Ngày 4/4, Thanh tra Chính phủ ban hành Kết luận thanh tra số 528/KL-TTCP ngày 28/3/2025 về việc Kết luận thanh tra Dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và Dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Việt Đức.

Ngày 16/1/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 125/QĐ-TTg phê duyệt Đề án "Đầu tư xây dựng mới 05 bệnh viện, viện tuyến trung ương và tuyến cuối đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh”, trong đó có Dự án Cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Dự án Cơ sở 2 Bệnh viện Việt Đức.

Dự án Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức cơ sở 2 gây lãng phí hơn 1.200 tỷ đồng

Sau khi được phê duyệt, Bộ Y tế đã khẩn trương tập trung triển khai thực hiện 2 dự án. Tuy nhiên, "quá trình thực hiện 2 dự án có nhiều vi phạm các quy định của pháp luật về đấu thầu, xây dựng và các quy định của pháp luật khác có liên quan trong hầu hết các khâu dẫn đến việc sử dụng không hiệu quả, không sử dụng hết nguồn vốn được cấp trong từng năm, gây lãng phí lớn, có dấu hiệu thiệt hại".

Thanh tra Chính phủ cho rằng, việc điều chỉnh thiết kế cơ sở phương án móng cọc khoan nhồi sang ép cọc bê tông không thuộc trường hợp được điều chỉnh thiết kế cơ sở theo quy định của Luật Xây dựng năm 2014.

Thực tế Ban Quản lý dự án Y tế trọng điểm đã trình và được Bộ trưởng Y tế phê duyệt điều chỉnh là trái quy định. Mặt khác, việc thực hiện thi công kéo dài thời gian, chi phí tăng so với phương án móng cọc khoan nhồi được phê duyệt ban đầu khi chưa điều chỉnh thiết kế cơ sở (theo hợp đồng đã ký), gây lãng phí, có dấu hiệu thiệt hại số tiền tạm tính khoảng 20,714 tỷ đồng.

Theo kết luận thanh tra, hậu quả việc dừng thi công từ tháng 1/2021 đến nay làm cho dự án không thể hoàn thành theo đúng tiến độ để bàn giao, đưa vào sử dụng dẫn tới một số hạng mục đã thực hiện bị hư hỏng, xuống cấp do phong hóa theo thời gian.

Thực trạng này làm phát sinh chi phí sửa chữa, khắc phục trước khi nghiệm thu hoàn thành đưa vào sử dụng đã được chủ đầu tư, tư vấn giám sát, các nhà thầu và các bên có liên quan thống nhất ghi nhận bằng văn bản.

Bên cạnh đó, chi phí cho công tác bảo hành đối với các hệ thống thiết bị đã vượt quá thời hạn bảo hành và các chi phí khác như chi phí quản lý, chi phí dịch vụ bảo vệ, tiền điện, bảo lãnh ngân hàng...

Tính đến thời điểm 31/12/2024 với tổng số tiền tạm tính khoảng 253,6 tỷ đồng.

Trong đó, dự án cơ sở 2 Bệnh viện Việt Đức là 102,5 tỷ đồng và dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai là 151,1 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ cho biết, theo quy định hiện hành, tài sản cố định tại đơn vị sự nghiệp công lập phải trích khấu hao (khoản 2 Điều 12 Thông tư số 45/2018 của Bộ Tài chính).

Như vậy, việc một số công trình tại dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và dự án cơ sở 2 Bệnh viện Việt Đức đã khánh thành kỹ thuật, trong đó Bệnh viện Bạch Mai đưa vào hoạt động một số hạng mục công trình nhưng lại ngừng hoạt động do các vi phạm pháp luật trong quá trình thực hiện.

Dự án có nguy cơ gây lãng phí vốn Nhà nước do không trích được khấu hao và không tính đủ chi phí khấu hao trong giá dịch vụ khám chữa bệnh để trích quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp.

Căn cứ vào quy định tại Thông tư số 45/2018 và thực trạng triển khai 2 dự án đến thời điểm thanh tra trực tiếp, nếu thực hiện trích khấu hao 4 năm từ 2021-2024 (tổng giá trị khối lượng hoàn thành khối nhà chính của 2 dự án khoảng 3.627 tỷ đồng) đối với khối nhà chính của 2 dự án thì mức trích có giá trị tạm tính khoảng 217,179 tỷ đồng.

Trong đó dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai có giá trị khấu hao tạm tính là 206,504 tỷ đồng; dự án cơ sở 2 Bệnh viện Việt Đức có giá trị khấu hao tạm tính là 64,675 tỷ đồng.

Với nguồn vốn từ Quỹ hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp thuộc SCIC (viết tắt là Quỹ), Thanh tra Chính phủ cho biết, giai đoạn 2014-2017, Thủ tướng cho phép các dự án được tạm ứng vốn từ Quỹ mà không phải trả lãi và các khoản phí.

Tại khoản 6 Điều 3 Quyết định số 21/2012 của Thủ tướng, khoản 1 Điều 4 Thông tư số 184/2012 của Bộ Tài chính quy định về Quy chế quản lý và sử dụng Quỹ thì nguồn tiền nhàn rỗi của Quỹ được gửi tại ngân hàng thương mại có quy mô lớn và có tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động ngân hàng theo quy định của pháp luật hiện hành.

Trong khi để đáp ứng nhu cầu về vốn giai đoạn 2014-2016, Nhà nước đã giảm thu ngân sách (qua việc giảm nguồn tiền nhàn rỗi được gửi tại ngân hàng thương mại của Quỹ do phải bố trí vốn cho dự án).

Tuy nhiên 2 dự án không sử dụng hết nguồn vốn được bố trí (vốn tạm ứng của SCIC được cấp nhưng không sử dụng năm 2014 là 39,854 tỉ đồng; năm 2015 là 1.912,476 tỉ đồng; năm 2016 là 2.518,601 tỉ đồng; năm 2017 là 1.322,424 tỉ đồng), có nguy cơ gây lãng phí lớn.

Theo cơ quan thanh tra, nếu sử dụng số tiền nêu trên trong từng năm gửi ngân hàng thương mại với lãi suất bình quân kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng của 4 ngân hàng thương mại thì khoản tiền lãi thu được có giá trị tạm tính khoảng 309,191 tỉ đồng.

Với nguồn vốn ngân sách Nhà nước, theo Thanh tra Chính phủ, giai đoạn 2017-2022, Thủ tướng giao kế hoạch vốn từ nguồn ngân sách Trung ương cho 2 dự án.

Vốn để thực hiện 2 dự án thuộc nguồn vốn chi đầu tư phát triển trong chi ngân sách Nhà nước theo quy định tại khoản 2 Điều 5 Luật Ngân sách nhà nước năm 2015, điểm a khoản 1 Điều 3 Nghị định số 163/2016 của Chính phủ. Để đảm bảo đủ vốn cho chi đầu tư phát triển, Nhà nước phải vay, trả nợ vay (gồm gốc và lãi), trong đó có nguồn vay từ phát hành Trái phiếu Chính phủ.

Trong khi đó, giai đoạn 2017-2022, 2 dự án không sử dụng hết vốn được bố trí (vốn ngân sách Nhà nước được cấp nhưng không sử dụng năm 2017 là 1.038,112 tỉ đồng; năm 2018 là 71,4 tỉ đồng; năm 2019 là 1.461,926 tỉ đồng; năm 2020 là 3.856,937 tỉ đồng; năm 2021 là 2.568,568 tỉ đồng; năm 2022 là 71,4 tỉ đồng), không đạt được các mục tiêu đã định mà Nhà nước vẫn phải trả nợ vay, có nguy cơ gây lãng phí lớn.

Thanh tra Chính phủ cho rằng, nếu tính theo lãi suất danh nghĩa Trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 5 năm (tương ứng với số năm bố trí kế hoạch đầu tư công trung hạn) trong giai đoạn 2017-2022 với lãi suất danh nghĩa kỳ hạn 5 năm là 5,0%/năm, thì khoản tiền lãi vay phải trả cho phần vốn đã bố trí cho 2 dự án nhưng không được sử dụng hết có giá trị tạm tính khoảng 453,417 tỉ đồng.

Như vậy, với 4 đầu mục lãng phí được Thanh tra Chính phủ đưa ra, dự án cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và dự án cơ sở 2 của Bệnh viện Việt Đức gây lãng phí khoảng 1.254 tỉ đồng.

Sai phạm tại Bệnh viện Việt Đức, Bạch Mai cơ sở 2: Nguyên Bộ trưởng, thứ trưởng buông lỏng quản lý

Tại phụ lục kèm theo kết luận, Thanh tra Chính phủ nêu rõ tên của Bộ trưởng, Thứ trưởng phụ trách liên quan đến 2 dự án. Cụ thể:

Bà Nguyễn Thị Kim Tiến - Nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế trong thời gian từ tháng 8/2011-11/2019 đã trực tiếp ký các quyết định liên quan tới 2 dự án từ năm 2013-2017.

Ông Nguyễn Việt Tiến - Cựu Thứ trưởng Bộ Y tế phụ trách lĩnh vực xây dựng cơ bản từ ngày 15/11/2018-31/8/2019, đồng thời phụ trách Ban quản lý dự án chuyên ngành xây dựng công trình y tế từ ngày 22/12/2016 đến ngày 31/8/2019.

Ông Nguyễn Trường Sơn - Cựu Thứ trưởng Bộ Y tế phụ trách Ban quản lý dự án chuyên ngành xây dựng công trình Y tế từ ngày 27/3/2021.

Kết luận Thanh tra chỉ ra nguyên nhân của những thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm và sai phạm thì nguyên nhân chủ quan vẫn là trước tiên, cơ bản và chủ yếu.

Nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế và 2 cựu Thứ trưởng phụ trách dự án đã có hành vi vi phạm trong việc phê duyệt chủ trương tuyển tư vấn nước ngoài lập dự án, thiết kế dự án thiếu căn cứ, không đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật; kết luận chỉ đạo trái pháp luật về đơn vị tư vấn nước ngoài thực hiện các gói thầu tư vấn lập dự án khi chưa thực hiện quy trình lựa chọn nhà thầu; thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý, không đôn đốc, kiểm tra, giám sát và không thực hiện đầy đủ, đúng đắn các nhiệm vụ, quyền hạn khác của Người quyết định đầu tư, để xảy ra nhiều thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm, sai phạm trong hầu hết các khâu thực hiện dẫn đến việc sử dụng không hiệu quả, không sử dụng hết nguồn vốn được cấp.

Cùng với đó, Ban Y Tế trọng điểm và các đơn vị, cá nhân có liên quan trong quản lý dự án không đáp ứng năng lực về kinh nghiệm, chuyên môn, trong khi sử dụng tư vấn không đảm bảo chất lượng, không đáp ứng các điều kiện về năng lực, có nhiều vi phạm trong việc lựa chọn và sử dụng tư vấn để hỗ trợ cho việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ theo quy định của chủ đầu tư; cố ý vi phạm, cố ý báo cáo sai, không trung thực, không khách quan, không tiếp thu và giải trình đầy đủ ý kiến thẩm tra, thẩm định của các cơ quan chuyên môn, cơ quan có thẩm quyền; thiếu trách nhiệm, không thực hiện, thực hiện không đúng chức năng, nhiệm vụ theo quy định của chủ đầu tư, nhất là trong quản lý tiến độ và quản lý chi phí đầu tư xây dựng; không thực hiện kịp thời các biện pháp theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền thực hiện các biện pháp đảm bảo tiến độ dự án, hiệu quả sử dụng vốn ngân sách Nhà nước

Các cơ quan, đơn vị, cá nhân thực hiện chức năng thẩm tra, thẩm định thiết kế, dự toán, dự án, gói thầu còn để chậm trễ, tham gia ý kiến khi chưa đủ cơ sở hoặc theo các yêu cầu trái pháp luật trong công tác thẩm tra, thẩm định; các nhà thầu tham gia vào các gói thầu còn để xảy ra nhiều sai phạm, đặc biệt là trong quá trình đấu thầu, chưa đảm bảo thời gian thực hiện theo các hợp đồng đã ký kết, để xảy ra vi phạm trong thực hiện hợp đồng…; chưa chủ động có giải pháp khắc phục, giải quyết vướng mắc, tồn tại phát sinh, đặc biệt là những trường hợp xuất phát từ phía chủ đầu tư (như những sai sót trong Hồ sơ yêu cầu, Hồ sơ mời thầu trong quá trình lựa chọn nhà thầu hoặc khi không thực hiện, thực hiện không đúng chức năng, nhiệm vụ của chủ đầu tư theo quy định).

Từ kết luận nêu trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Y tế tổ chức kiểm điểm trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm trách nhiệm theo quy định của pháp luật với Bộ trưởng, Thứ trưởng được phân công phụ trách 2 dự án theo từng thời kỳ liên quan đến các vi phạm, sai phạm, báo cáo Thủ tướng.

Kiến nghị Bộ Y tế tổ chức kiểm điểm theo quy định của pháp luật đối với những thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm khác thuộc trách nhiệm của Bộ Y tế (theo từng thời kỳ) đã được nêu tại Kết luận thanh tra, báo cáo cấp có thẩm quyền; chỉ đạo các đơn vị thuộc Bộ Y tế, Ban Y tế trọng điểm kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật (theo từng thời kỳ) đối với những thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm khác thuộc trách nhiệm của đơn vị nêu tại Kết luận thanh tra, chấn chỉnh công tác quản lý, có giải pháp khắc phục ngay những hạn chế, thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm đã được chỉ ra tại Kết luận thanh tra.

×