Chuẩn bị thu phí 6 tuyến cao tốc

Cục Đường bộ Việt Nam vừa có báo cáo Bộ GTVT tình hình nghiên cứu, xây dựng Đề án khai thác tài sản kết cấu hạ tầng đường cao tốc thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và trực tiếp quản lý, khai thác. Cơ quan này cho biết, hiện nay có 12 tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư gồm: Lào Cai - Kim Thành, Hà Nội - Thái Nguyên, Cao Bồ - Mai Sơn, Mai Sơn - QL.45, QL.45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây, TP. HCM - Trung Lương, Mỹ Thuận - Cần Thơ (bao gồm Cầu Mỹ Thuận 2), La Sơn - Túy Loan.

Chỉ thu phí tuyến cao tốc đạt đủ điều kiện

Trong số 12 tuyến cao tốc trên, Cục Đường bộ kiến nghị chưa đưa vào đề án vì chưa đủ điều kiện thu phí đối với 6 tuyến: Hà Nội - Thái Nguyên; Lào Cai - Kim Thành, Cao Bồ - Mai Sơn, Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Túy Loan, TPHCM - Trung Lương.

Trong đó, cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên đang khai thác theo tiêu chuẩn đường cao tốc 4 làn xe, còn lại khai thác theo tiêu chuẩn đường cao tốc hạn chế và chưa được đầu tư hạ tầng trạm thu phí và hệ thống giao thông thông minh (ITS).

Cao tốc Lào Cai - Kim Thành có chiều dài hơn 18 km, chưa được đầu tư hạ tầng trạm thu phí và hệ thống ITS, do tuyến có chiều dài ngắn nên trước mắt đề nghị chưa thu phí.

Cao tốc Cao Bồ - Mai Sơn đã được phê duyệt đầu tư dự án mở rộng từ 4 làn xe, làn dừng xe khẩn cấp chưa được bố trí liên tục trên tuyến thành 6 làn xe. Dự kiến cơ bản hoàn thành năm 2027.

Cao tốc Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Túy Loan (đoạn La Sơn – Hòa Liên) đã được phê duyệt đầu tư dự án mở rộng từ 2 làn xe thành 4 làn xe. Dự kiến cơ bản hoàn thành năm 2025.

Cao tốc TPHCM - Trung Lương đang thực hiện chủ trương đầu tư, nâng cấp, mở rộng theo hình thức PPP. Dự kiến khởi công trong năm 2025, hoàn thành năm 2028.

"Việc thu phí các tuyến cao tốc trên sẽ được triển khai sau khi hoàn thành việc đầu tư nâng cấp, mở rộng, đáp ứng quy định tại Nghị định số 130/2024 của Chính phủ", Cục Đường bộ cho biết.

Đối với 6 tuyến cao tốc còn lại gồm: Cao tốc Mai Sơn - QL.45, QL.45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây, Mỹ Thuận - Cần Thơ (bao gồm Cầu Mỹ Thuận 2) được Cục Đường bộ Việt Nam đề xuất danh mục các tuyến cao tốc đưa vào đề án để triển khai thực hiện thu phí.

Các tuyến cao tốc trên đã đủ điều kiện theo quy định tại Luật Đường bộ 2024, Nghị định số 130/2024 và việc triển khai xây dựng, lắp đặt hạ tầng trạm thu phí, thiết bị phục vụ việc thu phí; các công trình dịch vụ công tại trạm dừng nghỉ; cơ sở hạ tầng kỹ thuật, thiết bị công nghệ để quản lý, điều hành giao thông cũng đáp ứng yêu cầu.

Cơ quan được giao quản lý tài sản hạ tầng đường bộ trực tiếp tổ chức khai thác

Cục Đường bộ Việt Nam đề xuất trước mắt thực hiện khai thác tài sản kết cấu hạ tầng đường cao tốc theo phương thức: Cơ quan được giao quản lý tài sản hạ tầng đường bộ trực tiếp tổ chức khai thác.

Phương thức này đáp ứng được tiến độ triển khai thu phí sử dụng đường cao tốc do Nhà nước đầu tư, sở hữu, quản lý và khai thác; phù hợp với tình hình xây dựng, lắp đặt hạ tầng trạm thu phí, thiết bị phục vụ việc thu phí; các công trình dịch vụ công tại trạm dừng nghỉ; cơ sở hạ tầng kỹ thuật, thiết bị công nghệ để quản lý, điều hành giao thông trên thực tế hiện nay.

Theo đó, Cục Đường bộ là cơ quan được giao quản lý tài sản sẽ trực tiếp tổ chức quản lý, bảo trì, bảo dưỡng đối với các đoạn đường bộ cao tốc do Nhà nước đầu tư, sở hữu, quản lý, khai khác theo quy định pháp luật.

Cục Đường bộ Việt Nam là đơn vụ tổ chức thu phí sử dụng đường cao tốc thông qua trạm thu phí, áp dụng mô hình với "đầu vào ETC đa làn tự do (không có barrier), đầu ra ETC đơn làn (có barrier), không có làn MTC"; lắp đặt bổ sung thiết bị, giá long môn trên tuyến chính tại vị trí nối tiếp các dự án để phân tách các đoạn tuyến, bảo đảm phương án tổ chức thu phí liên tuyến thông qua việc lựa chọn, đấu thầu đơn vị cung cấp dịch vụ thu phí theo quy định pháp luật về đấu thầu và các văn bản quy phạm pháp luật khác.

Với vai trò là cơ quan quản lý thu, Cục Đường bộ Việt Nam và các Khu Quản lý đường bộ khu vực sẽ quản lý thu, nộp, sử dụng phí sử dụng đường bộ cao tốc; kê khai, nộp phí sử dụng đường cao tốc thu được theo tháng, quyết toán năm theo quy định về quản lý thuế; kiểm tra hoạt động, số thu từ cung cấp dịch vụ thu phí của đơn vị vận hành thu, nhà cung cấp dịch vụ thanh toán tiền sử dụng đường bộ để bảo đảm thu đúng, thu đủ, nộp đúng hạn khoản thu phí cao tốc vào tài khoản phí chờ nộp ngân sách của đơn vị quản lý thu...

"Trong quá trình đánh giá thực hiện chính sách hoặc sau khi hết 1 chu kỳ khai thác thiết bị (khoảng 5- 8 năm), Cục Đường bộ sẽ nghiên cứu, đề xuất các phương thức khai thác khác (nếu phù hợp)", Cục Đường bộ Việt Nam cho hay.

Luật Đường bộ đã được Quốc hội thông qua ngày 27/6/2024, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025 quy định: "Nhà nước thu phí sử dụng đường cao tốc đối với phương tiện lưu thông trên đường cao tốc thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và trực tiếp quản lý, khai thác, bao gồm: đường cao tốc do Nhà nước đầu tư theo hình thức đầu tư công; đường cao tốc được đầu tư theo các hình thức khác khi kết thúc hợp đồng, chuyển giao cho Nhà nước".

Để cụ thể hóa quy định trên, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 130/2024 quy định về thu phí sử dụng đường bộ cao tốc đối với phương tiện lưu thông trên tuyến đường bộ cao tốc thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và trực tiếp quản lý, khai thác.