Margin là gì? Những điều kiện về margin mà nhà đầu tư cần nắm rõ

Margin (hay vay margin) là một thuật ngữ thông dụng trong đầu tư chứng khoán (còn gọi là giao dịch ký quỹ, hay đòn bẩy tài chính) là việc bạn có thể vay tiền của công ty chứng khoán để mua thêm cổ phiếu. Chính vì thế, khi vay margin, bạn có thể mua thêm nhiều cổ phiếu hơn và sử dụng chính những cổ phiếu này để đảm bảo khoản vay.

Margin là gì?

Margin hay giao dịch ký quỹ thường được nhà đầu tư sử dụng nhằm vay tiền của công ty chứng khoán để đầu tư. Đây là một dạng đòn bẩy tài chính khi nhà đầu tư có thể thế chấp những cổ phiếu trong danh mục của mình, rồi dùng khoản thế chấp đó để vay thêm tiền từ công ty chứng khoán. Điều này sẽ giúp nhà đầu tư tối ưu được nguồn vốn sẵn có để gia tăng lợi nhuận.

Giả sử hiện tại bạn đang sở hữu 10.000 cổ phiếu REE với tổng giá trị 300 triệu VNĐ. Cơ cấu tài sản ròng của bạn sẽ như sau:

Khi đó, mặc dù bạn không còn tiền mặt nhưng công ty chứng khoán sẽ cho bạn vay tiền để mua thêm cổ phiếu.

Hiểu đơn giản, giao dịch margin là giống như 1 giao dịch cho vay cầm cố. Cụ thể:

• Công ty chứng khoán cho bạn vay tiền để mua thêm cổ phiếu
• Tài sản cầm cố chính là giá trị cổ phiếu hiện có trong danh mục (trong ví dụ trên là 300 triệu cổ phiếu REE)

Trong phần dưới đây chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết hơn về giao dịch này, cách thức sử dụng, tỷ lệ ký quỹ và những ngưỡng rủi ro quan trọng.

Thế nào là tỷ lệ đòn bẩy của Margin?

Số tiền nhà đầu tư được vay sẽ tùy vào lượng cổ phiếu nhà đầu tư nắm giữ, vào từng thời điểm, vào từng công ty chứng khoán. Tỷ lệ đòn bẩy do đó cũng sẽ khác nhau.

• Full Margin

Full Margin là trạng thái nhà đầu tư sẽ sử dụng tối đa tỷ lệ ký quỹ để mua mã cổ phiếu mình mong muốn. Tỷ lệ cho vay margin tối đa theo quy định của ủy ban chứng khoán Việt Nam là 1:2. Tuy nhiên, khi vay ở mức Full Margin, nhà đầu tư cần phải theo dõi những biến động xảy ra ở trên thị trường. Vì khi thị trường giảm mạnh mà bạn không kịp cắt lỗ thì rủi ro cháy tài khoản sẽ rất cao. Điều này sẽ dẫn đến việc Call Margin tài khoản của nhà đầu tư.

• Call Margin

Call Margin hay còn gọi là lệnh gọi kí quỹ. Đây là trường hợp công ty chứng khoán đề nghị khách hàng nộp tiền hoặc tăng số lượng chứng khoán thế chấp để giữ tỷ lệ vay margin ở mức an toàn. Call Margin sẽ xảy ra khi tỷ lệ “Giá trị tài sản ròng/Giá trị chứng khoán” nhỏ hơn tỷ lệ ký quỹ duy trì do công ty chứng khoán quy định.

Mỗi nhà đầu tư khi mở tài khoản ký quỹ sẽ được cấp một hạn mức nhất định. Hạn mức này là giá trị tối đa mà khách hàng có thể thực hiện vay từ công ty chứng khoán.

Vai trò của Margin

Lợi ích lớn nhất của việc sử dụng margin là việc nhà đầu tư có thể tối ưu nguồn vốn của bản thân. Nhà đầu tư có thể mua được nhiều cổ phiếu hơn dựa vào những khoản vay từ công ty chứng khoán. Khi nhà đầu tư sử dụng margin mà cổ phiếu tăng giá, nhà đầu tư sẽ có lợi nhuận nhiều hơn. Đồng thời, giá trị tài sản ròng cũng sẽ gia tăng. Nhà đàu tư có thể tiếp tục mua thêm cổ phiếu để gia tăng lợi nhuận.

Tuy nhiên, khi cổ phiếu giảm giá, giá trị tài sản ròng của nhà đầu tư cũng sẽ giảm. Giá trị giảm sẽ tương ứng với tỉ lệ đòn bẩy nhà đầu tư sử dụng. Ví dụ: nếu nhà đầu tư sử dụng tỉ lệ đòn bẩy 1:2 thì sẽ lỗ gấp 2 lần so với bình thường.

Khi giá trị tài sản ròng giảm, công ty chứng khoán sẽ yêu cầu nhà đầu tư bổ sung thêm tải sản đảm bảo (tiền hoặc cổ phiếu). Nếu nhà đầu tư không bổ sung thêm tài sản đảm bảo thì sẽ phải bán bớt cổ phiếu để giảm tiền vay, đưa tỉ lệ đòn bẩy về đúng quy định của công ty chứng khoán.

Lưu ý khi sử dụng margin

Việc sử dụng margin có thể giúp nhà đầu tư mở rộng vị thế và nâng cao hiệu suất đầu tư. Tuy nhiên đây cũng là một con dao hai lưỡi. Nhà đầu tư cần lưu ý một số nguyên tắc sau để tránh rủi ro cháy tài khoản.

Margin không dành cho nhà đầu tư mới tham gia thị trường. Nhà đầu tư chỉ nên sử dụng Margin khi đã nắm rõ các nguyên tắc phân tích cơ bản, phân tích kỹ thuật, hiểu cơ chế và xu hướng của thị trường. Bên cạnh đó, khi thị trường có dấu hiệu downtrend, nhà đầu tư cũng không nên sử dụng Margin để tránh rủi ro.

Nếu bạn là nhà đầu tư dài hạn, margin không phải là sự lựa chọn khôn ngoan. Ngoài ra, việc lựa chọn cổ phiếu để sử dụng margin cũng là một bài toán được đặt ra đối với nhà đầu tư.

Ngoài ra, vấn đề lợi nhuận cũng cần nhà đầu tư quan tâm khi sử dụng margin. Hiện lãi suất cho vay margin của các công ty chứng khoán đang ở mức khá cao. Ví dụ như ở VNDIRECT, mức lãi suất này là 12,5%/năm và sẽ thay đổi theo từng thời kỳ. Vì vậy, nếu lợi nhuận của nhà đầu tư không vượt quá mức này, việc sử dụng margin được coi là không hiệu quả.

Chỉ nên dùng margin khi đầu tư vào các cổ phiếu có tính thanh khoản tốt, như cổ phiếu cơ bản, cổ phiếu bluechip.

Nhà đầu tư có thể vay bao nhiêu tiền margin?

Mỗi tài khoản chứng khoán có thể vay bao nhiêu tiền margin phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Ví dụ, cổ phiếu nhà đầu tư đang nắm giữ, vào từng thời điểm, vào từng công ty chứng khoán…

Thực tế, với những cổ phiếu tốt nhất trên thị trường hiện giờ thì Ủy ban chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cũng chỉ cho phép công ty chứng khoán cho nhà đầu tư vay với tỉ lệ 50%, tức là nhà đầu tư có thể sử dụng tỉ lệ đòn bẩy tối đa là 1:2.