Biến đổi khí hậu có phải là nguyên nhân gây ra nhiều vụ động đất hơn?

Bảo Bảo (tổng hợp)
22:08 28/03/2025

Nước biển dâng cao và các cơn bão mạnh xảy ra thường xuyên hơn, hệ quả của biến đổi khí hậu do con người gây ra. Cả hai yếu tố này làm tăng áp lực thủy tĩnh lên các đứt gãy kiến tạo dưới lòng đất, dẫn đến thay đổi chu kỳ địa chấn và tăng nguy cơ xảy ra động đất,

Biến đổi khí hậu làm gia tăng các vụ động đất?

Biến đổi khí hậu đang dẫn đến sự gia tăng cả về số lượng và cường độ của các trận động đất trên toàn cầu. Đây là kết luận của các nhà nghiên cứu từ Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Địa chất Đức (GFZ) ở Potsdam và Đại học Nam California, được công bố trên tạp chí Seismological Research Letters.

Họ cho rằng sự gia tăng này chủ yếu do mực nước biển dâng cao và các cơn bão mạnh xảy ra thường xuyên hơn, hệ quả của biến đổi khí hậu do con người gây ra. Cả hai yếu tố này làm tăng áp lực thủy tĩnh lên các đứt gãy kiến tạo dưới lòng đất, dẫn đến thay đổi chu kỳ địa chấn và tăng nguy cơ xảy ra động đất, cũng như các hiện tượng liên quan như lở đất, sóng thần và hiện tượng hóa lỏng đất, đặc biệt ở các khu vực ven biển trên thế giới. ​Startseite

Mực nước biển dâng do biến đổi khí hậu ở North Carolina, Mỹ. (Ảnh: stock.adobe.com – Red Lemon)

Nguồn gốc của động đất

Động đất xảy ra do sự di chuyển đột ngột của các khối đá, giải phóng năng lượng dưới dạng sóng địa chấn. Năng lượng này tích tụ trong thời gian dài do sự di chuyển liên tục của các mảng kiến tạo.

Quá trình này tiếp diễn cho đến khi sức chịu đựng của đá bị vượt quá, gây ra sự trượt dọc theo đứt gãy và tạo nên động đất.

Sau đó, quá trình tải và giải phóng năng lượng bắt đầu lại, hình thành chu kỳ địa chấn lặp đi lặp lại. Tùy thuộc vào điều kiện địa chất, chu kỳ này có thể kéo dài từ vài năm đến hàng thế kỷ.​

Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu do con người gây ra

Biến đổi khí hậu do con người gây ra dẫn đến sự tan chảy nhanh chóng của băng trên đất liền, chủ yếu ở Nam Cực và Greenland, làm mực nước biển toàn cầu tăng lên. Tốc độ tăng mực nước biển đã tăng từ 1,4 mm/năm trong giai đoạn 1901-1990 lên đến 3,6 mm/năm trong giai đoạn 2006-2015.

Theo báo cáo năm 2023 của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC), mực nước biển dự kiến sẽ tăng trung bình từ 0,43 đến 0,84 mét vào năm 2100 so với giai đoạn 1986-2000.

Ngay cả khi giảm mạnh lượng khí thải CO2, những tác động này vẫn sẽ tiếp tục trong nhiều thế kỷ. Đồng thời, các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão mạnh cũng trở nên thường xuyên và dữ dội hơn. ​

Gia tăng nguy cơ động đất

Cả hai hiện tượng trên đều ảnh hưởng đến nguy cơ động đất, do chúng làm tăng áp lực nhỏ nhưng đáng kể lên các đứt gãy kiến tạo dưới lòng đất thông qua tải trọng thủy tĩnh. Điều này ảnh hưởng đến chu kỳ địa chấn ở tất cả các khu vực trên thế giới bị bao phủ bởi nước biển. Hơn nữa, các khu vực ven biển cũng trở nên dễ bị tổn thương hơn trước các hiệu ứng liên quan đến động đất như lở đất, sóng thần và hiện tượng hóa lỏng đất. ​

Chỉ cần mực nước biển dao động vài decimet cũng đủ để kích hoạt động đất. Chúng tôi có thể suy ra điều này từ nhiều quan sát, một mặt từ các trận động đất nhỏ do con người gây ra khi bơm nước để khai thác dầu, khí hoặc nhiệt địa nhiệt, mặt khác từ sự dao động địa chấn gây ra bởi các hồ chứa nước và thủy triều của Trái đất.

Giáo sư Marco Bohnhoff, Trưởng bộ phận "Cơ học địa chất và Khoan khoa học" tại GFZ và là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết

Các khu vực có nguy cơ: Vùng ven biển trên thế giới

Nguy cơ địa chấn gia tăng do biến đổi khí hậu đặc biệt đáng lo ngại ở các khu vực ven biển. Nhiều đứt gãy và vùng hút chìm quan trọng, nơi một mảng kiến tạo lún xuống dưới mảng khác, nằm ở đây. Hiện nay, 40% dân số thế giới sống ở các khu vực này, chủ yếu trong các siêu đô thị đang phát triển nhanh chóng.

Các khu vực có nguy cơ cao bao gồm San Francisco và Los Angeles, Istanbul và Tokyo-Yokohama, cũng như nhiều siêu đô thị đang phát triển ở các nước đang phát triển. Tình hình nguy hiểm không được biết rõ ở mọi nơi, vì chu kỳ địa chấn đôi khi dài hơn lịch sử định cư. ​

Vấn đề là có rất nhiều đứt gãy trên khắp thế giới đang gần đến cuối chu kỳ địa chấn của chúng, và chỉ cần một áp lực bổ sung nhỏ cũng đủ để kích hoạt chúng trong một trận động đất sớm hơn dự kiến, tức là đẩy nhanh đồng hồ địa chấn tự nhiên.

Giáo sư Marco Bohnhoff giải thích

Tuy nhiên, hiện vẫn chưa hoàn toàn biết được các đứt gãy quan trọng nằm ở đâu. ​

Cần nghiên cứu thêm

Giáo sư Yehuda Ben-Zion từ Đại học Nam California ở Los Angeles và là đồng tác giả của nghiên cứu cho biết: "Những cơn bão mạnh và thường xuyên hơn cũng sẽ làm tăng khả năng dễ bị tổn thương của các khu vực ven biển đối với lở đất, sóng thần và hiện tượng hóa lỏng đất trong quá trình rung chấn địa chấn." ​

Trong nghiên cứu của mình, các tác giả đưa ra các đề xuất để đánh giá định lượng tốt hơn các tác động địa chấn dự kiến của mực nước.

Biến đổi khí hậu góp phần làm gia tăng các vụ động đất trên thế giới (Ảnh: The Guardian)

Lượng mưa tăng và ảnh hưởng đến động đất

Ngoài nghiên cứu trên, vẫn còn nhiều mối quan hệ khác giữa biến đổi khí hậu và động đất. Trong đó, nhiệt độ toàn cầu tăng dẫn đến khả năng giữ hơi nước trong khí quyển cao hơn, gây ra lượng mưa lớn hơn ở nhiều khu vực. Sự thay đổi tải trọng do mưa có thể ảnh hưởng đến hoạt động địa chấn.

Ví dụ, tại dãy Himalaya, tần suất động đất có mối liên hệ với chu kỳ mưa hàng năm. Trong mùa mưa, trọng lượng nước lớn nén lớp vỏ Trái Đất, giúp ổn định nó. Khi mùa khô đến, sự giảm tải này có thể gây mất ổn định và tăng số lượng trận động đất. Biến đổi khí hậu dự báo sẽ làm tăng cường độ mưa mùa hè ở Nam Á, có thể dẫn đến nhiều sự kiện địa chấn hơn trong tương lai. ​

Băng tan và sự phục hồi đẳng tĩnh

Sự tan chảy của các sông băng làm giảm tải trọng trên vỏ Trái Đất, dẫn đến hiện tượng phục hồi đẳng tĩnh, tức là lớp vỏ bật lên sau khi bị nén. Quá trình này có thể gây ra động đất.

Sau kỷ băng hà cuối cùng, sự tan chảy của các khối băng khổng lồ đã gây ra nhiều trận động đất lớn ở Scandinavia, với một số trận vượt quá cường độ 8,0 độ Richter. Hiện nay, việc sông băng tiếp tục tan chảy có thể gây ra tác động tương tự ở những nơi khác.

Tác động đến hoạt động núi lửa

Sự thay đổi tải trọng băng trên lớp vỏ Trái Đất cũng ảnh hưởng đến hoạt động núi lửa. Khi băng tan, áp suất trên lớp phủ giảm, tạo điều kiện cho sự tan chảy và hình thành magma, dẫn đến phun trào núi lửa.

Ở Iceland, hoạt động núi lửa đã giảm trong thời kỳ khí hậu lạnh hơn khi sông băng mở rộng và tăng trở lại khi khí hậu ấm lên và băng tan. Quá trình này có thể dẫn đến sự gia tăng hoạt động núi lửa trong tương lai do biến đổi khí hậu.

https://sohuutritue.net.vn/bien-doi-khi-hau-co-phai-la-nguyen-nhan-gay-ra-nhieu-vu-dong-dat-hon-d273860.html

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

2 tuyến đường sắt đô thị Hà Nội phục vụ gần 5 triệu khách trong quý 1 năm nay

2 tuyến đường sắt đô thị Hà Nội phục vụ gần 5 triệu khách trong quý 1 năm nay

Tin tức

Ông Khuất Việt Hùng, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội cho biết, trong quý I/2025, Công ty đã vận hành an toàn 39.070 lượt tàu, phục vụ 4,78 triệu lượt hành khách, tăng 13,3% so với quý I/2024.

Số người thất nghiệp giảm trong quý I năm 2025

Số người thất nghiệp giảm trong quý I năm 2025

Tin tức

Theo báo cáo về tình hình lao động, việc làm quý I năm 2025 của Cục Thống kê, tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động có giảm so với quý trước và cùng kỳ năm trước, song số người thất nghiệp vẫn trên 1 triệu người.

Mở 'cánh cửa thép' trong quan hệ thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ

Mở 'cánh cửa thép' trong quan hệ thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ

Tin tức

Với việc Việt Nam, Hoa Kỳ thống nhất tiến hành đàm phán thỏa thuận thương mại song phương trong đó có nội dung thuế quan, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc, Đặc phái viên của Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng đoàn công tác đặc biệt Việt Nam, đã mở "cánh cửa thép", hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, mục tiêu mà lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ giao phó.

Trung Quốc nâng thuế quan lên 84% với hàng hoá Mỹ

Trung Quốc nâng thuế quan lên 84% với hàng hoá Mỹ

Tin tức

Ngày 9/4, Bộ Tài chính Trung Quốc tuyên bố Bắc Kinh sẽ áp thuế 84% đối với hàng hóa của Mỹ, có hiệu lực từ ngày 10/4, tăng 50% so với mức thuế bổ sung 34% đã công bố trước đó.

Bộ Y tế thu hồi lô dầu gội dược liệu sạch chấy Aladin của Công ty cổ phần Sao Thái Dương

Bộ Y tế thu hồi lô dầu gội dược liệu sạch chấy Aladin của Công ty cổ phần Sao Thái Dương

Tin tức

Cục Quản lý Dược yêu cầu ngừng ngay việc lưu hành lô dầu gội dược liệu sạch chấy Aladin vi phạm chất lượng, các cơ sở phải thu hồi và trả lại sản phẩm cho đơn vị cung ứng.

Tổng Bí thư Tô Lâm: Tiến tới miễn viện phí cho tất cả người dân

Tổng Bí thư Tô Lâm: Tiến tới miễn viện phí cho tất cả người dân

Tin tức

Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, sẽ chú trọng phát triển y tế, chăm sóc sức khỏe nhân dân, tiến tới miễn viện phí cho tất cả người dân.

Người tiêu dùng Mỹ tích trữ hàng hóa trước khi thuế quan mới của Trump có hiệu lực

Người tiêu dùng Mỹ tích trữ hàng hóa trước khi thuế quan mới của Trump có hiệu lực

Tin tức

Nhiều người tiêu dùng tại Mỹ đang bắt đầu đổ xô tích trữ hàng hóa trong bối cảnh lo ngại giá cả sẽ tăng mạnh sau khi vòng thuế nhập khẩu mới được chính quyền ban hành chuẩn bị có hiệu lực.

Trump chờ phản hồi từ Trung Quốc trước khi áp thuế 104%

Trump chờ phản hồi từ Trung Quốc trước khi áp thuế 104%

Tin tức

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông đang “chờ cuộc gọi” từ phía Trung Quốc trước khi mức thuế quan hơn 100% được áp dụng. Đây là một tín hiệu cho thấy Mỹ vẫn để ngỏ khả năng đàm phán vào phút chót với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Đề nghị phạt Công ty Asia Life'bắt tay' Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục sản xuất kẹo rau Kera

Đề nghị phạt Công ty Asia Life'bắt tay' Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục sản xuất kẹo rau Kera

Tin tức

Sở Y tế tỉnh Đắk Lắk đề nghị UBND tỉnh xử phạt hành chính Công ty Cổ phần Asia Life (đơn vị sản xuất sản phẩm kẹo Kera) tổng số tiền hơn 224 triệu đồng.

Tàu Thống nhất thiết kế đặc biệt sẽ lăn bánh chào mừng ngày 30/4

Tàu Thống nhất thiết kế đặc biệt sẽ lăn bánh chào mừng ngày 30/4

Tin tức

Đường sắt tổ chức chạy đôi tàu thiết kế riêng mang tên "Đoàn tàu Thống nhất" dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam 30/4.

Học sinh dân lập, tư thục toàn quốc có thể được giảm học phí, cần thêm 8.200 tỷ đồng

Học sinh dân lập, tư thục toàn quốc có thể được giảm học phí, cần thêm 8.200 tỷ đồng

Tin tức

Bộ GD&ĐT đề xuất dùng ngân sách Nhà nước hỗ trợ học phí với trẻ mầm non và học sinh phổ thông khối dân lập, tư thục trên toàn quốc.

Giới tỷ phú quay lưng với Trump vì chính sách thuế quan

Giới tỷ phú quay lưng với Trump vì chính sách thuế quan

Tin tức

Nhiều doanh nhân và tỷ phú giàu có đang công khai chỉ trích Tổng thống Mỹ Donald Trump sau khi ông tuyên bố sẽ áp dụng một loạt mức thuế khổng lồ lên các đối tác thương mại của Mỹ. Động thái này khiến thị trường chứng khoán toàn cầu lao dốc và gây lo ngại sâu rộng về tương lai kinh tế.

Thủ tướng: Đề nghị phía Hoa Kỳ hoãn áp thuế với Việt Nam ít nhất 45 ngày để đàm phán

Thủ tướng: Đề nghị phía Hoa Kỳ hoãn áp thuế với Việt Nam ít nhất 45 ngày để đàm phán

Tin tức

Tối 7/4, ngay sau khi chủ trì hội nghị Thủ tướng Chính phủ với các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài để chủ động thích ứng với tình hình mới về thương mại quốc tế, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính họp với các bộ, ngành về phát triển thương mại cân bằng, bền vững với Hoa Kỳ.

Hà Nội vẫn là nơi đắt đỏ nhất trên cả nước, vị trí tiếp theo là thành phố nào?

Hà Nội vẫn là nơi đắt đỏ nhất trên cả nước, vị trí tiếp theo là thành phố nào?

Tin tức

Xét theo tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, trong 63 địa phương, Hà Nội tiếp tục dẫn đầu với mức giá đắt đỏ nhất cả nước trong năm 2024.

 Lượng khách quốc tế đến Việt Nam trong quý 1/2025 đạt trên 6 triệu lượt, cao nhất từ trước đến nay

Lượng khách quốc tế đến Việt Nam trong quý 1/2025 đạt trên 6 triệu lượt, cao nhất từ trước đến nay

Tin tức

Theo thông tin từ Trung tâm Thông tin du lịch, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, lượng khách quốc tế đến Việt Nam tháng 3/2025 đạt trên 2 triệu lượt, tăng 28,5% so với cùng kỳ năm 2024.

Quốc hội triệu tập Kỳ họp thứ 9, xem xét sửa Hiến pháp, sáp nhập tỉnh

Quốc hội triệu tập Kỳ họp thứ 9, xem xét sửa Hiến pháp, sáp nhập tỉnh

Tin tức

Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định triệu tập Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dự kiến khai mạc ngày 5/5.

Sai phạm tại Bệnh viện Việt Đức, Bạch Mai cơ sở 2: Nguyên Bộ trưởng, thứ trưởng buông lỏng quản lý, gây lãng phí hàng nghìn tỷ đồng là ai?

Sai phạm tại Bệnh viện Việt Đức, Bạch Mai cơ sở 2: Nguyên Bộ trưởng, thứ trưởng buông lỏng quản lý, gây lãng phí hàng nghìn tỷ đồng là ai?

Tin tức

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ về những sai phạm trong quá trình triển khai Dự án Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức cơ sở 2 giai đoạn 2014–2024 đã nêu rõ trách nhiệm trực tiếp của nguyên Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, cùng hai nguyên Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn và Nguyễn Viết Tiến trong việc để xảy ra các vi phạm này.

Thủ tướng: Chuẩn bị danh sách các mặt hàng cần đàm phán để đưa thuế suất bằng 0

Thủ tướng: Chuẩn bị danh sách các mặt hàng cần đàm phán để đưa thuế suất bằng 0

Tin tức

Thủ tướng cho biết, ngay trong đêm nay, 5/4, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc sẽ lên đường công tác tại Hoa Kỳ, vì vậy, cuộc họp cần chuẩn bị danh sách các mặt hàng cần đàm phán để đưa thuế suất về 0%.

Điều gì đáng chú ý tại Hội chợ triển lãm công nghiệp hàng đầu thế giới Hannover Messe 2025

Điều gì đáng chú ý tại Hội chợ triển lãm công nghiệp hàng đầu thế giới Hannover Messe 2025

Tin tức

Hannover Messe là một trong những hội chợ công nghiệp và công nghệ lớn nhất toàn cầu vừa diễn ra tại bang Niedersachsen (Đức).Chủ đề trung tâm của triển lãm năm nay là trí tuệ nhân tạo trong công nghiệp (Industrial AI), nhấn mạnh vai trò then chốt của AI trong việc định hình tương lai sản xuất.

Tài sản hàng trăm tỷ phú thế giới bốc hơi trong 1 ngày

Tài sản hàng trăm tỷ phú thế giới bốc hơi trong 1 ngày

Tin tức

Thuế quan của ông Trump khiến giới siêu giàu toàn cầu “bốc hơi” hơn 200 tỷ USD trong một ngày. Các tỷ phú Việt Nam cũng không ngoại lệ.

Top 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất việt nam

ACV là gì và có vai trò như thế nào trong ngành hàng không Việt Nam?

ACV là gì và có vai trò như thế nào trong ngành hàng không Việt Nam?

ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.

Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?

Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?

Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?

Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?

Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?

Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?

Top 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất việt nam

ACV là gì và có vai trò như thế nào trong ngành hàng không Việt Nam?

ACV là gì và có vai trò như thế nào trong ngành hàng không Việt Nam?

ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.

Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?

Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?

Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?

Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?

Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?

Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?

Chứng khoán

Tỷ giá

Ngoại tệ Mua Bán
Tiền mặt Chuyển khoản
Cập nhật: