có công suất 2,8 GW.

Mặt khác, bang đông dân thứ hai, Victoria, đã đóng cửa một nhà máy lớn nhiệt điện than lớn vào năm 2017. Tiếp theo, vào năm 2028, bang này sẽ đóng cửa máy nhiệt điện than Yallourn, đã có hơn 100 năm tuổi đời.

Năng lượng tái tạo sẽ cung cấp 98% sản lượng điện tại Úc

Các nhà máy chạy nhiệt điện bằng khí đốt ở Úc cũng đang ngừng hoạt động, còn năng lượng hạt nhân bị cấm. Như vậy năng lượng mặt trời, gió và thủy điện trở thành những lựa chọn chính trong xu hướng chuyển dịch từ điện than sang điện tái tạo của Úc.

Các nhà máy điện than tại Úc sẽ đóng cửa hoàn toàn trong khoảng 2 thập kỷ tới. (Ảnh: Renew Economy)

Ước tính, để có đủ nguồn cung điện bổ sung khi hàng loạt nhà máy nhiệt điện than đóng cửa, Úc cần tăng công suất năng lượng mặt trời và gió quy mô lưới điện lên gấp 9 lần vào năm 2050. Việc kết nối tất cả nguồn điện và hệ thống pin trữ điện vào lưới điện sẽ cần khoản đầu tư khổng lồ. Chi phí để đạt mục tiêu đó có thể là 320 tỉ đô la Úc (215 tỉ đô la Mỹ).

Về nguồn tài chính, các quỹ đầu tư lớn như Brookfield Asset Management, Macquarie Group và các tỉ phú của Úc như Andrew Forrest và Cannon-Brookes đã thúc đẩy thực hiện các giao dịch đầu tư và thâu tóm lớn trong lĩnh vực năng lượng vào những tháng gần đây.

Mặt khác, động lực lớn đến từ chính sách hỗ trợ mới của chính phủ Úc đối với năng lượng tái tạo cũng giúp cải thiện tâm lý và tạo động lực cho các nhà đầu tư. Cụ thể, đầu tư vào năng lượng tái tạo ở Úc tăng 17% trong năm 2022, chủ yếu là vào cuối năm ngoái, sau khi chính phủ tuyên bố mục tiêu cắt giảm khí thải.

Tốc độ triển khai các trang trại năng lượng mặt trời và gió quy mô lớn sẽ tăng nhanh chóng. Tổng cộng, năng lượng tái tạo sẽ cung cấp 98% điện năng trên lưới điện chính của Úc vào giữa thế kỷ này, tăng từ khoảng 35% hiện nay, theo AEMO.

Ngày càng nhiều hộ gia đình ở Úc lắp đặt điện mặt trời áp mái. Xu hướng này đang gia tăng với tốc độ kỷ lục. Cụ thể, từ năm 2010 đến 2020, công suất lắp đặt điện mặt trời áp mái ở Úc tăng 2.000%. Úc đã có tỷ lệ sử dụng năng lượng mặt trời áp mái trên đầu người cao nhất thế giới.

Các hộ gia đình tại Úc lắp đặt điện mặt tròi áp mái gia tăng nhanh chóng trong thập kỷ qua. (Ảnh: Renew Economy)

Giáo sư Andrew Blakers, chuyên gia năng lượng tái tạo và công nghệ năng lượng mặt trời tại Đại học quốc gia Úc, cho rằng thành công trong nỗ lực rời bỏ năng lượng hóa thạch của Úc có thể được nhân rộng ra các khu vực vành đai mặt trời gồm Mỹ Latin, châu Phi, Trung Đông, Ấn Độ, miền nam Trung Quốc và Đông Nam Á, nơi 80% dân số thế giới sinh sống.

Thúc đẩy chuyển dịch sang năng lượng tái tạo, giảm phụ thuộc vào điện than và nhiên liệu hoá thạch sẽ đóng góp rất lớn để ngăn chặn biến đổi khí hậu.

“Chúng tôi là người mở đường toàn cầu để chứng minh rằng quá trình chuyển đổi nhanh chóng và dễ dàng hơn nhiều so với hầu hết mọi người nghĩ”, Giáo sư Andrew Blakers nói.