DeepSeek là gì?

Mới đây, Công ty khởi nghiệp Trung Quốc DeepSeek ra mắt các mô hình AI mới DeepSeek, ngang tầm hoặc vượt trội hơn so với các mô hình dẫn đầu ngành ở Mỹ, nhưng với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ, ít hơn vài chục lần so với các công ty AI của Mỹ. Điều này đang đe dọa làm xáo trộn trật tự công nghệ toàn cầu.

Cụ thể, vào ngày 20/1/2025, họ đã ra mắt DeepSeek R1, một mô hình AI mạnh mẽ.

DeepSeek R1 là mã nguồn mở và có giá cả phải chăng, qua đó trở thành đối thủ cạnh tranh mạnh mẽ với các mô hình cao cấp của OpenAI.

DeepSeek R1 là một loại mô hình AI mới được phát triển để suy nghĩ và giải quyết vấn đề giống con người hơn. Thay vì chỉ sử dụng lượng dữ liệu khổng lồ, nó được đào tạo theo thời gian thực, nhận dạng và tự cải thiện chất lượng. Điều này khiến DeepSeek R1 thông minh và độc lập hơn, đưa AI đến gần hơn với lý luận giống con người thực sự.

Ngay sau khi DeepSeek chào sân, hàng loạt nhà đầu tư bán tháo cổ phiếu công nghệ trên toàn cầu vào Thứ Hai (ngày 27/1) khi lo ngại mô hình trí tuệ nhân tạo giá rẻ DeepSeek sẽ đe dọa sự thống trị của các công ty AI hiện tại như Nvidia.

Điều này đã khiến chỉ số Nasdaq công nghệ giảm 3,1% vào Thứ Hai. Nvidia là tác nhân kéo Nasdaq xuống mạnh nhất, với cổ phiếu của hãng này giảm gần 17%, àm giảm 592,7 tỷ USD giá trị thị trường của nhà sản xuất chip nàyđánh dấu mức giảm một ngày kỷ lục về giá trị vốn hóa thị trường của cổ phiếu Phố Wall, theo dữ liệu từ LSEG. Cổ phiếu của nhiều công ty công nghệ khác cũng bị ảnh hưởng mạnh.

Theo Bloomberg, 500 người giàu nhất thế giới đã mất tổng cộng 108 tỷ USD tài sản hôm 27/1 trong bối cảnh bán tháo cổ phiếu.

Đợt bán tháo đã xóa sạch lợi nhuận từ danh mục đầu tư công nghệ của các tỷ phú như đồng sáng lập Nvidia Jensen Huang và Larry Ellison của Oracle, những người có tài sản gắn liền với AI.

DeepSeek thu hút sự chú ý trong cộng đồng AI toàn cầu sau khi công bố trong một bài báo vào tháng trước rằng việc huấn luyện DeepSeek-V3 chỉ tốn chưa đến 6 triệu USD cho sức mạnh tính toán từ các chip Nvidia H800, trong khi các công ty Mỹ chi hàng trăm triệu USD cho mô hình này.

Trợ lý AI của DeepSeek, sử dụng DeepSeek-V3, đã vượt qua ChatGPT để trở thành ứng dụng miễn phí được đánh giá cao nhất trên App Store của Apple tại Mỹ.

Điều này dấy lên nghi ngờ về lý do tại sao một số công ty công nghệ Mỹ lại cam kết đầu tư hàng tỷ USD vào AI.

Ai sáng lập ra công ty mô hình AI DeepSeek?

DeepSeek được thành lập năm 2023 bởi Lương Văn Phong, giám đốc quỹ đầu tư AI High-Flyer. Công ty phát triển các mô hình AI mã nguồn mở. Điều này cho phép cộng đồng lập trình viên kiểm tra và cải tiến phần mềm. Ứng dụng di động của DeepSeek nhanh chóng đứng đầu bảng xếp hạng tải xuống trên iPhone tại Mỹ sau khi ra mắt vào đầu tháng 1.

Lương Văn Phong sinh năm 1985 tại Quảng Đông. Anh chưa từng học tập hay làm việc bên ngoài Trung Quốc. Anh tốt nghiệp cử nhân và thạc sĩ ngành kỹ thuật điện tử và thông tin tại Đại học Chiết Giang. Theo dữ liệu từ Tianyancha, anh thành lập DeepSeek với số vốn đăng ký 10 triệu nhân dân tệ (1,4 triệu USD).

Trong một cuộc phỏng vấn với trang tin 36kr, anh cho biết trở ngại lớn nhất không phải là vốn đầu tư mà là lệnh hạn chế của Mỹ đối với các chip tiên tiến. Anh nói hầu hết các nhà nghiên cứu hàng đầu của DeepSeek đều là sinh viên mới tốt nghiệp từ các trường đại học hàng đầu Trung Quốc.

Anh nhấn mạnh Trung Quốc cần xây dựng hệ sinh thái công nghệ riêng, giống như hệ sinh thái của Nvidia và các chip AI của họ.

“Đầu tư nhiều không có nghĩa là đổi mới nhiều. Nếu thế, các công ty lớn đã kiểm soát toàn bộ sự đổi mới”, anh nói.

Anh thường được so sánh với Sam Altman, nhà sáng lập OpenAI, nhưng ít xuất hiện trước công chúng và rất kín tiếng.

Trước đó, Quỹ của Liang đã thông báo vào tháng 3/2023 trên tài khoản WeChat chính thức rằng họ "bắt đầu lại", không chỉ dừng lại ở giao dịch mà còn tập trung vào việc xây dựng một "nhóm nghiên cứu độc lập mới để khám phá bản chất của AGI" (Trí tuệ nhân tạo tổng quát). DeepSeek được thành lập vào cuối năm đó.

OpenAI định nghĩa AGI là những hệ thống tự động vượt qua con người trong hầu hết các nhiệm vụ có giá trị kinh tế.

Hiện chưa rõ quỹ High-Flyer đã đầu tư bao nhiêu vào DeepSeek. Hồ sơ doanh nghiệp Trung Quốc cho thấy High-Flyer có văn phòng trong cùng tòa nhà với DeepSeek và cũng sở hữu các bằng sáng chế liên quan đến các cụm chip dùng huấn luyện mô hình AI.

Vào tháng 7/ 2022, đơn vị AI của High-Flyer đã công bố trên WeChat rằng họ sở hữu và vận hành một cụm 10.000 chip A100.

Thành công của DeepSeek đã thu hút sự chú ý trong giới chính trị cấp cao ở Trung Quốc. Hôm 20/1, ngày DeepSeek-R1 được phát hành công khai, nhà sáng lập Lương Văn Phong đã tham dự một hội nghị kín dành cho các doanh nhân và chuyên gia do Thủ tướng Trung Quốc Lý Kiến Quốc chủ trì, theo thông tin từ Tân Hoa Xã.

Một hội nghị tương tự vào năm ngoái đã có sự tham gia của CEO Baidu, Robin Li.

Sự xuất hiện của Lương tại sự kiện này có thể là dấu hiệu cho thấy thành công của DeepSeek là một phần quan trọng trong mục tiêu chính sách của Bắc Kinh: Vượt qua các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Washington và đạt được sự tự chủ trong các ngành công nghiệp chiến lược như AI.

Vì sao DeepSeek làm rung chuyển thế giới công nghệ đầu năm 2025?

DeepSeek cho biết R1 có hiệu suất ngang bằng hoặc vượt trội so với các mô hình đối thủ trên nhiều bảng đánh giá quan trọng. Nó đạt kết quả cao trên AIME 2024 cho bài toán, MMLU cho kiến thức tổng quát và AlpacaEval 2.0 cho khả năng hỏi đáp. R1 cũng nằm trong nhóm dẫn đầu trên bảng xếp hạng Chatbot Arena do UC Berkeley quản lý.

Công ty chưa công bố chi tiết, nhưng chi phí đào tạo và phát triển các mô hình của DeepSeek có vẻ chỉ bằng một phần nhỏ so với OpenAI hay Meta. Hiệu suất cao và chi phí thấp của R1 đặt ra câu hỏi về việc có cần đầu tư hàng tỷ USD để mua các bộ tăng tốc AI mạnh nhất từ Nvidia hay không. Nó cũng làm dấy lên tranh cãi về lệnh cấm xuất khẩu chip tiên tiến của Mỹ sang Trung Quốc. Những hạn chế này nhằm ngăn chặn các đột phá công nghệ, nhưng DeepSeek có thể đã tìm ra cách vượt qua rào cản đó.

Tính đến ngày 25/1, ứng dụng DeepSeek đã có 1,6 triệu lượt tải xuống. Nó đứng đầu bảng xếp hạng App Store trên iPhone tại Australia, Canada, Trung Quốc, Singapore, Mỹ và Anh, theo dữ liệu từ App Figures.

Trong hơn hai năm qua, kể từ khi ChatGPT xuất hiện, giới đầu tư tin rằng AI muốn phát triển mạnh mẽ sẽ cần những con chip tiên tiến nhất từ Nvidia và các công ty lớn.

Tuy nhiên, DeepSeek cho thấy có thể tạo ra mô hình AI mạnh với phần cứng đơn giản hơn và chi phí thấp hơn.

Nhà đầu tư lo ngại trước thông tin này và đã bán tháo cổ phiếu Nvidia. Ngày 27/1, giá cổ phiếu công ty giảm 17%, khiến Nvidia mất 589 tỷ USD vốn hóa thị trường - mức giảm kỷ lục. Các công ty sản xuất chip AI tiên tiến như ASML Holding NV cũng chịu ảnh hưởng.

Thành công của DeepSeek khiến nhiều người đặt câu hỏi về số tiền khổng lồ mà Meta và Microsoft đang đầu tư vào AI. Cả hai công ty đều cam kết chi hơn 65 tỷ USD trong năm nay, chủ yếu cho hạ tầng AI.

Cổ phiếu của Meta và Microsoft cũng giảm nhưng nhẹ hơn Nvidia. Nhà đầu tư cân nhắc khả năng cắt giảm chi phí AI trong tương lai. Meta thậm chí phục hồi và kết thúc phiên với mức tăng. Trong khi đó, cổ phiếu của một số công ty Trung Quốc có liên quan đến DeepSeek, như Iflytek Co., lại tăng mạnh.

Một số chuyên gia cho rằng DeepSeek có thể mang lại lợi ích chung cho ngành AI. Nếu OpenAI và các công ty Mỹ buộc phải giảm giá, AI có thể được ứng dụng rộng rãi hơn với tốc độ nhanh hơn.

Trên thị trường công nghệ, AI là lĩnh vực cạnh tranh quan trọng giữa Mỹ và Trung Quốc. Washington đã cấm xuất khẩu các chip xử lý đồ họa cao cấp sang Trung Quốc để làm chậm bước tiến công nghệ của nước này.

Tuy nhiên, DeepSeek cho thấy các kỹ sư AI Trung Quốc đã tìm ra cách vượt qua những hạn chế đó. Họ tập trung vào việc tối ưu hóa hiệu suất với nguồn lực hạn chế. Dù vậy, vẫn chưa rõ DeepSeek có thể tiếp cận bao nhiêu phần cứng AI tiên tiến.

Hiện tại, nhiều nhà phát triển trên thế giới đang thử nghiệm phần mềm của DeepSeek và tìm cách xây dựng các công cụ mới dựa trên nó. Điều này có thể giúp các công ty Mỹ nâng cao hiệu suất AI và đẩy nhanh quá trình ứng dụng AI tiên tiến.

Sự phát triển này có thể khiến các cơ quan quản lý phải đặt ra quy tắc về cách sử dụng AI và mục đích của nó.

Một câu hỏi quan trọng khác là liệu dữ liệu thu thập và lưu trữ trên máy chủ ở Trung Quốc có gây rủi ro về quyền riêng tư và an ninh cho công dân Mỹ hay không.

Tuy nhiên, vì DeepSeek là mã nguồn mở, người dùng ở Mỹ có thể tải mã nguồn về và vận hành mô hình mà không cần kết nối với máy chủ Trung Quốc.

Mỹ đang phản ứng thế nào trước sự xuất hiện của DeepSeek trong AI?

Chính phủ Mỹ đã lưu ý đến tác động phá hoại của DeepSeek. Karoline Leavitt - Phát ngôn viên Nhà Trắng xác nhận rằng các quan chức Mỹ đang xem xét các tác động an ninh quốc gia của mô hình AI của Trung Quốc. Hội đồng An ninh Quốc gia (NSC) đang đánh giá các mối đe dọa tiềm tàng do công nghệ AI của DeepSeek gây ra.

Sự trỗi dậy của DeepSeek đã buộc chính phủ Mỹ phải xem xét lại chính sách AI và chất bán dẫn của mình. Các nhà phân tích xem thành công của DeepSeek là "khoảnh khắc Sputnik" cho cuộc đua AI, tương tự như việc Liên Xô phóng vệ tinh đầu tiên vào năm 1957. Các nhà hoạch định chính sách của Mỹ có thể chuyển trọng tâm từ lệnh cấm phần cứng sang việc điều chỉnh hành vi của mô hình AI và quyền truy cập vào dữ liệu đào tạo trong tương lai.

Sự xuất hiện của DeepSeek đánh dấu bước ngoặt trong cuộc cạnh tranh AI toàn cầu. Nó đã chứng minh rằng khu vực tư nhân của Trung Quốc có thể dẫn đầu trong đổi mới AI, thách thức sự thống trị của Mỹ trong lĩnh vực này. Khi Mỹ đánh giá lại các chính sách AI của mình và Trung Quốc củng cố hệ sinh thái công nghệ của mình, DeepSeek sẵn sàng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai của trí tuệ nhân tạo.

Khiến giới AI lao đao và hạn chế của DeepSeek

Là startup AI từ Trung Quốc, DeepSeek đã nhanh chóng đạt được danh tiếng toàn cầu nhờ chatbot AI của mình. Hãng tuyên bố DeepSeek R1 sánh ngang với các mô hình của các công ty Mỹ như ChatGPT của OpenAI, nhưng lại tiết kiệm chi phí hơn. Sản phẩm này đã làm chao đảo thị trường công nghệ toàn cầu và làm thay đổi quan điểm cho rằng để phát triển AI mạnh hơn luôn đòi hỏi nhiều sức mạnh tính toán hơn.

Không chỉ nhận được lời khen ngợi từ Sam Altman, DeepSeek R1 còn trở thành hiện tượng mới trên các nền tảng ứng dụng. Từ đầu năm 2025, chatbot này đã xuất hiện trên App Store của Apple và Google Play, nhanh chóng trở thành ứng dụng miễn phí được tải xuống nhiều nhất trên iPhone.

Sự gia tăng đột ngột của người dùng có thể gây áp lực lên hệ thống đám mây của DeepSeek. Ngày 27/1, công ty đã gặp sự cố gián đoạn lớn. Khi số lượng truy vấn tiếp tục tăng, DeepSeek sẽ cần tìm cách quản lý lưu lượng truy cập hiệu quả hơn.

Nói về chi phí, Altman cha đẻ OpenAi phản biện rằng sự phát triển AI trong tương lai sẽ không thể giảm chi phí dễ dàng như vậy. Đội ngũ của OpenAI tin rằng "tài nguyên tính toán giờ còn trở nên quan trọng hơn bao giờ hết để thành công với sứ mệnh của chúng tôi".

Bên cạnh đó, vị CEO tiết lộ rằng OpenAI đang đạt nhiều bước tiến vượt bậc trong hành trình phát triển trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI). "Thế giới sẽ muốn sử dụng rất nhiều AI và sẽ kinh ngạc trước các thế hệ mô hình tiếp theo sắp ra mắt", ông viết.

Vào ngày 29/1/2025, Wiz Research công bố rằng họ đã vô tình phát hiện một cơ sở dữ liệu có thể truy cập công khai của DeepSeek.

Điều đáng báo động là dữ liệu bị lộ không chỉ bao gồm lịch sử trò chuyện của người dùng và thông tin phụ trợ mà còn chứa những dữ liệu nhạy cảm như nhật ký, API và chi tiết hoạt động hệ thống.

Nghiêm trọng hơn, các chuyên gia bảo mật đã có thể giành quyền kiểm soát hoàn toàn cơ sở dữ liệu này, cho phép họ thao tác và sửa đổi thông tin. Điều này đặt ra nguy cơ tiềm tàng về việc kẻ xấu có thể khai thác lỗ hổng này để leo thang đặc quyền và can thiệp vào hoạt động của chính DeepSeek.

Vụ việc này là một lời nhắc nhở rằng tốc độ phát triển chóng mặt của các dịch vụ AI đi kèm với những rủi ro bảo mật đáng kể.

Theo Reuters, DeepSeek đã nhanh chóng khắc phục lỗ hổng và đóng quyền truy cập vào cơ sở dữ liệu bị lộ.

Việc để lộ dữ liệu nhạy cảm như vậy đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng đến quyền riêng tư của người dùng DeepSeek. Bất chấp tốc độ phát triển ấn tượng, chatbot AI này vẫn phải đối mặt với những câu hỏi lớn về cách quản lý dữ liệu và kiểm duyệt nội dung.

Tuy vậy, không chỉ riêng DeepSeek gặp phải vấn đề này. Các chatbot AI phổ biến khác như ChatGPT, Claude hay Google Gemini cũng không phải là những tấm gương hoàn hảo về bảo mật. Vấn đề đặt ra không chỉ là rủi ro từ việc lộ dữ liệu mà còn là cách các công ty này xử lý quyền riêng tư của người dùng trong dài hạn.

Cách đăng ký tài khoản người dùng DeepSeek

Người dùng truy cập vào địa chỉ deepseek.com, bấm vào nút Start Now, sau đó đăng ký tài khoản bằng tài khoản Google (Log in with Google) để thuận tiện và nhanh hơn.

Để cài đặt, máy tính cần cấu hình tối thiểu là hệ điều hành Windows 10 hoặc MacOS 10.15 trở lên, hoặc Linux (Ubuntu 18.04 trở lên). CPU 4 nhân trở lên, GPU hiệu suất cao (NVIDIA hỗ trợ CUDA hữu ích cho các tác vụ AI); RAM tối thiểu 8GB, khuyến nghị 16GB trở lên. Dung lượng lưu trữ cần ít nhất 50GB trống.

Ngoài ra, máy tính cần hỗ trợ các phần mềm như Python (để đào tạo mô hình và viết kịch bản); Bộ công cụ CUDA (để tăng tốc GPU); Các thư viện học sâu bắt buộc (ví dụ: TensorFlow, PyTorch).

Đặc biệt, cách cài đặt này yêu cầu phần mềm Ollama. Ollama rất tuyệt và cho phép bạn chạy LLM trên phần cứng của riêng bạn, giữ mọi thứ riêng tư và không cho phép những gã khổng lồ AI đào tạo bộ dữ liệu của họ trên máy tính của bạn.

Cài đặt với Ollama:

Bạn truy cập trang web chính thức của Ollama và tải xuống trình cài đặt Windows.

Nhấp đúp vào trình cài đặt và làm theo lời nhắc trên màn hình.

Đảm bảo bạn có ít nhất 4GB dung lượng lưu trữ trống trước khi tiếp tục.

Sau khi cài đặt, hãy mở Command Prompt trên máy tính của bạn.

Nhập lệnh sau để khởi động ứng dụng với chế độ gỡ lỗi được bật: $env:OLLAMA_DEBUG="1" & "ollama app.exe"

Nơi lưu trữ dữ liệu và nhật ký của bạn:

Nhật ký và cập nhật: %LOCALAPPDATA%\Ollama

Mặt khác, người dùng Mac có thể tải xuống trực tiếp trình cài đặt từ trang web chính thức của Ollama. Ngoài ra, nếu bạn quen thuộc với Homebrew, bạn có thể sử dụng lệnh sau để cài đặt Ollama: brew install ollama.

Để bắt đầu sử dụng DeepSeek, hãy mở ứng dụng Terminal. Sau khi mở, hãy nhập lệnh sau: ollama run deepseek-r1:1.5b.

Nhấn Enter để chạy lệnh và DeepSeek R1 sẽ khởi động, cho phép bạn tương tác với mô hình thông qua giao diện Terminal. Với thao tác này, bạn sẽ có quyền truy cập vào các tính năng AI của DeepSeek.

Đây là mô hình 1.5B nhỏ nhất từ DeepSeek R1 và dành cho máy tính cấp thấp. Nó chỉ sử dụng 1,1 GB bộ nhớ.

Nếu máy tính của bạn có một bộ nhớ lớn với phần cứng mạnh mẽ, bạn có thể chạy các mô hình 7B, 14B, 32B hoặc 70B từ DeepSeek R1. Chẳng hạn như lệnh sau dùng để chạy mô hình 7B DeepSeek R1 trên máy tính của bạn. Nó sử dụng 4,7 GB bộ nhớ: ollama run deepseek-r1:7b

×