“Cơn khát” năng lượng của trí tuệ nhân tạo

Khi mức độ cải thiện hiệu quả sử dụng điện đang chững lại, cuộc khủng hoảng năng lượng đang tiến gần, các tập đoàn công nghệ cần cân nhắc kỹ lưỡng chi phí môi trường của làn sóng AI đang “bùng nổ” trên toàn chuỗi cung ứng. Đồng thời, họ cần từ bỏ triết lý “đi nhanh hơn và phá huỷ mọi thứ”, theo CNBC.

Chuyên gia Somya Joshi, Viện Môi trường Stockholm, nhận xét: “Chi phí môi trường hiện nay vẫn còn bị che giấu, vì các công ty công nghệ đang chạy đua đưa sản phẩm ra thị trường và đạt được sự chấp nhận của người dùng.”

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), đầu tư vào trung tâm dữ liệu dự kiến sẽ gia tăng mạnh mẽ trong các năm tới, chủ yếu do quá trình số hóa và sự phát triển của AI. Điều này đã làm dấy lên mối lo ngại về nhu cầu điện năng tăng vọt và tác động môi trường của AI - vấn đề quan trọng này đang ngày càng trở nên rõ ràng và nhức nhối hơn nhưng vẫn chưa được quan tâm đúng tầm.

Giampiero Frisio, Chủ tịch mảng điện khí hóa tại ABB - tập đoàn đa quốc gia của Thụy Sĩ, cho biết mảng kinh doanh trung tâm dữ liệu của tập đoàn này đã phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây, dự kiến sẽ tăng hơn 24% vào năm 2024. Frisio nhấn mạnh rằng ABB đã có vị thế vững chắc trong làn sóng về nhu cầu AI, cung cấp tất cả các linh kiện cần thiết để vận hành trung tâm dữ liệu cho các doanh nghiệp tầm trung và các "ông lớn" trong ngành.

Frisio nói: “Cách hành động tốt nhất hiện nay là tăng hiệu quả sử dụng năng lượng. Đó là phương án tối ưu vì công nghệ đã sẵn sàng, ví dụ như HiPerGuard UPS điện áp trung bình. Bạn có thể thực hiện điều đó ngay từ sáng mai.”

HiPerGuard UPS là bộ lưu điện liên tục (UPS - Uninterruptible Power Supply) điện áp trung bình đầu tiên trong ngành được ABB phát triển. UPS là thiết bị cung cấp nguồn điện liên tục, giúp duy trì hoạt động của hệ thống trong trường hợp mất điện. HiPerGuard UPS được thiết kế để cung cấp nguồn điện liên tục cho các cơ sở lớn, đảm bảo rằng trung tâm dữ liệu hoặc cơ sở sản xuất lớn có thể hoạt động ổn định mà không bị gián đoạn do sự cố về điện.

Frisio cho rằng, sử dụng các công nghệ tiên tiến như HiPerGuard UPS có thể giúp tăng hiệu quả năng lượng của trung tâm dữ liệu, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu năng lượng tăng cao do AI và số hóa.

Ngoài ra, ông cho rằng, công nghệ làm mát bằng chất lỏng là một giải pháp để tiết kiệm năng lượng khi mật độ năng lượng trên mỗi tủ máy tăng gấp 4 - 6 lần so với trước đây. Trong tương lai 5 - 10 năm tới, Frisio cho biết các hệ thống hạt nhân dạng mô-đun cũng có thể đóng vai trò quan trọng.

Năng lượng hạt nhân là giải pháp cho các Big Tech

Những “ông lớn” công nghệ của Mỹ như Microsoft, Google và Amazon đã ký kết các hợp đồng năng lượng hạt nhân trị giá hàng tỷ đô la trong những tháng gần đây nhằm tăng cường năng lượng trực tuyến, phục vụ cho việc huấn luyện và vận hành các mô hình AI tổng quát khổng lồ trong các ứng dụng hiện đại.

Sự gia tăng mạnh mẽ về nhu cầu AI tổng quát cũng thúc đẩy các nỗ lực tìm kiếm giải pháp làm mát hiệu quả hơn cho trung tâm dữ liệu, nổi bật là công nghệ làm mát bằng chất lỏng – sử dụng nước để hạ nhiệt cho các máy chủ và thiết bị điện tử, như đã đề cập ở trên.

Công ty thiết bị năng lượng Pháp, Schneider Electric, gần đây đã hoàn thành một thỏa thuận trị giá 850 triệu đô la để nắm quyền kiểm soát Motivair Corp, một công ty Mỹ chuyên về làm mát bằng chất lỏng cho các hệ thống máy tính hiệu suất cao.

CEO của Schneider Electric, Peter Herweck, chia sẻ với CNBC rằng thỏa thuận này là một khoản đầu tư “đáng giá, nhưng không quá đắt” và “rất phù hợp” với chiến lược của công ty nhằm phục vụ các trung tâm dữ liệu.

Bên cạnh năng lượng hạt nhân và công nghệ làm mát bằng chất lỏng, một số công ty công nghệ cho rằng sự phát triển trong AI có thể giúp giảm phát thải carbon tại các trung tâm dữ liệu.

Đơn cử, Eric Schmidt, cựu CEO của Google, đã tuyên bố vào tháng trước rằng: “Chúng ta có thể sẽ không đạt được các mục tiêu về khí hậu, nhưng đầu tư vào AI có thể là chìa khóa để giải quyết một số thách thức môi trường lớn nhất của chúng ta.”

Tuy nhiên, bà Somya Joshi từ Viện Môi trường Stockholm (SEI) đã hoàn toàn bác bỏ quan điểm này.

Những lập luận như vậy không mới, rất phù hợp với tư duy ‘viên đạn bạc’, ‘công nghệ sẽ cứu chúng ta’. Sự mâu thuẫn rõ ràng nằm ở chỗ chúng ta luôn nói rằng cần phải hoạt động trong các giới hạn của hành tinh nhưng lại liên tục vượt qua những giới hạn đó và duy trì các quan điểm khai thác cạn kiệt tài nguyên. Sau rồi chúng ta cho rằng bằng cách nào đó sẽ giải quyết được vấn đề hiện tại của mình

Sự “nhập cuộc” công nghệ lượng tử

Raj Hazra, CEO của Quantinuum – công ty máy tính lượng tử tích hợp lớn nhất thế giới, nhận định rằng mỗi công nghệ lớn đều có giai đoạn phát triển đỉnh cao, nhưng sau đó sẽ phải đối mặt với những thách thức khó khăn, mà ông ví như “mùa đông”. Theo ông, khi các công nghệ bùng nổ, ít ai để ý đến những trở ngại sẽ xuất hiện sau này, cho đến khi chúng thực sự đến. Đề cập đến AI tạo sinh, Hazra cho biết sự phát triển mạnh mẽ của lĩnh vực này đã tạo ra áp lực lớn lên chi phí vận hành, đòi hỏi một cơ sở hạ tầng khổng lồ để hỗ trợ.

Hazra cũng nhấn mạnh rằng AI tạo sinh, dù tuyệt vời đến đâu, vẫn đứng trước hai thách thức quan trọng: tính bền vững về tài nguyên và tính trách nhiệm trong hoạt động. Ông cho rằng máy tính lượng tử có thể đóng vai trò thiết yếu trong việc đáp ứng cả hai khía cạnh này, giúp công nghệ trở nên bền vững và có trách nhiệm hơn.

Đáng nói, máy tính lượng tử là lĩnh vực khoa học máy tính sử dụng các nguyên lý của cơ học lượng tử để giải quyết những vấn đề rất phức tạp. Theo Hazra, hiện có nhiều doanh nghiệp và nhà đầu tư quan tâm đến Quantinuum. Minh chứng là công ty đã gọi vốn được khoảng 300 triệu đô la trong lần huy động gần đây. Honeywell, cổ đông lớn của Quantinuum, cho biết lần gọi vốn này đã định giá công ty ở mức 5 tỷ đô la.

Hazra nhận định rằng, hiện nay không chỉ cần giải pháp cho một vấn đề mà còn phải đảm bảo giải pháp đó mang tính bền vững. Ông cho rằng, một trong những đóng góp lớn nhất của máy tính lượng tử cho xã hội chính là giúp AI trở nên bền vững và có trách nhiệm hơn. Hazra cũng dự đoán rằng trong 3 đến 5 năm tới, khi doanh nghiệp chọn cơ sở hạ tầng tính toán, họ sẽ kết hợp giữa điện toán hiệu suất cao, AI và công nghệ lượng tử.