Thuật toán TikTok lợi dụng điểm yếu của trẻ em

TikTok là nền tảng tràn lan các video chia sẻ mẹo vặt, nhảy múa hay hài hước. Song, nó cũng là nơi chứa nhiều nội dung độc hại, rối loạn ăn uống. Theo tờ Guardian (Anh), ước tính khoảng 1,4 triệu trẻ em dưới 13 tuổi tại Anh quốc đang sử dụng TikTok và tiếp xúc với vô số nội dung độc hại.

Thuật toán TikTok khiến các nội dung độc hại dễ hiển thị với trẻ em
Ngày càng nhiều trẻ em dùng TikTok. (Ảnh minh hoạ)

Ông Imran Ahmed đến từ Trung tâm chống thù ghét trực tuyến cho biết, TikTok có các nội dung tự làm hại bản thân và cả nội dung “vô tri” về cách đối phó với những điều kiện sức khỏe tinh thần khác nhau.

Báo cáo tháng 12/2022 của trung tâm chỉ ra thuật toán gây nghiện của TikTok đẩy nội dung độc hại đến một số người dùng chỉ vài phút sau khi mở tài khoản. Đơn cử, nếu đổi tên người dùng từ “Sarah” thành “Sarah Lose Weight” (Sarah giảm cân) trên TikTok, thuật toán sẽ cung cấp nội dung độc hại nhiều hơn 12 lần.

Theo báo cáo, thuật toán của TikTok nhận diện điểm yếu của người dùng và xác định đây là một thông tin “gây nghiện tiềm năng, giúp tối ưu hóa thời gian trên nền tảng” của người dùng, đặc biệt là trẻ em.

Ông Ahmed nhận xét: “Điều nguy hiểm nhất chính là sự lưu hành tuyệt đối của những nội dung như vậy trên các nền tảng mạng xã hội. Chúng khiến cho người xem có cái nhìn đặc biệt méo mó về bản thân, cơ thể, sức khỏe tinh thần và so sánh với người khác”.

Một nghiên cứu được thực hiện trên những người dùng TikTok 13 tuổi tại Anh, Mỹ, Canada và Australia. Sau khi đăng ký, người dùng nhỏ tuổi sẽ tiếp xúc với nội dung tự làm hại trong vòng 2,5 phút và nội dung rối loạn ăn uống trong 8 phút.

Theo Ủy viên thông tin Anh, hơn một triệu trẻ em dưới độ tuổi sử dụng TikTok có thể tiếp xúc với nội dung độc hại khi nền tảng thu thập và dùng dữ liệu cá nhân của chúng. Điều đó đồng nghĩa dữ liệu có thể bị lợi dụng để theo dõi và lập hồ sơ, dẫn trẻ em đến nội dung không phù hợp.

Người phát ngôn TikTok khẳng định muốn hỗ trợ những người đang gặp khó khăn với sức khỏe tinh thần hoặc trên hành trình phục hồi. Quy định của ứng dụng nêu rõ: cấm quảng bá, bình thường hóa hoặc tôn vinh nội dung rối loạn ăn uống, tự sát hay tự làm hại. Công ty thường trao đổi với các chuyên gia y tế, xóa bỏ nội dung vi phạm chính sách và cung cấp nguồn lực cho những ai có nhu cầu.

Nhiều vi phạm tại Việt Nam

Đáng nói vấn đề này cũng ngày càng “nóng” hơn tại Việt Nam. Trong cuộc họp báo quý I/2023 của Bộ Thông Tin và Truyền thông chiều 6/4, ông Lê Quang Tự Do - Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, đã nêu ra những vi phạm của mạng xã hội TikTok tại Việt Nam.

Thứ nhất, TikTok không có biện pháp kiểm soát hiệu quả những nội dung vi phạm pháp luật. Đơn cử những nội dung vi phạm liên quan đến chính trị, chống phá Đảng, Nhà nước; tin giả; nội dung nhảm nhí, độc hại, thậm chí là gây nguy hiểm với trẻ em.

Thứ hai, mạng xã hội này sử dụng thuật toán phân phối nội dung tự động để tạo xu hướng (trend) nhằm phát tán những nội dung độc hại, phản cảm, câu “view”, gây ảnh hưởng xấu đến cộng đồng và giới trẻ.

Thứ ba, TikTok bắt đầu đẩy mạng quảng cáo, kinh doanh thương mại điện tử trên nền tảng từ đầu năm 2023 tại Việt Nam nhưng không có biện pháp kiểm soát hoạt động kinh doanh mặt hàng vi phạm pháp luật. Ví dụ như những hoạt động kinh doanh, buôn bán, quảng cáo hàng giả, hàng nhái, các loại thuốc kích dục, các thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc…

Thứ tư, TikTok tạo trend thu lời từ nội dung nhảm nhí, thiếu văn hóa. Rõ thấy là khuyến khích hững Idol TikTok (thần tượng) sản xuất những nội dung nhảm nhí, thiếu văn hóa để nhắm vào sự hiếu kỳ của người xem, tạo trend để thu lời từ những nội dung này. Điển hình cho việc cho phép thách đấu trực tuyến, Idol TikTok có thể được người xem tặng quà, càng sốc, hở, phản cảm càng được tặng nhiều quà và có khả năng quy đổi ra tiền. Điều đáng nói là TikTok sẽ nhận được 70% từ số tiền thu được.

Thứ năm, nhiều người dùng TikTok đã chia sẻ, lan truyền những nội dung vi phạm nghiêm trọng bản quyền nhưng không hề bị xử lý.

Thứ sau, TikTok không có biện pháp quản lý để người dùng tự ý sử dụng hình ảnh riêng tư, cá nhân của người khác để tung tin giả, hoặc bôi nhọ, xúc phạm người khác.

Điều đáng lo ngại là không chỉ có TikTok mà một số nền tảng khác như Facebook, Youtube cũng đang lan truyền những nội dung xấu, độc tương tự.