Nước biển dâng cao và các cơn bão mạnh xảy ra thường xuyên hơn, hệ quả của biến đổi khí hậu do con người gây ra. Cả hai yếu tố này làm tăng áp lực thủy tĩnh lên các đứt gãy kiến tạo dưới lòng đất, dẫn đến thay đổi chu kỳ địa chấn và tăng nguy cơ xảy ra động đất,
Biến đổi khí hậu làm gia tăng các vụ động đất?
Biến đổi khí hậu đang dẫn đến sự gia tăng cả về số lượng và cường độ của các trận động đất trên toàn cầu. Đây là kết luận của các nhà nghiên cứu từ Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Địa chất Đức (GFZ) ở Potsdam và Đại học Nam California, được công bố trên tạp chí Seismological Research Letters.
Họ cho rằng sự gia tăng này chủ yếu do mực nước biển dâng cao và các cơn bão mạnh xảy ra thường xuyên hơn, hệ quả của biến đổi khí hậu do con người gây ra. Cả hai yếu tố này làm tăng áp lực thủy tĩnh lên các đứt gãy kiến tạo dưới lòng đất, dẫn đến thay đổi chu kỳ địa chấn và tăng nguy cơ xảy ra động đất, cũng như các hiện tượng liên quan như lở đất, sóng thần và hiện tượng hóa lỏng đất, đặc biệt ở các khu vực ven biển trên thế giới. Startseite
Mực nước biển dâng do biến đổi khí hậu ở North Carolina, Mỹ. (Ảnh: stock.adobe.com – Red Lemon)
Nguồn gốc của động đất
Động đất xảy ra do sự di chuyển đột ngột của các khối đá, giải phóng năng lượng dưới dạng sóng địa chấn. Năng lượng này tích tụ trong thời gian dài do sự di chuyển liên tục của các mảng kiến tạo.
Quá trình này tiếp diễn cho đến khi sức chịu đựng của đá bị vượt quá, gây ra sự trượt dọc theo đứt gãy và tạo nên động đất.
Sau đó, quá trình tải và giải phóng năng lượng bắt đầu lại, hình thành chu kỳ địa chấn lặp đi lặp lại. Tùy thuộc vào điều kiện địa chất, chu kỳ này có thể kéo dài từ vài năm đến hàng thế kỷ.
Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu do con người gây ra
Biến đổi khí hậu do con người gây ra dẫn đến sự tan chảy nhanh chóng của băng trên đất liền, chủ yếu ở Nam Cực và Greenland, làm mực nước biển toàn cầu tăng lên. Tốc độ tăng mực nước biển đã tăng từ 1,4 mm/năm trong giai đoạn 1901-1990 lên đến 3,6 mm/năm trong giai đoạn 2006-2015.
Theo báo cáo năm 2023 của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC), mực nước biển dự kiến sẽ tăng trung bình từ 0,43 đến 0,84 mét vào năm 2100 so với giai đoạn 1986-2000.
Ngay cả khi giảm mạnh lượng khí thải CO2, những tác động này vẫn sẽ tiếp tục trong nhiều thế kỷ. Đồng thời, các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão mạnh cũng trở nên thường xuyên và dữ dội hơn.
Gia tăng nguy cơ động đất
Cả hai hiện tượng trên đều ảnh hưởng đến nguy cơ động đất, do chúng làm tăng áp lực nhỏ nhưng đáng kể lên các đứt gãy kiến tạo dưới lòng đất thông qua tải trọng thủy tĩnh. Điều này ảnh hưởng đến chu kỳ địa chấn ở tất cả các khu vực trên thế giới bị bao phủ bởi nước biển. Hơn nữa, các khu vực ven biển cũng trở nên dễ bị tổn thương hơn trước các hiệu ứng liên quan đến động đất như lở đất, sóng thần và hiện tượng hóa lỏng đất.
Chỉ cần mực nước biển dao động vài decimet cũng đủ để kích hoạt động đất. Chúng tôi có thể suy ra điều này từ nhiều quan sát, một mặt từ các trận động đất nhỏ do con người gây ra khi bơm nước để khai thác dầu, khí hoặc nhiệt địa nhiệt, mặt khác từ sự dao động địa chấn gây ra bởi các hồ chứa nước và thủy triều của Trái đất.
Các khu vực có nguy cơ: Vùng ven biển trên thế giới
Nguy cơ địa chấn gia tăng do biến đổi khí hậu đặc biệt đáng lo ngại ở các khu vực ven biển. Nhiều đứt gãy và vùng hút chìm quan trọng, nơi một mảng kiến tạo lún xuống dưới mảng khác, nằm ở đây. Hiện nay, 40% dân số thế giới sống ở các khu vực này, chủ yếu trong các siêu đô thị đang phát triển nhanh chóng.
Các khu vực có nguy cơ cao bao gồm San Francisco và Los Angeles, Istanbul và Tokyo-Yokohama, cũng như nhiều siêu đô thị đang phát triển ở các nước đang phát triển. Tình hình nguy hiểm không được biết rõ ở mọi nơi, vì chu kỳ địa chấn đôi khi dài hơn lịch sử định cư.
Vấn đề là có rất nhiều đứt gãy trên khắp thế giới đang gần đến cuối chu kỳ địa chấn của chúng, và chỉ cần một áp lực bổ sung nhỏ cũng đủ để kích hoạt chúng trong một trận động đất sớm hơn dự kiến, tức là đẩy nhanh đồng hồ địa chấn tự nhiên.
Tuy nhiên, hiện vẫn chưa hoàn toàn biết được các đứt gãy quan trọng nằm ở đâu.
Cần nghiên cứu thêm
Giáo sư Yehuda Ben-Zion từ Đại học Nam California ở Los Angeles và là đồng tác giả của nghiên cứu cho biết: "Những cơn bão mạnh và thường xuyên hơn cũng sẽ làm tăng khả năng dễ bị tổn thương của các khu vực ven biển đối với lở đất, sóng thần và hiện tượng hóa lỏng đất trong quá trình rung chấn địa chấn."
Trong nghiên cứu của mình, các tác giả đưa ra các đề xuất để đánh giá định lượng tốt hơn các tác động địa chấn dự kiến của mực nước.
Biến đổi khí hậu góp phần làm gia tăng các vụ động đất trên thế giới (Ảnh: The Guardian)
Lượng mưa tăng và ảnh hưởng đến động đất
Ngoài nghiên cứu trên, vẫn còn nhiều mối quan hệ khác giữa biến đổi khí hậu và động đất. Trong đó, nhiệt độ toàn cầu tăng dẫn đến khả năng giữ hơi nước trong khí quyển cao hơn, gây ra lượng mưa lớn hơn ở nhiều khu vực. Sự thay đổi tải trọng do mưa có thể ảnh hưởng đến hoạt động địa chấn.
Ví dụ, tại dãy Himalaya, tần suất động đất có mối liên hệ với chu kỳ mưa hàng năm. Trong mùa mưa, trọng lượng nước lớn nén lớp vỏ Trái Đất, giúp ổn định nó. Khi mùa khô đến, sự giảm tải này có thể gây mất ổn định và tăng số lượng trận động đất. Biến đổi khí hậu dự báo sẽ làm tăng cường độ mưa mùa hè ở Nam Á, có thể dẫn đến nhiều sự kiện địa chấn hơn trong tương lai.
Băng tan và sự phục hồi đẳng tĩnh
Sự tan chảy của các sông băng làm giảm tải trọng trên vỏ Trái Đất, dẫn đến hiện tượng phục hồi đẳng tĩnh, tức là lớp vỏ bật lên sau khi bị nén. Quá trình này có thể gây ra động đất.
Sau kỷ băng hà cuối cùng, sự tan chảy của các khối băng khổng lồ đã gây ra nhiều trận động đất lớn ở Scandinavia, với một số trận vượt quá cường độ 8,0 độ Richter. Hiện nay, việc sông băng tiếp tục tan chảy có thể gây ra tác động tương tự ở những nơi khác.
Tác động đến hoạt động núi lửa
Sự thay đổi tải trọng băng trên lớp vỏ Trái Đất cũng ảnh hưởng đến hoạt động núi lửa. Khi băng tan, áp suất trên lớp phủ giảm, tạo điều kiện cho sự tan chảy và hình thành magma, dẫn đến phun trào núi lửa.
Ở Iceland, hoạt động núi lửa đã giảm trong thời kỳ khí hậu lạnh hơn khi sông băng mở rộng và tăng trở lại khi khí hậu ấm lên và băng tan. Quá trình này có thể dẫn đến sự gia tăng hoạt động núi lửa trong tương lai do biến đổi khí hậu.
ENSO (El Niño – Dao động Nam) là hiện tượng khí hậu tự nhiên ảnh hưởng sâu rộng đến thời tiết toàn cầu. ENSO tác động mạnh đến nhiệt độ, lượng mưa, bão lũ và là yếu tố thúc đẩy biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan.
VKSND TP HCM đã ban hành cáo truy tố Phạm Văn Tam (Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Asanzo) về hai tội buôn lậu và trốn thuế; Phạm Xuân Tình (Tổng Giám đốc Công ty, em trai của ông Tam) về tội trốn thuế.
Theo thông tin từ Sở Du lịch Hà Nội, trong kỳ nghỉ lễ kéo dài 4 ngày (30/8 - 2/9), Hà Nội đón khoảng 2,08 triệu lượt khách, tăng gấp 3 lần so với cùng kỳ năm trước.
Việt Nam có 3 cảng biển gồm cảng biển TPHCM, Hải Phòng và Cái Mép được Tạp chí Lloyd's List (Vương quốc Anh) đưa vào bảng xếp hạng 100 cảng container năm 2025 có lưu lượng hàng hoá qua cảng lớn nhất thế giới.
Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính vừa ký Công điện số 155/CĐ-TTg ngày 02/9/2025 về việc kéo dài thời gian Triển lãm thành tựu Đất nước nhân dịp Kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh.
Theo Quyết định 29/2025/QĐ-TTg ngày 28/8/2025 về tín dụng đối với học sinh, sinh viên, học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán để trang trải học phí, sinh hoạt phí và chi phí học tập khác trong thời gian theo học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán...
Tham gia lễ diễu binh, diễu hành chào mừng kỷ niệm 80 năm Quốc khánh sáng 2/9 tại Quảng trường Ba Đình, các lực lượng Quân đội nhân dân Việt Nam gồm 26 khối Quân đội cùng với các khối dân quân, du kích; 14 khối xe pháo quân sự.
Thủ tướng Chính phủ vừa có Công điện số 149/CĐ-TTg ngày 28/8/2025 về việc tặng quà người dân nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
Cục Cảnh sát kinh tế yêu cầu bị can Đào Thị Hương Lan ra đầu thú để phục vụ công tác điều tra, truy tố, xét xử và được hưởng chính sách khoan hồng của pháp luật.
Từ ngày 28/8-5/9/2025, tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia, xã Đông Anh, TP Hà Nội, Triển lãm Thành tựu Đất nước chào mừng 80 năm Quốc khánh có chủ đề "80 năm hành trình Độc lập-Tự do-Hạnh phúc" sẽ chính thức mở cửa miễn phí phục vụ nhân dân và du khách.
Trong chiều 27/8, Khối báo chí Cách mạng Việt Nam tiếp tục tham gia sơ duyệt diễu binh, diễu hành chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng tám và Quốc khánh 2/9, trong bầu không khí hân hoan và sự cổ vũ nhiệt tình của người dân tại Hà Nội.
Nhằm phục vụ Nhân dân Thủ đô và du khách theo dõi trực tiếp Lễ kỷ niệm, diễu binh, diễu hành, Thành phố Hà Nội sẽ lắp đặt 22 màn hình cỡ lớn ngoài trời tại 18 địa điểm công cộng.
Ngày 25/8, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố sa thải Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Lisa Cook, một động thái được xem là chưa từng có tiền lệ.
Từ 12h ngày 27/8 đến 2h ngày 28/8/2025, các tuyến đường trung tâm khu vực Ba Đình (Hà Nội) và nhiều tuyến phố lân cận sẽ tổ chức cấm triệt để, tạm cấm hoặc hạn chế lưu thông.
ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.
Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?
Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?
ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.
Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?
Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?