Cảnh báo nguy cơ tái diễn khủng hoảng tài chính 2008

Thống đốc Ngân hàng trung ương Anh (BoE) Andrew Bailey cảnh báo các sự kiện gần đây trên thị trường tín dụng tư nhân tại Mỹ đang gợi lại những lo ngại về cuộc khủng hoảng thế chấp dưới chuẩn, vốn khởi nguồn cho vụ sụp đổ tài chính toàn cầu năm 2008.

Phát biểu trước Ủy ban Thượng viện Anh, ông Bailey nhấn mạnh cần “kiểm tra kỹ lưỡng” và phân tích sự sụp đổ của hai công ty Mỹ sử dụng đòn bẩy tài chính cao, First Brands và Tricolor, để xác định liệu đây là các sự kiện cá biệt hay “con chim báo bão” cho những rủi ro lớn hơn.

Ông Bailey cảnh báo: “Tôi không muốn quá bi quan, nhưng lý do khiến vấn đề này quan trọng là trước khủng hoảng tài chính 2008, khi thảo luận về thế chấp dưới chuẩn ở Mỹ, nhiều người cho rằng chúng quá nhỏ để gây ảnh hưởng hệ thống và chỉ là trường hợp cá biệt. Đó là một đánh giá sai lầm”.

Cuộc khủng hoảng bắt nguồn từ cơn sốt cho vay thế chấp tại Mỹ gây ra làn sóng hỗn loạn tài chính toàn cầu năm 2008. Các ngân hàng ở cả hai bờ Đại Tây Dương đặt cược rủi ro cao vào hàng tỷ bảng Anh các khoản vay mua nhà, thường được tài trợ bằng vay ngắn hạn. Hệ quả là một cuộc suy thoái sâu và hàng loạt gói cứu trợ ngân hàng tốn kém tại Mỹ và châu Âu, bao gồm RBS và Lloyds ở Anh.

Ông Bailey cho biết các kỹ thuật tài chính phức tạp đang được sử dụng trên thị trường tín dụng tư nhân hiện nay gợi nhớ đến thời kỳ đó. Ông cũng nhắc tới cách tiếp cận lỏng lẻo của các cơ quan xếp hạng trước đây, vốn dựa vào mô hình nội bộ của ngân hàng để đánh giá rủi ro sản phẩm, là yếu tố quan trọng dẫn đến khủng hoảng 2007-2008.

Phó Thống đốc BoE Sarah Breeden cho biết Ngân hàng sẽ tiến hành một bài sát hạch giả định chiến tranh tài chính trên thị trường tín dụng tư nhân để kiểm tra mối liên kết với các lĩnh vực khác. Bà nhấn mạnh: “Vấn đề nằm ở đòn bẩy cao, thiếu minh bạch, sự phức tạp và tiêu chuẩn đánh giá tín dụng yếu. Những yếu tố này đã được thảo luận như nguồn gốc dễ bị tổn thương trong hệ thống tài chính và dường như đã góp phần vào hai vụ vỡ nợ này”.

Sự sụp đổ của công ty phụ tùng ô tô First Brands và nhà cho vay ô tô Tricolor gần đây đã gây lo ngại trên Phố Wall. Báo cáo ổn định tài chính toàn cầu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) tuần trước cũng nhấn mạnh mối lo ngại về sự kết nối chặt chẽ giữa thị trường tín dụng tư nhân và các ngân hàng.

Hồi đầu tháng 10, BoE cũng cảnh báo rủi ro từ tín dụng tư nhân do các tổ chức phi ngân hàng phát hành, đồng thời xem xét các cải cách để làm thị trường trái phiếu chính phủ bền vững hơn. Phó Thống đốc Sarah Breeden cho biết ngân hàng sẽ kiểm tra khả năng lan tỏa rủi ro từ tín dụng tư nhân sang các lĩnh vực khác.

Đáng chú ý, BoE cảnh báo nguy cơ điều chỉnh mạnh trên thị trường chứng khoán Mỹ và trái phiếu chính phủ, đặc biệt nếu nhận thức về uy tín của Fed thay đổi đột ngột. Báo cáo mới nhất của Ủy ban Chính sách Tài chính (FPC) cho biết định giá cổ phiếu S&P 500 đang tập trung cao vào 5 công ty lớn nhất, tương tự thời kỳ bong bóng dotcom, khiến thị trường dễ tổn thương trước những cú sốc, bao gồm cả rủi ro từ trí tuệ nhân tạo (AI).

Theo BoE, chi phí vay của chính phủ Anh có liên quan chặt chẽ đến lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ, do đó bất kỳ biến động nào trên thị trường Mỹ có thể ảnh hưởng trực tiếp tới tài chính công của Anh. Lợi suất trái phiếu dài hạn của Anh vừa đạt mức cao nhất kể từ 1998, phản ánh lo ngại về nợ cao và bất ổn chính trị toàn cầu.

Để đối phó với những rủi ro tiềm ẩn, BOE đang lên kế hoạch tiến hành bài kiểm tra toàn hệ thống vào năm tới nhằm đánh giá khả năng ứng phó của thị trường tín dụng tư nhân trong trường hợp xảy ra khủng hoảng. Theo ông Breeden, một số nhóm tín dụng tư nhân và cổ phần tư nhân đã đồng ý tham gia vào bài kiểm tra này cùng với các ngân hàng, công ty bảo hiểm và quỹ hưu trí.

Thị trường tín dụng tư nhân đã phát triển bùng nổ trong những năm gần đây, trở thành nguồn tài trợ quan trọng cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng khi các ngân hàng truyền thống rút lui sau cuộc khủng hoảng 2008. Tuy nhiên, sự tăng trưởng nhanh chóng này cũng đi kèm với những lo ngại về đòn bẩy cao và các tiêu chuẩn cho vay dễ dãi.

×