Ý nghĩa cúng tất niên? Hướng dẫn làm mâm cơm cúng tất niên Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024
Ý nghĩa của cơm tất niên 2024
Bữa cơm tất niên là bữa tiệc đánh dấu sự kết thúc của năm cũ và để chào đón năm mới với niềm mong ước rằng những điều tốt đẹp, may mắn, hạnh phúc và thành công sẽ đến với gia đình. Bữa cơm tất niên chiều 30 Tết là khoảnh khắc thiêng liêng của mọi gia đình. Là bữa cơm đoàn viên, gắn kết mọi thành viên, các thế hệ trong gia đình.
Lễ cúng Tất niên là phong tục tập quán lâu đời, mang ý nghĩa thẩm mỹ độc đáo của dân tộc Việt Nam. Sau một năm lao động vất vả và vất vả, cả gia đình ngồi quây quần chuẩn bị đón năm mới bằng bữa cơm tất niên. Vì vậy, mâm cúng tất niên không cần quá lộng lẫy, chỉ cần có tâm ý cúng những vật phẩm gần gũi với gia đình là được.
Cúng tất niên là một nghi thức ngày Tết, diễn ra vào những ngày cuối cùng của năm Âm lịch (thường là ngày 30 tháng Chạp nếu là năm đủ, hoặc 29 tháng Chạp nếu là năm thiếu, một số nơi cũng có thể tổ chức cúng tất niên sớm hơn tùy thuộc vào hoàn cảnh cụ thể).
 |
Chuẩn bị lễ vật cúng cơm tất niên
Lễ vật cúng tất niên thường bao gồm hương, đèn, vàng mã, mâm ngũ quả và mâm cơm cúng. Mâm cơm cúng tất niên truyền thống sẽ có những món cơ bản như: Gạo, muối; trà, rượu, nước lọc; bánh kẹo; trầu cau; chè, xôi, cháo trắng; tam sên; gà luộc; heo sữa quay; bánh kẹo; bánh chưng hoặc bánh tét; chả lụa.
Ngày nay, mâm cơm cúng tất niên đã đơn giản hơn rất nhiều, có thể thay đổi tùy thuộc vào hoàn cảnh, điều kiện của gia chủ. Ở Việt Nam, mâm cơm cúng tất niên ở mỗi vùng miền thường khác nhau, mang đậm nét đặc trưng văn hóa, phong tục ở khu vực đó. Chẳng hạn:
Ở miền Bắc: Mâm cơm tất niên thường có những món ăn như canh móng giò hầm măng, xôi gấc, bánh chưng, giò hoặc chả lụa, gà trống luộc nguyên con (hoặc thịt lợn luộc), miến nấu lòng gà, dưa hành muối, nộm, thịt đông…
Ở miền Trung: Mâm cơm cúng tất niên gồm có giò lụa Huế, miến Huế, gà bóp rau răm, măng khô ninh, thịt lợn luộc, ram rán…
Ở miền Nam: Mâm cơm cúng tất niên gồm có bánh tét, củ cải ngâm nước mắm, thịt lợn luộc, gỏi tôm thịt, giò chả, canh măng nấu, canh khổ qua nhồi thịt, thịt kho tàu…
Đặc biệt, trong mâm cỗ cúng tất niên luôn phải đầy đủ; 4 bát, 4 đĩa (mâm cỗ nhỏ); 6 bát, 6 đĩa hoặc 8 bát, 8 đĩa với mâm cỗ lớn. Cũng có nhà chuẩn bị mâm cỗ lớn xếp cao từ 2 đến 3 tầng.
Cúng tất niên 2024 vào ngày giờ nào tốt?
Năm 2024, gia đình Việt có thể chọn một trong những ngày tốt dưới đây để làm lễ cúng tất niên tại gia đình, cơ quan của mình:
Thứ Hai, ngày 26 tháng Chạp (tức ngày 5/2/2024 Dương lịch): Là ngày Minh Đường Hoàng Đạo. Các giờ tốt trong ngày này là Sửu (1h-3h), Thìn (7h-9h), Ngọ (11h-13h), Mùi (13h-15h), Tuất (19h-24h), Hợi (21h-23h).
Thứ Năm, ngày 29 tháng Chạp (tức ngày 8/2/2024 Dương lịch): Là ngày Kim Quỹ Hoàng Đạo. Các giờ tốt trong ngày này gồm có: Tý (23h-1h), Sửu (1h-3h), Thìn (7h-9h), Tỵ (9h-11h), Mùi (13h-15h), Tuất (19h-21h).
Thứ Sáu, ngày 30 tháng Chạp (tức ngày 9/2/2024 Dương lịch): Là ngày Kim Đường Hoàng Đạo. Các giờ tốt trong ngày gồm có: Tý (23h-1h), Dần (3h-5h), Mão (5h-7h), Ngọ (11h-13h), Mùi (13h-15h), Dậu (17h-19h).
 |
Lưu ý khi cúng tất niên
Cũng như các lễ cúng khác trong năm, cúng tất niên dù không cần phải quá trang trọng nhưng gia chủ cần phải lưu ý một số điều.
Dù tất niên không cần phải quá cầu kỳ, trang trọng nhưng cũng không vì thế mà chuẩn bị sơ sài. Tùy vào điều kiện gia đình mà gia chủ có thể chuẩn bị mâm cúng ít hay nhiều nhưng ít nhất cũng phải có những món ăn truyền thống ngày Tết và được chuẩn bị, bày biện một cách chu đáo, sạch sẽ.
- Để lễ cúng tất niên thành kính trang nghiêm, trước khi làm lễ cúng này, các gia đình cần dọn dẹp bàn thờ, nhà cửa cho thật sạch sẽ.
- Tất niên là bữa cơm sum vầy của gia đình vì vậy cần phải có đầy đủ các thành viên trong nhà để thể hiện sự sum họp, ấm cúng.
- Tất niên chính là thời điểm các gia đình sum vầy, đoàn tụ sau một năm làm việc vất vả, nhất là những gia đình có con cái đi làm ăn xa nhà. Vì vậy, không nên cãi nhau, chửi mắng mà thay vào đó nên nói những chuyện vui và những điều tốt lành.
Nên cúng tất niên ngoài trời hay trong nhà?
Theo các chuyên gia văn hóa, thông thường lễ cúng tất niên sẽ được diễn ra ở bàn thờ gia tiên, Thần linh trong mỗi gia đình. Trước ngày cúng tất niên, các gia đình thường sẽ dọn dẹp, bày biện lại bàn thờ cho sạch sẽ, tươm tất.
Đến ngày cúng tất niên, mọi thành viên trong gia đình sẽ cùng quây quần, nấu bữa cơm ngày cuối năm để dâng lên Thần linh, gia tiên. Và nếu gia đình nào khá giả thì có thể thêm một lễ cúng tất niên ở ngoài sân, ngoài trời, tuy nhiên điều này là không bắt buộc.
Ngoài ra, Phật tử tại gia không nên đặt mâm ngũ quả ở chính giữa bát hương. Bởi theo quan niệm tâm linh, đặt mâm ngũ quả ở vị trí này sẽ che mất trục khí chính. Vì vậy, gia chủ bắt buộc phải đặt mâm ngũ quả bên cạnh. Ngoài ra, để dâng hoa cúng gia tiên, gia chủ không được sử dụng hoa giả, hoa nhựa.
Văn khấn tất niên 2024 cần biết
Văn khấn cúng tất niên chuẩn vẫn được ghi chép lại trong các tài liệu về văn hóa. Sau đây là một bài văn khấn được trích từ Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hóa - Thông tin.
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
- Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
- Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
- Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
- Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
- Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ ...
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm ...
Tín chủ (chúng) con là: ...
Ngụ tại...
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.
Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thuỳ chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khoẻ, gia đình hoà thuận.
Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.
Nam Mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).
