Theo Kết luận Thanh tra, trong công tác quản lý, sử dụng đất đai, quản lý đầu tư xây dựng cơ bản vẫn còn những tồn tại, hạn chế, vi phạm, khuyết điểm về những công tác sau: Ban hành văn bản; Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng; Thu hồi, giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án; Cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) tại dự án khu đô thị, khu nhà ở; Lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản…

Theo số liệu báo cáo của UBND tỉnh Hà Nam, có 35 dự án đầu tư được địa phương thu hồi đất để thực hiện dự án sản xuất kinh doanh với diện tích 97,1ha (cơ bản đã hoàn thành, đưa vào sử dụng) nhưng các dự án này không thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất. Sau đó, UBND tỉnh đã có Văn bản số 3187 chỉ đạo UBND huyện, thành phố chấn chỉnh, đảm bảo việc thu hồi đất đúng theo quy định.

Đến thời điểm thanh tra, có đến 20 dự án chậm tiến độ, trong đó 11 dự án chưa được giao đất, cho thuê do vướng mắc về giải phóng mặt bằng và chưa hoàn thiện thủ tục đất đai, 8 dự án được giao đất nhưng UBND tỉnh chưa thực hiện công khai trên trang thông tin điện tử tỉnh, chưa kiểm tra, xử lý theo quy định đối với các dự án chậm tiến độ, vi phạm điểm i khoản 1 Điều 64 Luật Đất đai năm 2013; khoản 3 Điều 15 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014; khoản 4 Điều 2 Nghị định 135/2016/NĐ-CP ngày 09/9/2016 của Chính phủ.

UBND tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư đối với 20 dự án hạ tầng kỹ thuật (HTKT) khu đô thị, khu dân cư, khu nhà ở hỗn hợp (giai đoạn 2012-2018) khi chưa phê duyệt Kế hoạch phát triển nhà ở hàng năm và 05 năm, là không đúng quy định Luật Nhà ở 2014 – Thanh tra Chính phủ cho biết.

Về lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án HTKT khu đô thị, nhà ở và dự án xây dựng khu dân cư, nhà ở hỗn hợp: Trong kỳ thanh tra, có 09 dự án HTKT khu đô thị, khu dân cư, khu nhà ở hỗn hợp, UBND tỉnh lựa chọn chủ đầu tư không theo phương thức đấu thầu mà chỉ định nhà đầu tư. Qua kiểm tra cho thấy, một số dự án có diện tích đất nhỏ hơn so với quy định. Mặt khác, tại các quyết định của UBND tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư dự án chỉ phê duyệt phần hạ tầng kỹ thuật, không có hạng mục hạ tầng xã hội, khu dân cư và các công trình dịch vụ khác, là không đúng với Nghị định số 02/2006/NĐ-CP.

KĐT Đồng Văn Xanh có nhiều sai phạm về đất đai. Ảnh: Kinh tế & Đô thị
KĐT Đồng Văn Xanh có nhiều sai phạm về đất đai. Ảnh: Kinh tế & Đô thị

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cho rằng, việc UBND tỉnh Hà Nam lựa chọn nhà đầu tư đối với 04 dự án không thông qua hình thức đấu thầu, vi phạm điểm b khoản 1 Điều 1 Nghị định số 30/2015/NĐ- CP ngày 17/3/2015 của Chính phủ và điểm b khoản 2 Điều 22 Luật Nhà ở 2014; đến thời điểm thanh tra, theo báo cáo của UBND tỉnh Hà Nam, các chủ đầu tư dự án đã nộp tiền sử dụng đất theo thông báo của cơ quan Thuế, đã xây dựng và bàn giao cho khách hàng (gồm Dự án HTKT Khu nhà ở cán bộ, bác sĩ Bệnh viện Việt Đức; HTKT Khu nhà ở cán bộ, bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai; Dự án Khu nhà ở cán bộ, công nhân viên Ban QLDA y tế trọng HTKT Khu nhà ở cán bộ, bác sĩ điểm - Bộ Y tế; Dự án Khu nhà ở cán bộ Đại học Xây dựng).

Đối với dự án Bãi chứa, Tuyến đường dùng chung và Tuyến băng tải do Công ty CP xi măng Thành Thắng Group làm chủ đầu tư, được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư tại các Quyết định số 1680/QĐ-UBND ngày 25/10/2016 và số 1351/QĐ-UBND ngày 17/7/2019. Công ty CP xi măng Thành Thắng đã ứng tiền bồi thường, hỗ trợ GPMB và đã đầu tư xây dựng hạng mục tuyến đường dùng chung với tổng số tiền 252 tỷ đồng (theo báo cáo của Công ty) khi chưa được UBND tỉnh giao đất, cho thuê đất là không đúng quy định. UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 30/QĐ-XPVPHC ngày 07/01/2021 xử phạt vi phạm hành chính về đất đai theo quy định. Đến thời điểm thanh tra, dự án chưa được thực hiện các thủ tục về thu hồi đất, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, chuyển mục đích sử dụng đất để giao đất, cho thuê đất.

Tại dự án Khu nhà ở Thanh Hải, huyện Thanh Liêm: Theo báo cáo của UBND huyện Thanh Liêm dự án có diện tích 10,1 ha; UBND tỉnh đang tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. Tuy nhiên, do UBND huyện Thanh Liêm và các cơ quan, đơn vị có liên quan quản lý không chặt chẽ, để xảy ra việc đổ đất, đá trên mặt bằng dự án nên việc tổ chức đầu thầu phải tạm dừng để xử lý vi phạm đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan, làm chậm việc thực hiện đấu thầu.

Đặc biệt, UBND tỉnh cho phép 8 công ty khai thác tận thu khoáng sản (đá) trên địa bàn huyện Thanh Liêm nhưng không yêu cầu lập hồ sơ khai thác, trong đó có 6/8 công ty khai thác vị trí đất thuộc khu vực cấm hoạt động.

Chưa kể, một loạt các dự án khủng như KĐT Đồng Văn Xanh, KĐT mới River Silk City, TTTM tổng hợp tại phường Liêm Chính (thành phố Phủ Lý), Khu dịch vụ thương mại KCN Đồng Văn I, Tổ hợp khách sạn, TTTM và căn hộ để bán – cho thuê Mường Thanh, dự án san nền, hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp Kiện Khê I… đều vướng nhiều sai phạm về đất đai.

Trước những sai phạm trên, thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND tỉnh Hà Nam tổ chức kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân thuộc UBND tỉnh qua các thời kỳ. Trong quá trình thực hiện kết luận thanh tra và thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng nếu phát hiện có dấu hiệu tội phạm thì chuyển cơ quan điều tra xử lý theo quy định pháp luật.

Cơ quan thanh tra cũng chuyển kết luận đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với các tổ chức, cá nhân liên quan.