ENSO (El Niño – Dao động Nam) là hiện tượng khí hậu tự nhiên ảnh hưởng sâu rộng đến thời tiết toàn cầu. ENSO tác động mạnh đến nhiệt độ, lượng mưa, bão lũ và là yếu tố thúc đẩy biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan.
ENSO là tên viết tắt của “El Niño – Southern Oscillation”, tức là dao động Nam dao El Niño. Đây là một hiện tượng khí hậu tự nhiên có chu kỳ, xuất hiện ở vùng xích đạo trung tâm và phía đông Thái Bình Dương.
ENSO là sự dao động giữa hai trạng thái chính: El Niño (pha nóng) và La Niña (pha lạnh), cùng với một giai đoạn trung tính xen kẽ. Hiện tượng này ảnh hưởng mạnh mẽ đến thời tiết, khí hậu toàn cầu và gây ra nhiều tác động đáng kể lên sản xuất nông nghiệp, tài nguyên nước, cũng như các hệ sinh thái.
ENSO là hệ thống khí hậu gồm ba pha:
- El Niño: Là pha nóng của ENSO. Khi xảy ra, nhiệt độ mặt nước biển ở vùng trung tâm và phía đông Thái Bình Dương xích đạo ấm lên bất thường, làm thay đổi hướng gió, dòng biển và lượng mưa. El Niño thường gây hạn hán ở Đông Nam Á, Úc, Ấn Độ, và mưa lũ ở một số khu vực Nam Mỹ.
- La Niña: Là pha lạnh của ENSO. Nhiệt độ mặt biển ở khu vực này lạnh hơn bình thường, làm gia tăng sự chênh lệch áp suất khí quyển. La Niña thường gây lũ lụt, mưa lớn ở Đông Nam Á, trong khi lại dẫn đến hạn hán ở bờ tây Nam Mỹ.
- ENSO trung tính: Là trạng thái không có El Niño hoặc La Niña rõ rệt, nhưng vẫn có những biến động khí hậu nhẹ do dao động tự nhiên của khí quyển và đại dương.
Mặc dù ENSO là một hiện tượng khí hậu tự nhiên, nhưng nó có thể khuếch đại tác động của biến đổi khí hậu. Cụ thể, El Niño làm tăng nhiệt độ toàn cầu tạm thời, góp phần vào các kỷ lục nắng nóng. Ví dụ, năm 2016 được xem là năm nóng nhất lịch sử, trùng với một đợt El Niño mạnh.
La Niña có thể làm giảm nhiệt độ trung bình toàn cầu nhẹ, nhưng lại gây ra thời tiết cực đoan như lũ lụt, bão mạnh, gây thiệt hại lớn.
ENSO cũng có thể làm thay đổi mô hình gió mùa, tăng cường các cơn bão hoặc làm gián đoạn chu kỳ mưa, từ đó ảnh hưởng đến an ninh lương thực và nguồn nước trên quy mô toàn cầu.
Theo báo cáo của IPCC (Ủy ban Liên Chính phủ về Biến đổi Khí hậu), tần suất và cường độ của ENSO có xu hướng biến động bất thường dưới tác động của biến đổi khí hậu, khiến các hiện tượng thời tiết cực đoan ngày càng khó dự báo và nguy hiểm hơn.
Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng trực tiếp và rõ rệt nhất từ các hiện tượng thời tiết cực đoan, biến đổi khí hậu.
Đơn cử, trong nông nghiệp, El Niño thường dẫn đến hạn hán nghiêm trọng, thiếu nước, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long, miền Trung và Tây Nguyên. Năm 2015–2016, đợt El Niño mạnh đã gây hạn hán lịch sử, ảnh hưởng đến hàng triệu người dân. La Niña lại gây mưa lớn kéo dài, nguy cơ lũ quét, sạt lở đất, đặc biệt ở miền Trung và Bắc Bộ.
Với ngành ngư nghiệp và kinh tế biển, ENSO làm thay đổi dòng hải lưu, ảnh hưởng đến mùa vụ và ngư trường cá. Trong El Niño, một số vùng biển Việt Nam ghi nhận sản lượng hải sản giảm rõ rệt.
Trong lĩnh vực phòng chống thiên tai, ENSO khiến cho khả năng dự báo thời tiết trở nên khó khăn hơn, đòi hỏi ngành khí tượng thủy văn và phòng chống thiên tai của Việt Nam cần có các kịch bản ứng phó linh hoạt, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu gia tăng.
ENSO không phải là hiện tượng mới, nhưng trong bối cảnh biến đổi khí hậu hiện nay, sự bất thường và cường độ của ENSO đang trở nên đáng lo ngại hơn. Việt Nam – với vị trí địa lý đặc thù ven biển và nền kinh tế phụ thuộc lớn vào nông nghiệp – cần quan tâm đặc biệt đến hiện tượng này.
Việc tăng cường hệ thống dự báo khí hậu, nâng cao năng lực ứng phó thiên tai và xây dựng chiến lược phát triển bền vững là những giải pháp thiết thực để giảm thiểu tác động của ENSO trong tương lai.
Các nhà khoa học tại Viện Nghiên cứu Tác động Khí hậu Potsdam (PIK) của Đức mới đây đã đưa ra một dự báo đáng lo ngại: Trái Đất có thể sẽ ấm lên đến 7°C vào năm 2200, ngay cả khi lượng khí thải carbon dioxide (CO2) chỉ ở mức trung bình.
Theo nghiên cứu, nếu không hành động quyết liệt hơn, chúng ta có thể đang để lại cho thế giới một tương lai khắc nghiệt. Thời tiết cực đoan sẽ trở nên phổ biến hơn, tác động mạnh đến sản xuất nông nghiệp, làm giảm sản lượng lương thực và đẩy thế giới đến bờ vực của những cuộc khủng hoảng lương thực diện rộng.
Đồng thời, băng tan khiến mực nước biển dâng cao, đe dọa các khu đô thị ven biển, buộc hàng triệu người phải di dời do ngập lụt. Các hiện tượng thiên tai như hạn hán, cháy rừng, bão lớn và lũ lụt sẽ xảy ra với tần suất dày đặc hơn, còn những đợt nắng nóng vào mùa hè có thể đạt đến mức nguy hiểm đối với sức khỏe con người.
Bà Christine Kaufhold, trưởng nhóm nghiên cứu tại PIK, cho biết kết quả lần này cho thấy mức độ nóng lên toàn cầu có thể cao hơn nhiều so với những gì các mô hình trước đó từng dự đoán – kể cả trong các kịch bản phát thải thấp và trung bình. Điều này cho thấy tính cấp thiết của việc không chỉ giảm phát thải mà còn đẩy mạnh các giải pháp loại bỏ khí carbon đã tích tụ trong khí quyển.
Khí nhà kính – đặc biệt là CO2 và methane – vốn được thải ra chủ yếu từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí tự nhiên. Bên cạnh đó, còn có những nguồn tự nhiên khác như phun trào núi lửa hay sự phân hủy chất hữu cơ trong đất ngập nước. Do vậy, các nhà khoa học đang kêu gọi phát triển những công nghệ có thể thu giữ và loại bỏ khí nhà kính hiệu quả hơn.
Để đưa ra những dự báo trong nghiên cứu lần này, các chuyên gia đã sử dụng mô hình CLIMBER-X – một hệ thống mô phỏng khí hậu mới được phát triển. Mô hình này tích hợp nhiều yếu tố vật lý, sinh học và địa hóa học, từ điều kiện khí quyển, dòng hải lưu, đến các phản ứng hóa học liên quan đến khí methane – vốn có tác động làm ấm khí hậu mạnh gấp nhiều lần CO2.
Nghiên cứu đã phân tích ba kịch bản khác nhau gọi là “Con đường kinh tế xã hội chung” (SSP), mô phỏng các mức phát thải khác nhau từ thấp đến cao trong suốt thiên niên kỷ tới. Trong khi phần lớn các dự báo khí hậu trước đây chỉ tập trung đến năm 2300, thì mô hình CLIMBER-X cho thấy nguy cơ đạt đỉnh nóng lên cực đoan có thể xảy ra sớm hơn và dữ dội hơn. Thậm chí, ngay cả khi con người dừng hoàn toàn lượng phát thải ngay lúc này, vẫn có 10% khả năng Trái Đất sẽ tăng thêm ít nhất 3°C vào năm 2200.
Một yếu tố then chốt được nhấn mạnh là hiệu ứng vòng phản hồi khí hậu – tức một thay đổi khí hậu có thể kích hoạt các thay đổi tiếp theo, làm quá trình nóng lên trở nên không thể kiểm soát. Ví dụ, khi lượng mưa tăng làm cỏ phát triển nhanh hơn, nhưng khi khô lại, chúng trở thành nhiên liệu lý tưởng cho các đám cháy rừng. Hay khi CO2 hòa tan vào nước mưa, chúng có thể ăn mòn đá và giải phóng thêm CO2 vào khí quyển – một vòng lặp làm tăng khí nhà kính tự nhiên.
Đáng lo ngại hơn, các vòng phản hồi này có thể tiếp diễn ngay cả khi con người giảm phát thải trong tương lai, bởi phần lớn lượng khí nhà kính hiện nay sẽ còn tồn tại lâu dài trong khí quyển và tiếp tục phát huy tác động.
Ông Matteo Willeit, đồng tác giả nghiên cứu, cảnh báo rằng để giữ mục tiêu Thỏa thuận Paris – giới hạn mức tăng nhiệt toàn cầu dưới 2°C – nhân loại phải cắt giảm carbon nhanh hơn rất nhiều so với các kế hoạch hiện tại.
Hành động mà chúng ta thực hiện ngày hôm nay sẽ định hình số phận của sự sống trên Trái Đất trong hàng thế kỷ tới.
Ông Rockström cảnh báo rằng hệ thống khí hậu đang dần mất đi khả năng phục hồi, làm gia tăng mức độ nhạy cảm với biến động khí hậu và đẩy nhanh quá trình nóng lên toàn cầu. Theo ông, mục tiêu Thỏa thuận Paris không chỉ là cam kết chính trị, mà còn là ranh giới vật lý mà loài người buộc phải tuân thủ nếu muốn giữ cho hành tinh còn sống sót.
Biến đổi khí hậu không chỉ là một thách thức mà còn mở ra cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam đổi mới và phát triển bền vững. Mô hình ESG đang trở thành yếu tố không thể thiếu trong chiến lược của các công ty, từ sản xuất, tài chính, bán lẻ đến công nghệ và bất động sản.
Trong tháng 10, Việt Nam đón hơn 1,73 triệu lượt khách quốc tế, cao nhất từ trước đến nay cho cùng kỳ các năm, tăng gần 14% so với tháng 9.
Cục Hàng không Việt Nam (Bộ Xây dựng) quyết định tạm dừng tiếp nhận tàu bay tại 6 cảng hàng không gồm: Buôn Ma Thuột, Pleiku, Tuy Hòa, Chu Lai, Phù Cát, Liên Khương từ chiều nay (6/11) khi bão đổ bộ.
Hồi 8 giờ sáng 6/11, vị trí tâm bão ở khoảng 13,2 độ Vĩ Bắc; 112,3 độ Kinh Đông, cách Quy Nhơn khoảng 310 km về phía Đông Đông Nam. Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm bão mạnh cấp 14 (150–166 km/h), giật cấp 17; di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc với tốc độ khoảng 30 km/h.
Ngày 5/11, Sở An toàn thực phẩm TP HCM phát thông tin cảnh báo người dân không mua, không sử dụng các sản phẩm giảm cân của cá nhân có tên “Ngân collagen” quảng cáo trên các nền tảng mạng xã hội.
Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) vừa có thông báo đình chỉ lưu hành và thu hồi trên toàn quốc sản phẩm Dầu gội phủ bạc Natural Black Hair Colorant (nhãn hàng Vinamake) sau khi cơ quan chức năng xác định đây là sản phẩm giả.
Bị can Nguyễn Quốc Vũ, chồng của Đoàn Di Băng bị khởi tố, bắt tạm giam để điều tra sản xuất, buôn bán kem chống nắng giả xảy ra tại Công ty Cổ phần Nhà máy y tế EBC Đồng Nai.
Mới đây, Phòng Kiểm tra - Pháp chế, Sở Y tế TP HCM, cho biết đã xử lý hàng loạt cơ sở vi phạm trong lĩnh vực dược, mỹ phẩm trên địa bàn thành phố.
Theo hãng tin Reuters, ngày 4/11, các công tố viên Đài Loan (Trung Quốc) đã tạm giữ 25 nghi phạm và thu giữ hơn 4,5 tỉ Đài tệ (khoảng 145 triệu USD) tài sản liên quan tập đoàn Prince Holding Group (Prince Group) của ông Trần Trí (Chen Zhi),
Ngày 4/11, Chính phủ liên bang Mỹ đã bước sang ngày đóng cửa thứ 35 liên tiếp, bằng kỷ lục dài nhất trong lịch sử được ghi nhận trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Donald Trump.
Dự kiến, rạng sáng mai (5/11), bão Kalmaegi sẽ đi vào Biển Đông, mạnh cấp 13 và trở thành cơn bão thứ 13 trong năm nay. Từ tối hoặc đêm 6/11, bão có thể ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền khu vực từ Đà Nẵng-Khánh Hòa với sức gió mạnh nhất vùng gần tâm bão mạnh cấp 10-12, giật cấp 14-15.
Tuần lễ thương mại điện tử quốc gia và Ngày mua sắm trực tuyến Việt Nam - Online Friday 2025 bắt đầu diễn ra từ ngày 13-17/11. Hạn mức tối đa giá trị hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại và mức giảm giá tối đa đối với hàng hóa, dịch vụ được khuyến mại là 100%.
. Theo đó, đảo ngọc Phú Quốc lọt vào top 4 điểm đến hàng đầu đối với du khách quốc tế trong năm 2026.
Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội đã ban hành bản cáo trạng để truy tố bị can Vũ Thị Thúy cùng các đồng phạm ra trước Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội để xét xử về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và Rửa tiền.
Sáng nay (4/11), bão Kalmaegi đã mạnh lên cấp 13, giật cấp 16. Như vậy bão tăng 6 cấp chỉ trong hơn hai ngày. Đêm nay bão vào Biển Đông, trở thành bão số 13, di chuyển rất nhanh, đổ bộ sớm với cường độ dự báo rất mạnh, khoảng cấp 11-12, giật cấp 14-15.
Thời gian còn lại để hoàn thành các dự án không nhiều, Bộ Xây dựng cho rằng, nếu các đơn vị không quyết tâm, nỗ lực vượt bậc trong tổ chức thi công và có giải pháp đẩy nhanh tiến độ sẽ không thể hoàn thành các dự án theo kế hoạch thông xe ngày 19/12.
Bộ Xây dựng sẽ định giá tối đa dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa thường lệ đối với hạng ghế phổ thông cơ bản.
Bão Kalmaegi tiếp tục di chuyển nhanh và cường độ mạnh thêm. Dự báo, khoảng sáng 6/11, bão cách bờ biển Gia Lai hơn 400km với cường độ mạnh đến cấp 14, giật cấp 17.
Kết luận hội nghị về thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết với tinh thần "một trung tâm-hai điểm đến", sẽ thành lập hai cơ quan điều hành tại hai địa phương (TPHCM và Đà Nẵng) nhưng một cơ quan giám sát chung, một toà án chung để giải quyết các tranh chấp. Thủ tướng yêu cầu các cơ quan khẩn trương trình Chính phủ ban hành Nghị định của Chính phủ trong những ngày tới để Trung tâm đi vào hoạt động ngay trong tháng 11.
Trong tháng 11/2025, nhiều chính sách mới liên quan đến bảo hiểm, ngân hàng có hiệu lực như: tổ chức tín dụng được giao, nhận vàng miếng cho khách hàng từ 15/11/2025, chuyển tiền từ 500 triệu đồng...
Khởi tố, bắt tạm giam diễn viên Trương Ngọc Ánh về hành vi “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”
ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.
Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?
Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?
ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.
Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?
Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?
