Việc chuẩn bị mâm cơm cúng tất niên, cúng giao thừa sao cho thật chỉnh chu chính là cách để con cháu bày tỏ lòng hiếu kính của mình đối với ông bà, tổ tiên và thần linh. Tuy nhiên, mỗi miền Việt Nam lại có những phong tục, nghi lễ đặc trưng.
 |
| Cúng tất niên và cúng giao thừa là một nghi thức quan trọng trong dịp Tết cổ truyền |
Theo phong tục của người Việt Nam, vào ngày 30 tháng Chạp (nếu là năm đủ) hoặc 29 tháng Chạp (nếu là năm thiếu) các gia đình thường chuẩn bị 2 mâm cúng, một mâm cúng tất niên và một mâm khác cho cúng giao thừa, với ý nghĩa chính là mời thần linh, gia tiên về ăn Tết cùng gia đình.
Cúng tất niên và cúng giao thừa là một nghi thức Tết quan trọng diễn ra vào ngày cuối năm âm lịch, cũng có thể được xem như một bữa tổng kết năm cũ để bước sang năm mới và hướng đến những điều tốt đẹp hơn. Ngày nay, để giản tiện, các gia đình có thể gộp chung lễ cúng tất niên với lễ cúng gia đình.
Nói về nguồn gốc, nhà văn hoá Nguyễn Xuân Hoa, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao tỉnh Thừa Thiên Huế cho rằng, lễ cúng tất niên gắn liền với Tết Nguyên đán, tuy rất khó xác định niên đại bắt đầu của Tết Nguyên đán, nhưng có thể suy rằng do ảnh hưởng của văn hoá Trung Hoa thời cổ đại (tức hàng nghìn năm trước), người Việt Nam đã áp dụng lịch âm (lịch trăng), từ đó mới bắt đầu xuất hiện phong tục Tết Nguyên đán.
 |
| Nguồn gốc tục cúng tất niên, cúng giao thừa khó thể xác định, chỉ dự đoán đã có từ rất lâu |
Lễ cúng giao thừa cũng có từ lâu đời. Theo tục lệ dân gian, lễ cúng giao thừa nên được tiến hành vào khoảng từ 23 giờ 10 phút đến 0 giờ 40 phút của ngày hôm sau. Quãng thời gian này bao gồm một giờ của năm trước và một giờ của năm sau. Lễ cúng giao thừa ngoài trời được tiến hành trước, sau đó mới đến lễ cúng giao thừa trong nhà.
Trong cuốn “Đất lề quê thói” của tác giả Nhất Thanh, vào thời khắc giao thừa, người ta làm lễ trừ tịch tiễn vị thần năm cũ, đón vị thần năm mới, cũ giao lại công việc, mới tiếp nhận. Niềm tin này bắt nguồn từ xa xưa, mỗi năm có một vị thần Hành khiển coi việc nhân gian, mỗi vị có tên riêng với vương hiệu, và cũng gọi là Đương niên chi thần, mỗi vị hành khiển có một vị phụ tá là phán quan. Có 12 vị Hành khiển luân phiên kể từ năm Tý đến năm Hợi. Lễ trừ tịch tiễn và đón các vị Hành khiển Phán quân của năm cũ năm mới, đồng thời cầu cúng cả Bản cảnh Thành hoàng và Thổ địa Thần kỳ.
 |
| Lễ cúng tất niên là dịp gia đình sum vầy |
Lễ cúng tất niên, cúng giao thừa là một nét văn hoá Á Đông đặc trưng của người Việt Nam từ bao đời nay. Nét phong tục này khó thể xoá nhoà dù cho cuộc sống xã hội có nhiều thay đổi, văn hoá nước ngoài ngày càng ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống người Việt hiện đại.
Người dân vẫn rất xem trọng ngày chuyển giao năm cũ và năm mới bởi đây là dịp con cháu làm lễ cúng để bày tỏ lòng nhớ ông bà, tổ tiên và cảm tạ trời đất. Để chuẩn bị cho lễ cúng, người dân dọn dẹp nhà cửa, sân vườn cho tươm tất, chăm chút lau dọn bàn thờ gia tiên để rước ông bà vào dịp Tết. Họ tin rằng, nếu bày tỏ lòng thành kính, họ sẽ nhận được nhiều điều tốt lành trong năm mới.
Lễ cúng tất niên còn là dịp các thành viên trong gia đình tụ họp, ngồi lại với nhau sau một năm làm việc vất vả, cùng nhìn lại năm cũ đã qua và hướng về một năm mới tốt đẹp hơn. Ngoài ra, tùy vào phong tục tập quán ở mỗi vùng, gia chủ mời thêm bạn bè và người thân đến dự bữa cỗ tất niên cùng gia đình, cùng nhau chờ đến khoảnh khắc giao thừa.
 |
| Mâm cỗ cúng đêm giao thừa thịnh soạn hơn ngày thường |
Mâm cỗ cúng ngày cuối năm được làm thịnh soạn hơn ngày thường. Mâm ngũ quả dành cúng gia tiên nên chọn các loại hoa quả thông dụng, ăn được, đẹp mắt và phải là hoa quả vừa đủ chín có thể ăn được. Hoa quả xanh, hoa quả giả (bằng nhựa) không được dùng cúng gia tiên. Hoa bày trên bàn thờ cũng vậy, nên là hoa tươi chứ không dùng hoa giả, hoa nhựa.
Đáng nói, tuỳ từng vùng miền, mâm cúng có đặc trưng riêng; tuỳ từng gia đình, mâm cúng được bày trí một khác. Nếu như mâm cúng miền Bắc hay có canh móng giò hầm măng, miến lòng gà, xôi, bánh chưng, nem, giò lụa, giò xào...; miền Trung hay có bánh chưng, bánh tét, giò lụa, gà bóp rau răm, thịt heo luộc, giá chua...; thì miền Nam hay có bánh tét, canh măng, thịt kho tàu, gỏi tôm thịt, nem, chả giò...
 |
| Hoa quả sử dụng thường phải là hoa quả tươi |
Nhiều ý kiến cho rằng mâm cơm cúng tất niên miền Bắc được xem là phiên bản nguyên vẹn nhất theo tập tục cũ, với những món ăn truyền thống mang đậm vị xưa của người Á Đông. Quan niệm phổ biến nhất của người Bắc là mâm cúng tất niên thường có 4 bát 4 đĩa được bày trên mâm.
Mâm cơm cúng tất niên miền Bắc theo kiểu mặn thường có các món ăn như: bánh chưng, giò các loại (giò lụa, giò xào, giò bò), gà luộc, thịt đông, nem rán, canh măng, chè kho. Ngoài những món ăn quen thuộc, các gia đình miền Bắc còn có thể chuẩn bị thêm dưa hành muối, nộm đu đủ thịt bò khô hoặc nộm su hào, các món xào thập cẩm (su hào, mộc nhĩ, miến, lòng gà) và canh miến để bữa cơm đỡ ngán.
Mâm cơm cúng tất niên miền Bắc theo kiểu chay gồm các món như: Bánh chưng chay, chè kho (chè con ong), cơm, đậu rán, giò chay, canh củ quả chay hoặc canh măng chay, nộm đu đủ, xôi đậu xanh.
Tùy vào điều kiện của mỗi gia đình và khẩu vị từng người mà các món ăn sẽ được thêm, bớt, gia giảm một số nguyên liệu và gia vị khác nhau.
 |
| Mâm cỗ cúng miền Bắc mang nhiều nét đặc trưng Á Đông |
Là kinh đô triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam, Huế hiện vẫn giữ được nghi lễ cúng tất niên và cách sắp đặt
trong lễ cúng. Mâm cỗ cúng kiểu Huế rất đa dạng, các món ăn đều do gia chủ chuẩn bị và nhất thiết phải có bánh tét, dưa món, mứt gừng, những vật phẩm đặc trưng cho phong vị Tết.
Tùy theo hoàn cảnh sẽ có món mặn gồm thịt heo, thịt gà, hoặc cả hai loại, các món xào, canh,… Gia đình nào tươm tất thì có thêm đĩa bát miến Huế, đĩa thịt đông, chả Huế, đĩa dưa món, bát canh măng khô, đĩa cá chiên,…
Người Huế bố trí bàn cúng tất niên cầu kỳ, đủ ba bàn thượng, trung, hạ. Trên bàn thượng, người Huế thường để bình hoa, mâm ngũ quả, xôi, chè, con gà trống. Mâm ngũ quả phải có nải chuối bởi chuối tượng trưng cho sự sung túc.
Bàn trung có các món xào, bánh tét, bánh chưng, món mứt... Bàn hạ ngoài áo binh, hột nổ, người ta cúng thêm khoai, sắn, đậu, những phẩm vật dành cho cô hồn vất vưởng không có gia đình thờ tự.
 |
| Cau trầu và các loại mứt truyền thống xứ Huế trên mâm cúng Trừ tịch |
Bởi thời tiết nắng nóng, người miền Nam thường ưu tiên những món nguội để làm mâm cơm tất niên, tránh đồ ăn bị hỏng.
Thông thường, một mâm cúng tất niên ở miền Nam bao gồm: mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền vàng mã, đèn nến, trầu cau, trà, rượu, bánh tét và mâm cỗ thức ăn (chay hoặc mặn). Nếu cỗ mặn sẽ bao gồm: bánh tét, củ cải ngâm, canh măng tươi, canh khổ qua nhồi thịt, thịt kho tàu, thịt heo luộc, gỏi tôm thịt, chả giò, dưa giá, củ kiệu.
Đặc biệt, mâm cỗ cúng ở miền Nam thường dùng bánh tét thay cho bánh chưng. Loại bánh này cũng được làm từ gạo, đỗ xanh và nhân thịt nhưng được gói dài và xắt thành từng miếng hình tròn vừa ăn. Có nhiều loại bánh tét cho dịp Tết như bánh tét chay, bánh tét mặn, bánh tét ngọt hay bánh tét chiên giòn.
Mặt khác, củ kiệu của miền Nam cũng được thay cho củ hành muối miền Bắc để ăn kèm với bánh tét. Ngoài ra, các gia đình có thể thêm món cháo cá ám ăn kèm với rau thơm và cây chuối non xắt mỏng để bàn tiệc trong đa dạng hơn và bớt cảm giác ngấy vì nhiều thịt (đạm) và cơm, bánh (tinh bột).
Một điểm đặc biệt khác là canh khổ qua thường xuất hiện trong các bữa ăn ngày Tết của người miền Nam. Trái với tên gọi, người dân Nam Bộ tin rằng, ăn món canh này vào đầu năm sẽ đem đến niềm vui, hạnh phúc và may mắn trong năm mới.
 |
| Bánh tét, canh khổ qua, củ kiệu... là những đặc trưng của mâm cỗ miền Nam |
Với người Việt Nam, việc chuẩn bị mâm cơm cúng tất niên, cúng giao thừa sao cho thật chỉnh chu chính là cách để con cháu bày tỏ lòng hiếu kính của mình đối với ông bà, tổ tiên và thần linh. Đây là những phong tục không thể thiếu của mỗi gia đình Việt trước thời khắc đón chào năm mới.
Tùy vào phong tục mỗi vùng miền, các món ăn trong mâm cúng tất niên sẽ được thay đổi sao cho phù hợp với truyền thống của từng nơi nhưng nhìn chung, mâm cỗ ngày Tết ở cả ba miền Việt Nam đều mang đến sự ấm áp, gắn kết keo sơn giữa mỗi thành viên trong gia đình.
Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội vừa hoàn tất cáo trạng truy tố bị can Phạm Mỹ Hạnh (sinh năm 1980, cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Mỹ Hạnh) về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 174, khoản 4, điểm a - Bộ luật Hình sự.
Bộ Tài chính đã trả lời kiến nghị cử tri về việc tiếp tục quan tâm tặng quà toàn dân Tết Nguyên đán.
Dược phẩm Natura bị phạt tiền với mức phạt là 95.000.000 đồng. Ngoài bị phạt tiền, công ty này còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả: Đình chỉ hoạt động kinh doanh nhập khẩu thuốc, nguyên liệu làm thuốc của Công ty TNHH Dược phẩm Natura trong vòng 5 tháng kể từ ngày ban hành quyết định.
Luật Đầu tư (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; kinh doanh dịch vụ đòi nợ...
Luật Dân số mới được Quốc hội thông qua đã bổ sung nhiều chính sách duy trì mức sinh thay thế, trong đó phụ nữ nghỉ thai sản 7 tháng khi sinh con thứ 2, ưu tiên mua nhà ở xã hội với người có từ 2 con đẻ trở lên.
Bộ Y tế ban hành quyết định thu hồi số tiếp nhận phiếu công bố sản phẩm của 288 loại mỹ phẩm nhập khẩu từ Hàn Quốc, Pháp và Nhật Bản.
Chiều 8/12, Quốc hội nghe tờ trình, báo cáo về một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
EU đối mặt chỉ trích gay gắt từ tỷ phú Musk sau khi Ủy ban châu Âu (EC) phạt nền tảng X 120 triệu euro (140 triệu USD) vì vi phạm quy định trong Đạo luật Dịch vụ số (DSA). Tỷ phú công nghệ đáp trả bằng lời kêu gọi “dẹp bỏ” EU và trao lại chủ quyền cho từng quốc gia thành viên.
Mục tiêu xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành là Cảng hàng không quốc tế quan trọng của quốc gia, hướng tới trở thành một trong những trung tâm trung chuyển hàng không quốc tế của khu vực. Việc đầu tư xây dựng các hạng mục của Dự án để đạt công suất 100 triệu hành khách/năm và 5 triệu tấn hàng hóa/năm.
Từ ngày 16/1/2026, người bán không lập hóa đơn với số lượng từ 50 số trở lên sẽ bị phạt tới 80 triệu đồng.
Dự báo thời tiết ngày 8/12, áp thấp nhiệt đới đang di chuyển theo hướng Tây Tây Nam với tốc độ 15–20 km/h, gây gió mạnh cấp 6, giật cấp 8 trên nhiều khu vực Biển Đông. Bắc Bộ trời rét, có nơi rét đậm về đêm và sáng, trong khi Nam Bộ có mưa rào và giông vài nơi, kèm nguy cơ lốc, sét và gió giật mạnh.
Ngày 2/12, Phòng Kiểm tra - Thanh tra Pháp chế thuộc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh đã công bố nhiều quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực khám chữa bệnh trên địa bàn.
Theo số liệu Cục Thống kê (Bộ Tài chính) công bố sáng 6/12, trong 11 tháng năm 2025, tổng số khách quốc tế đến Việt Nam đạt trên 19,1 triệu lượt, tăng 20,9% so với cùng kỳ năm trước, đây là con số cao kỷ lục từ trước đến nay, vượt qua con số 18 triệu lượt cả năm 2019 - thời điểm trước dịch COVID-19.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Công điện số 237/CĐ-TTg ngày 6/12/2025 về việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2025, nhằm thúc đẩy tăng tốc, bứt phá, phấn đấu hoàn thành mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn đầu tư công.
Chính phủ ban hành Nghị định số 310/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 125/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn.
"Nếu không tăng mức đóng BHYT sẽ không đủ nguồn lực để chi trả toàn bộ nhu cầu chi phí y tế phát sinh", Vụ trưởng Trần Thị Trang chia sẻ.
Liên minh nhà đầu tư Mekolor và Great (USA) từng tuyên bố huy động 100 tỷ USD, nhưng vắng mặt trong cuộc họp về Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam do địa chỉ không liên lạc được.
Sáng 27/11, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi).
Ứng dụng công nghệ vào thực thi ESG, doanh nghiệp sẽ tăng mạnh năng lực cạnh tranh, đặc biệt là những doanh nghiệp đang hoạt động trên thị trường quốc tế. Khi doanh nghiệp đạt được các tiêu chuẩn công nghệ, quy trình và tuân thủ ESG, phương án kinh doanh của họ sẽ trở nên rõ ràng và đáng tin cậy hơn.
Ngày 26/11 vụ cháy chung cư tại Hồng Kông số người thiệt mạng đã tăng lên ít nhất 44 người chết và 279 người mất tích. Giới chức cho biết đám cháy bắt nguồn từ giàn giáo bên ngoài một tòa nhà và 3 người đã bị bắt.
ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.
Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?
Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?
ACV là viết tắt của Airports Corporation of Vietnam tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP trên cơ sở hợp nhất 3 tổng công ty. ACV được giao quản lý, điều phối hoạt động và đầu tư khai thác toàn bộ hệ thống 22 cảng hàng không trên toàn lãnh thổ Việt Nam bao gồm 9 sân bay quốc tế và 13 sân bay nội địa.
Công ty CP Vietcap đứng vị trí 196 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Chứng khoán Vietcap là gì? Công ty CP Vietcap uy tín không? Có nên mở tài khoản tại chứng khoán Bản Việt không?
Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt đứng ở vị trí số 195 trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty TNHH Thương mại và Công nghiệp Mỹ Việt kinh doanh gì? Tấm lợp Olympic có tốt không?
