Sau cú 'vạ miệng' của Jack Ma, Alibaba và Ant mất gần 1.000 tỷ USD

Ngân hàng trung ương Trung Quốc đã tuyên bố phạt 7,12 tỷ nhân dân tệ (tương đương 985 triệu USD) với Ant Group (gã khổng lồ công nghệ tài chính do Jack Ma đồng sáng lập, vận hành. Sự việc này được cho báo hiệu cuộc đụng độ của Jack Ma với chính phủ Trung Quốc sắp kết thúc sau gần ba năm. Theo đó, các công ty của vị tỷ phú lừng danh gồm Ant Group Co. và Alibaba Group Holding Ltd đã phải trả giá rất đắt.

Cụ thể, theo tính toán của hãng tin Bloomberg ngày hôm qua 9/7, Alibaba - công ty hàng đầu mà Jack Ma đồng sáng lập, đã chứng kiến giá trị thị trường giảm 45%, tương đương 620 tỷ USD kể từ khi cổ phiếu đạt mức cao nhất vào năm 2020.

Còn Ant Group hiện được định giá khoảng 78,5 tỷ USD, giảm mạnh 75% so với mức định giá 315 tỷ USD trong đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) vào năm 2020 nhưng bị hủy theo lệnh của chính quyền Trung Quốc.

Việc Alibaba và Ant Group mất tổng cộng hơn 850 tỷ USD khiến giá trị tài sản ròng của Jack Ma giảm từ khoảng 61 tỷ USD vào tháng 10/2020 xuống còn 34,1 tỷ USD tính đến ngày 10/7.

Cuộc đụng độ bắt đầu bắt đầu vào tháng 10/2020, khi Jack Ma thẳng thắn chỉ trích quy định của Bắc Kinh đối với lĩnh vực tài chính của Trung Quốc và tuyên bố các ngân hàng Trung Quốc đang hoạt động với tư duy như "tiệm cầm đồ". Phát ngôn gây tranh cãi này đã thúc đẩy cơ quan quản lý giám sát chặt chẽ các doanh nghiệp của ông, gồm cả Alibaba và Ant Group, đồng thời dẫn đến cuộc truy quét rộng rãi hơn với các hãng công nghệ ở Trung Quốc.

3 năm sau cú vạ miệng của Jack Ma Alibaba, Ant nộp phạt cả tỷ USD, vốn hóa bốc hơi tổng cộng 850 tỷ USD.

Cụ thể, với việc Ant đã sẵn sàng ra mắt công chúng trong một vụ IPO bom tấn, Jack Ma đã dành 20 phút để thảo luận về "các quy định lỗi thời" có thể kìm hãm sự đổi mới trong nước. Chỉ vài ngày sau, các quan chức đã triệu tập tỷ phú Jack Ma đến Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc, cho biết về một loạt thiếu sót trong hoạt động kinh doanh của Ant Group, từ cho vay tiêu dùng và quản lý tài sản đến thanh toán trực tuyến. Đợt IPO, vốn có thể huy động được 315 tỷ USD, sẽ phải hủy bỏ.

Kể từ đó, gã khổng lồ công nghệ tài chính đã phải đối mặt với các rào cản pháp lý bổ sung và buộc phải hành xử giống một ngân hàng truyền thống hơn. Tình trạng tương tự cũng xảy đến với Alibaba, khiến danh tiếng của công ty có giá trị nhất châu Á lụi bại dần.

Năm 2021, Alibaba bị phạt 2,8 tỷ USD vì vi luật luật chống độc quyền. Trong khi đó, lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc đã phải tuân thủ một loạt quy định mới xung quanh các lĩnh vực từ cạnh tranh đến quyền riêng tư dữ liệu.

Thời điểm này, Jack Ma từng không xuất hiện trước công chúng trong vài tháng. Sau đó, đầu tháng 5, truyền thông đưa tin Jack Ma đã đảm nhận vị trí giáo sư thỉnh giảng ở Đại học Tokyo (Nhật Bản). Theo hãng tin Bloomberg, chính phủ Trung Quốc hồi tháng 3 yêu cầu Jack Ma quay trở về nước, xuất hiện trước công chúng nhằm bày tỏ sự ủng hộ với kế hoạch tái cơ cấu Alibaba. Alibaba đang có kế hoạch chia thành 6 đơn vị và khám phá các khoản gây quỹ hoặc niêm yết cho hầu hết trong số đó. Đây là cuộc tái cơ cấu lớn nhất Alibaba trong 24 năm.

Sau khi Alibaba công bố quý thứ ba liên tiếp tăng trưởng doanh thu một con số, công ty thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc đã tiến hành cải tổ quản lý lịch sử vào tháng sáu. Họ đã đưa các cấp phó kỳ cựu của Jack Ma là Joe Tsai và Eddie Wu trở lại để điều hành đế chế chỉ vài tháng sau khi công ty công bố kế hoạch chia thành sáu đơn vị chính. Tuy nhiên, cổ phiếu của Alibaba đã giảm 1,5% vào ngày họ tuyên bố chia tách thành 6 và trượt dốc trong ba ngày giao dịch tiếp theo.

Đầu năm 2023, Jack Ma cho biết ông sẽ từ bỏ quyền kiểm soát Ant mặc dù ông sẽ giữ lại khoảng 6,2% quyền biểu quyết dựa trên tính toán của Bloomberg.

Ngày 20/6 vừa qua, Alibaba thông báo sẽ thực hiện việc thay đổi bộ máy lãnh đạo lớn với việc thay Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Daniel Zhang. Tiếp quản vị trí Chủ tịch của Daniel Zhang là Joseph Tsai, nhà đồng sáng lập và hiện là Phó chủ tịch điều hành Alibaba.

Bên cạnh đó, vị trí Giám đốc điều hành Alibaba sẽ thuộc về Eddie Wu, hiện là Chủ tịch mảng thương mại điện tử gồm Taobao và Tmall Group. Tân Chủ tịch và Giám đốc điều hành Alibaba sẽ bắt đầu tiếp quản vị trí đó vào tháng 9 tới. Trong khi Daniel Zhang sẽ đảm nhiệm vai trò Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành mảng điện toán đám mây của Alibaba.