Báo cáo trước Quốc hội chiều 23/5, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách (cơ quan thẩm tra dự án luật) Lê Quang Mạnh cho biết, quan điểm của Chính phủ là đề nghị giữ quy định giá trần và bỏ quy định giá sàn đối với vận chuyển hành khách hàng không nội địa. Đa số đại biểu cũng tán thành đề xuất này.

Về bỏ giá sàn, ông Mạnh giải thích, trên cơ sở tổng kết Luật Hàng không dân dụng, Bộ Giao thông vận tải đề xuất bỏ quy định về giá sàn nhằm tạo cơ chế khuyến khích cạnh tranh, giảm giá dịch vụ, bảo vệ lợi ích người tiêu dùng, nhất là đối tượng có thu nhập thấp được tiếp cận các dịch vụ hàng không; giảm chi phí xã hội, thúc đẩy kinh tế phát triển.

Việc bỏ giá sàn mở cơ hội cho doanh nghiệp cạnh tranh, nhưng hoàn toàn không đồng nghĩa với việc doanh nghiệp có quyền cạnh tranh không lành mạnh, vì doanh nghiệp có hạ giá bán thì vẫn phải tuân thủ các quy định tại Luật Cạnh tranh.

Về tác động thực tế, thực chất việc bỏ giá sàn không gây tác động đến các doanh nghiệp hàng không do trong các năm qua, giá sàn trong khung giá được quy định bằng 0 (khoản 2 Điều 3 Thông tư số 17/2019/TT-BGTVT) của Bộ Giao thông vận tải.

Về tác động đối với thu ngân sách nhà nước, việc bỏ giá sàn sẽ mang lại nhiều cơ hội cho người dân, thúc đẩy phát triển thị trường hàng không nội địa, tạo cạnh tranh sôi động; từ đó, tăng số lượng người dân sử dụng dịch hàng không, góp phần tăng doanh thu, lợi nhuận cho các hãng hàng không, theo đó tăng thu ngân sách nhà nước.

Ông Mạnh cũng đồng thời giải thích 4 lý do giữ quy định giá trần vé máy bay. Theo đó, căn cứ điểm d khoản 1 Điều 21 Dự thảo Luật thì dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa đáp ứng các tiêu chí luật định là loại hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, là: “hàng hóa, dịch vụ thiết yếu, có tính chất độc quyền trong mua bán hoặc có thị trường cạnh tranh hạn chế và ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội, đời sống người dân, hoạt động sản xuất kinh doanh”. Hiện nay, khi xã hội ngày càng phát triển, dịch vụ này là thiết yếu, tác động với phạm vi rất lớn đến đời sống người dân, đến sản xuất - kinh doanh.

Cùng với đề xuất bỏ giá sàn, nếu không quy định giá trần đồng nghĩa với việc Nhà nước bỏ công cụ điều tiết và để doanh nghiệp cung cấp dịch vụ toàn quyền quyết định giá dịch vụ. Các hãng hàng không hoàn toàn có thể đưa ra giá dịch vụ, trong đó có giá vé máy bay ở mức cao, ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng, đến sản xuất - kinh doanh, tác động đến xã hội.

Cần phân định rõ vướng mắc do tổ chức thực hiện hay do pháp luật. Theo quy định hiện hành, để bảo đảm tính chủ động, linh hoạt, kịp thời, thẩm quyền điều chỉnh khung giá đã được giao cho Chính phủ. Nếu giá khung giá có thời điểm chưa phù hợp với thực tiễn thì nguyên nhân là do khâu tổ chức thực hiện chưa kịp thời; không phải do quy định của Luật.

Vì vậy, trường hợp nhận thấy giá trần chưa phù hợp thì các đối tượng chịu tác động có quyền đề nghị Chính phủ kịp thời điều chỉnh. Thời gian qua, nhiều hãng hàng không thua lỗ là do nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chính là do tác động tiêu cực từ đại dịch Covid-19.

"Việc bỏ quy định về giá trần là vấn đề lớn, thay đổi một chính sách quan trọng và theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật phải được đánh giá tác động kỹ lưỡng; trong khi chưa đánh giá tác động thì chưa đủ căn cứ sửa đổi", ông Mạnh nêu quan điểm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Thường vụ Quốc hội đồng ý bỏ giá sàn, giữ giá trần vé máy bay
Thường vụ Quốc hội đồng ý bỏ giá sàn, giữ giá trần vé máy bay. Ảnh minh họa

Cũng liên quan đến vấn đề này, phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) giữ quan điểm đề xuất bỏ giá trần, giá sàn đối với vé máy bay nội địa. Theo vị đại biểu, nếu để giá trần, giá sàn sẽ không phù hợp với chủ trương tinh thần Nghị quyết 11, Hội nghị lần thứ 5, Ban chấp hành Trung ương.

"Bên cạnh đó, việc bỏ giá trần, giá sàn đối với vé máy bay cũng sẽ tạo sự cạnh tranh lành mạnh giữa các loại hình vận tải khác như vận tải đường bộ, vận tải đường sắt, đồng thời đảm bảo các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia", ông Hạ nói.

Đại biểu Tạ Văn Hạ cho rằng vận tải hàng không không phải là dịch vụ thiết yếu, bởi tỷ trọng vận tải hàng không nội địa thấp hơn nhiều so với vận tải đường bộ hiện nay. Cũng như vận tải đường sắt, các hãng vận tải phải có sự cạnh tranh công bằng trong dịch vụ vận tải.

"Về thực tiễn, theo tính toán của Cục Hàng không, giá nhiên liệu đã gây sức ép đối với các hãng hàng không, đặc biệt trong năm 2022 làm tổng chi phí tăng cao. Do đó, vấn đề giá vé máy bay cao trong giai đoạn cao điểm phản ánh đúng quy định thị trường và quy luật cung cầu", ông Hạ nói.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thành Nam (Phú Thọ) đồng ý với quan điểm giữ giá trần vé máy bay để bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng, nhất là của nhiều đối tượng có thu nhập thấp được tiếp cận dịch vụ hàng không.

"Tuy nhiên, trong dịch vụ vận chuyển hành khách, hàng không nội địa, có nhiều hạng khác nhau, phục vụ nhiều đối tượng khách hàng khác nhau", ông nói.

Do đó, đại biểu đề nghị cần quy định rõ trong dự thảo luật, chỉ có dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa hạng phổ thông thì mới thuộc danh mục dịch vụ do Nhà nước định giá.

Còn hạng thương gia, phổ thông đặc biệt thì để doanh nghiệp tự định giá theo cơ chế thị trường, để bảo đảm cạnh tranh lành mạnh, cung cấp dịch vụ ngày càng tốt hơn, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người dân.