Năm 2024, Trung Quốc kiểm soát 69% sản lượng khai thác đất hiếm toàn cầu và gần một nửa trữ lượng của thế giới. Hiện có rất ít lựa chọn thay thế Trung Quốc trong việc cung ứng đất hiếm - một khoáng sản có tầm ảnh hưởng rất lớn đến các nền kinh tế hiện nay. Ví dụ rõ ràng nhất là các nhà sản xuất sẽ không thể chế tạo một chiếc xe hiện đại mà không có đất hiếm.
Tại nhà máy Magnequench Tianjin Co. của Neo Material Technologies Inc. ở Thiên Tân, Trung Quốc, vào thứ Sáu, ngày 11/6/2010, những cục nam châm neodymium-sắt-boron đã được ủ nằm trong thùng chờ được nghiền thành bột. (Nguồn: Bloomberg/Getty Images)
Trong hơn thập kỷ, Trung Quốc đã độc chiếm thị trường đất hiếm, gây ra những ảnh hưởng sâu rộng lên các nền kinh tế và thương mại toàn cầu, thậm chí cả an ninh quốc gia Hoa Kỳ.
Trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng thắt chặt kiểm soát nguồn cung các khoáng sản quan trọng toàn cầu, các nước phương Tây đang nỗ lực giảm bớt sự phụ thuộc vào đất hiếm của Trung Quốc.
Nỗ lực bao gồm việc tìm kiếm các nguồn khoáng sản đất hiếm thay thế, phát triển công nghệ giảm sự phụ thuộc và thu hồi trữ lượng hiện có thông qua việc tái chế các sản phẩm đã hết hạn sử dụng.
Bạn không thể chế tạo một chiếc xe hiện đại mà không có đất hiếm.
Tháng 9/2024, Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đã đầu tư 4,2 triệu USD vào Rare Earth Salts, một công ty khởi nghiệp với mục tiêu chiết xuất oxit từ các sản phẩm tái chế trong nước như bóng đèn huỳnh quang.
Toyota của Nhật Bản cũng đang đầu tư vào các công nghệ nhằm giảm sử dụng các nguyên tố đất hiếm.
Theo Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ, Trung Quốc kiểm soát 69% sản lượng khai thác đất hiếm vào năm 2024 và gần một nửa trữ lượng của thế giới.
Các nhà phân tích từ AlixPartners ước tính rằng một chiếc xe điện chạy pin động cơ đơn điển hình chứa khoảng 550 gram (1,21 pound) các thành phần chứa đất hiếm, khác với xe chạy xăng chỉ sử dụng khoảng 140 gram (5 ounce) đất hiếm.
Rất nhanh thôi, thế hệ xe điện đầu tiên sẽ đến lúc cần được tái chế, tạo ra một nguồn vật liệu nằm ngoài Trung Quốc, do phương Tây kiểm soát.
Hơn một nửa số xe du lịch mới bán ra tại Trung Quốc là xe chạy pin và xe hybrid, trong khi ở Mỹ, phần lớn vẫn là xe chạy xăng.
Với việc tốc độ tiếp nhận xe điện (ở Mỹ) chậm lại và các quy định chuyển đổi từ xe động cơ đốt trong sang xe điện đang lùi về tương lai, sự cần thiết phải thay thế vật liệu nguồn gốc Trung Quốc trong xe điện đang giảm đi.
Theo Cox Automotive, chỉ 7,5% doanh số bán xe mới tại Mỹ trong quý đầu tiên là xe điện, tăng khiêm tốn so với một năm trước. Họ chỉ ra rằng khoảng hai phần ba số xe điện bán ra ở Mỹ năm ngoái được lắp ráp trong nước, nhưng các nhà sản xuất vẫn phụ thuộc vào nhập khẩu linh kiện.
Cuộc chiến thương mại toàn diện hiện nay với Trung Quốc, nhà cung cấp vật liệu pin xe điện hàng đầu thế giới, sẽ càng bóp méo thị trường.
Mô-men xoắn hiếm
Trong số 1,7 kilogram (3,74 pound) thành phần chứa đất hiếm được tìm thấy trong một chiếc xe điện chạy pin động cơ đơn điển hình, 550 gram (1,2 pound) là đất hiếm nguyên chất. Một lượng tương tự, 510 gram, được sử dụng trong các loại xe hybrid dùng pin lithium-ion.
Đầu tháng 4 vừa qua, Trung Quốc đã công bố các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với bảy loại đất hiếm. Theo dữ liệu của AlixPartners, những hạn chế này bao gồm terbium - một chất thường được sử dụng khoảng 9 gram trong một chiếc xe điện động cơ đơn.
Theo dữ liệu, sáu loại đất hiếm khác có thể bị kiểm soát không được sử dụng đáng kể trong ô tô. Tuy nhiên, danh sách tháng 4 không phải là duy nhất. Một danh sách kiểm soát kim loại riêng biệt của Trung Quốc có hiệu lực vào tháng 12 đã hạn chế xuất khẩu cerium - trung bình một chiếc xe điện động cơ đơn sử dụng khoảng 50 gram.
Những khối đá lớn chứa cromit được nghiền thành các mảnh nhỏ trước khi trải qua quy trình tinh luyện nhằm tách lấy quặng cho ra crôm – thành phần thiết yếu của thép không gỉ – tại mỏ Mughulkhil, tỉnh Logar, Afghanistan. (Ảnh: Marcus Yam/ Los Angeles Times/Getty Images)
Các biện pháp kiểm soát này đồng nghĩa với việc các công ty Trung Quốc xử lý khoáng sản phải được chính phủ phê duyệt mới có thể bán ra nước ngoài.
Caixin (Trung Quốc) đã đưa tin vào ngày 15/5, chỉ vài ngày sau thỏa thuận ngừng cạnh tranh thương mại Mỹ-Trung, ba công ty nam châm đất hiếm hàng đầu của Trung Quốc đã nhận được giấy phép xuất khẩu từ Bộ Thương mại để vận chuyển đến Bắc Mỹ và Châu Âu.
Điều đáng lo ngại đối với các doanh nghiệp quốc tế là hầu như không có lựa chọn thay thế Trung Quốc để có được đất hiếm. Các mỏ có thể mất nhiều năm để được cấp phép hoạt động, trong khi các nhà máy chế biến cũng cần thời gian và chuyên môn để thành lập.
Hiện nay, Trung Quốc kiểm soát hơn 90% nguồn cung cấp tinh chế toàn cầu đối với bốn nguyên tố đất hiếm làm nam châm (Nd, Pr, Dy, Tb), được sử dụng để chế tạo nam châm vĩnh cửu cho động cơ xe điện. Những nguyên tố này bao gồm neodymium, praseodymium, dysprosium và terbium.
Theo AlixPartners, đối với loại pin hydride kim loại niken ít phổ biến hơn trong các xe hybrid, lượng đất hiếm tăng lên 4,45 kilogram, tương đương gần 10 pound. Điều này chủ yếu là do loại pin đó sử dụng 3,5 kilogram lanthann.
Ước tính khoảng 70% trong hơn 200 kilogram khoáng sản trong một chiếc xe điện đi qua Trung Quốc, nhưng điều này thay đổi tùy theo loại xe và nhà sản xuất. Rất khó để đưa ra một con số chính xác.
Lo ngại thách thức về năng lượng, nguồn cung không đủ
Tuy nhiên, việc tái chế vẫn có những giới hạn, bởi quá trình này còn nhiều thách thức, tiêu tốn năng lượng và mất thời gian. Hơn nữa, ngay cả khi việc áp dụng xe điện ở Mỹ chậm lại, các khoáng sản này vẫn được sử dụng với số lượng lớn hơn nhiều trong lĩnh vực quốc phòng.
Ví dụ, theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) có trụ sở tại Washington, D.C., tiêm kích F-35 chứa hơn 900 pound đất hiếm.
Các hạn chế về đất hiếm của Trung Quốc cũng vượt ra ngoài danh sách được theo dõi chặt chẽ công bố vào ngày 4/4.
Trong hai năm qua, Trung Quốc đã tăng cường kiểm soát một nhóm kim loại rộng hơn, được gọi là khoáng sản quan trọng. Mùa hè năm 2023, Trung Quốc cho biết sẽ hạn chế xuất khẩu gallium và germanium, cả hai đều được dùng trong sản xuất chip. Khoảng một năm sau, nước này công bố hạn chế antimon, một chất được dùng để tăng cường độ bền của các kim loại khác và là thành phần quan trọng trong đạn dược, sản xuất vũ khí hạt nhân và pin axit-chì.
Hội đồng Nhà nước, cơ quan điều hành cao nhất của đất nước, đã ban hành một chính sách toàn diện nhằm tăng cường kiểm soát xuất khẩu, bao gồm cả các khoáng sản có thể có tính năng kép, tức là có thể được sử dụng cho mục đích quân sự và dân sự.
Một hạn chế khiến nhiều người trong ngành bất ngờ là đối với vonfram, một khoáng sản quan trọng được Mỹ chỉ định nhưng không phải là đất hiếm. Kim loại cực kỳ cứng này được sử dụng trong vũ khí, dụng cụ cắt, chất bán dẫn và pin ô tô.
Theo dữ liệu từ Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ, Trung Quốc sản xuất khoảng 80% nguồn cung vonfram toàn cầu vào năm 2024, và Mỹ nhập khẩu 27% vonfram từ Trung Quốc.
Michael Dornhofer, người sáng lập công ty tư vấn kim loại Independent Supply Business Partner, cho biết mỗi pin xe điện thường sử dụng khoảng 2 kilôgam vonfram. Ông chỉ ra rằng lượng vonfram này không thể quay trở lại chuỗi tái chế trong ít nhất bảy năm, và mức độ sử dụng thấp của nó thậm chí có thể khiến việc tái sử dụng không khả thi.
50% vonfram trên thế giới được Trung Quốc tiêu thụ, vì vậy hoạt động kinh doanh của họ vẫn diễn ra bình thường. Phần 40% còn lại được sản xuất (tại Trung Quốc) và xuất sang phương Tây thì không tồn tại.
Ông nói thêm rằng khi mỏ vonfram sắp tới của công ty tại Hàn Quốc hoạt động trở lại trong năm nay, điều đó có nghĩa là sẽ có đủ nguồn cung kim loại không phải từ Trung Quốc để đáp ứng nhu cầu quốc phòng của Mỹ, Châu Âu và Hàn Quốc.
Tuy nhiên, đối với các ngành ô tô, y tế và hàng không vũ trụ, nguồn cung “đơn giản là không có đủ”.
Công ty cổ phần City Auto (Mã chứng khoán CTF) mới tổ chức họp Đại hội đồng cổ đông thường niên 2025 để thông qua kết quả kinh doanh, định hướng hoạt động 2025 và một số chiến lược phát triển.
Giá cả hai mặt hàng dầu thô lên mức cao nhất kể từ cuối tháng 6. Kết phiên, giá dầu Brent tăng 3,53%, lên mốc 72,51USD/thùng, trong khi dầu WTI ghi nhận mức tăng 3,75%, dừng ở 69,21USD/thùng.
Theo Vasep, 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu mực, bạch tuộc của Việt Nam ghi nhận kết quả khả quan với tổng kim ngạch đạt 335 triệu USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2024.
Theo vasep, Trong 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu tôm Việt Nam sang thị trường EU đạt hơn 252 triệu USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước, chiếm 12% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm cả nước. EU được coi là thị trường tăng trưởng ổn định nhất của tôm Việt trong nửa đầu năm 2025.
Thị trường kim loại chứng kiến lực bán áp đảo với 9 trên 10 mặt hàng đồng loạt giảm giá. Đặc biệt là giá bạc khi có phiên thứ hai liên tiếp suy yếu, ghi nhận mức giảm hơn 0,7% về mức 39,22 USD/oz.
Hiện nay trên thị trường xuất hiện nhiều thông tin cho rằng sản lượng vụ mùa cà-phê Arabica của nước này thực tế chỉ đạt 30-32 triệu bao loại 60kg, thấp hơn đáng kể so với mức gần 37 triệu bao mà Cơ quan Cung ứng Quốc gia Brazil (Conab) công bố.
Giá cao su RSS3 trên sàn Osaka ghi nhận mức giảm gần 0,4% về mức 2.231 USD/tấn, trong khi giá cao su TSR20 Trên sàn Singapore đánh mất tới hơn 1% về mức 1.695 USD/tấn.
Thông tin từ Tập đoàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), từ 1/8 này đơn vị sẽ triển khai mở rộng thí điểm kinh doanh xăng E10 tại một số cửa hàng thuộc hệ thống phân phối ở TPHCM cũng như một số tỉnh thành.
Dữ liệu từ Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam (MXV) cho thấy thị trường hàng hóa nguyên liệu thế giới tiếp tục biến động giằng co trong phiên giao dịch hôm qua. Chốt phiên, lực bán mạnh trên thị trường năng lượng góp phần kéo chỉ số MXV-Index nối dài đà suy yếu sang phiên thứ hai, dừng ở mức 2.238 điểm...
Trong nửa đầu năm 2025, xuất khẩu tôm của Việt Nam đạt hơn 2 tỷ USD, tăng 27% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, tôm chân trắng chiếm tỷ trọng cao nhất với 62,1%, tiếp theo là tôm loại khác (27,4%) và tôm sú (10,5%). Đáng chú ý, tôm loại khác ghi nhận mức tăng trưởng ngoạn mục tới 124%.
Theo VAsep, 6 tháng đầu 2025, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam vẫn ở mức cao hơn so với cùng kỳ, tăng 20%, đạt 5,3 tỷ USD. Xuất khẩu sang các thị trường chính đều tăng so với cùng kỳ.
Giá dầu Brent tiếp tục giảm nhẹ khoảng 0,1%, rơi xuống mốc 69,21 USD/thùng; trong khi giá dầu WTI cũng ghi nhận mức giảm khoảng 0,21%, dừng ở mốc 67,2 USD/thùng.
Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, tháng 6/2025, kim ngạch XK cá tra Việt Nam đạt 194 triệu USD, tăng 13% so với cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế xuất khẩu (XK) cá tra trong nửa đầu năm nay đạt 1,023 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2024. XK cá tra của Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2025 ghi nhận kết quả tích cực, dù môi trường thương mại quốc tế vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro
Sau chuỗi hồi phục ấn tượng trong tuần trước, thị trường cà phê nội địa hiện đang ở trạng thái “tạm nghỉ”, giá hồ tiêu ghi nhận cao nhất giữ mức 140.000 đồng/kg.
Giá dầu WTI đã ghi nhận mức tăng lên tới 1,75%, dừng ở mốc 67,54 USD/thùng, giá dầu Brent cũng đã tiệm cận ngưỡng 70 USD/thùng, leo lên mốc 69,52 USD/thùng.
ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.
Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?
Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?
ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.
Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?
Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?