Bánh chưng có ý nghĩa gì? Hướng dẫn chuẩn bị nguyên liệu gói bánh chưng chuẩn hương vị truyền thống

Bánh chưng có ý nghĩa gì?

Theo phong tục truyền thống của người Việt Nam xưa nay, bánh chưng có hình vuông tượng trưng cho đất. Bánh chưng được làm từ gạo nếp trắng ngần với phần nhân có đậu xanh, thịt mỡ, hành, tiêu… và được gói trong lớp lá dong xanh bánh tẻ và được buộc chặt bằng những sợi lạt mềm dẻo.

Bánh chưng có ý nghĩa gì?. Ảnh Châu Anh

Người Việt Nam từ xa xưa đã sống trong nền văn hóa lúa nước, phải phụ thuộc thiên nhiên rất nhiều. Vì thế, chiếc bánh chưng trong mâm cỗ ngày Tết mang ý nghĩa thể hiện sự biết ơn trời đất đã cho mưa thuận gió hòa để mùa màng bội thu, đem lại cuộc sống ấm no cho người dân.

Bánh chung còn mang ý nghĩa thể hiện lòng hiếu kính của con cháu với tổ tiên cùng những người đã khuất khi được bày lên bàn thờ. Bánh chưng cũng là món quà biếu Tết ý nghĩa mà người Việt thường dùng để đi biếu người quen, họ hàng hoặc được bày cùng các vật dụng khác trên mâm ngũ quả ngày Tết để thể hiện cho sự tương sinh tương khắc trong ngũ hành.

Cũng theo tập tục mà nhiều gia đình Việt vẫn giữ nếp văn hoa gói bánh chưng vào dịp Tết. Vậy để làm ra một chiếc bánh chưng truyền thống mang đậm hương vị xưa cũ cần chuẩn bị những gì?

bánh chưng của người Việt có hình vuông, tượng trưng cho đất. Bánh chưng được làm từ gạo nếp trắng ngần với phần nhân có đậu xanh, thịt mỡ, hành, tiêu… Tất cả được bọc trong lớp lá dong xanh mướt và được buộc chặt bằng những sợi lạt mềm dẻo với tạo hình vuông vức, đẹp mắt.

Người Việt Nam từ xa xưa đã sống trong nền văn hóa lúa nước, phải phụ thuộc thiên nhiên rất nhiều. Vì thế, chiếc bánh chưng trong mâm cỗ ngày Tết mang ý nghĩa thể hiện sự biết ơn trời đất đã cho mưa thuận gió hòa để mùa màng bội thu, đem lại cuộc sống ấm no cho người dân. Không chỉ thế, bánh chưng ngày Tết còn được bày lên bàn thờ cúng để thể hiện lòng hiếu kính của con cháu với tổ tiên cùng những người đã khuất. Bánh chưng cũng là món quà biếu Tết ý nghĩa mà người Việt thường dùng để đi biếu người quen, họ hàng hoặc được bày cùng các vật dụng khác trên mâm ngũ quả ngày Tết để thể hiện cho sự tương sinh tương khắc trong ngũ hành.

Nguyên liệu gói bánh chưng chuẩn vị truyền thống

Bánh chưng truyền thống sẽ bao gồm các nguyên liệu chính như sau

1. Lá dong (lá bánh tẻ) để làm lớp vỏ cho bánh;

2. Sợi lạt để cố định chiếc bánh được đẹp mắt và vuông vức hơn;

3. Gạo nếp để tạo phần cốt bánh mềm dẻo;

4. Đỗ xanh làm lớp nhân

5. Thịt lợn ba chỉ để làm lõi bánh

6. Gia vị: hành khô, hạt tiêu, muối, bột ngọt.

Những nguyên liệu tưởng chừng như hết sức đơn giản nhưng lại tạo nên được hương vị bánh chưng riêng biệt, đậm đà bản sắc Việt Nam.

Hướng dẫn chuẩn bị nguyên liệu gói bánh chưng chuẩn hương vị truyền thống. Ảnh minh họa

Cách chọn nguyên liệu và sơ chế nguyên liệu gói bánh chưng

Chọn nguyên liệu

Lá dong: Khi chọn lá dong, nên chọn lựa những lá không quá già cũng không quá non - hay còn gọi là lá dong bánh tẻ, loại lá này giúp việc gói bánh trở nên dễ dàng hơn. Lá quá già sẽ không tạo được mùi thơm cho bánh, lá quá non lại rất dễ bám dính vào bánh, rất bất tiện khi bóc vỏ. Thông thường một chiếc bánh chưng sẽ cần đến 4 lá dong.

Sợi lạt: Sợi lạt chuyên dùng để gói bánh là lạt giang, có độ mềm, mỏng và độ dẻo vừa đủ. Mỗi chiếc bánh cần từ 2-4 sợi lạt để có thể cố định bánh chắc chắn và vuông vức nhất.

Gạo nếp: Tốt nhất bạn nên sử dụng loại nếp cái hoa vàng, đặc điểm là có hạt to tròn đều để cốt bánh được dẻo và thơm ngon. Nên lưu ý chọn những loại nếp có hạt đều và căng tròn, mới thu hoạch. Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng gạo nếp nương đặc trưng của Điện Biên, hương vị vẫn rất tuyệt.

Đỗ xanh: Chọn đỗ mới thu hoạch, ruột vàng, bở bùi, hạt tròn và mẩy.

Thịt ba chỉ: Thêm một mẹo để khiến nhân bánh ngon hơn là chọn thịt ba chỉ hoặc thịt vai sấn. Tránh những miếng thịt quá nạc, sẽ khiến nhân bánh bị khô. Thịt quá mỡ khi ăn cũng sẽ rất nhanh ngán.

Nếu không biết cách sơ chế hay sơ chế sai cách, dù nguyên liệu có tươi ngon đến mấy cũng không thể cho ra chiếc bánh chuẩn vị.

Sơ chế

Gạo nếp cho vào nước lạnh rồi ngâm qua đêm, hoặc ngâm từ 6-8 tiếng trước khi nấu. Sau đó vo sạch và bóp cùng một ít muối hạt.

Đỗ xanh ngâm trong nước lạnh khoảng chừng 2 tiếng. Tiếp đến vo thật sạch rồi cho vào nồi, thêm một ít muối hạt và đồ chín. Khi đỗ xanh đã chín hẳn, đánh nhuyễn thật đều tay rồi vo thành từng nắm vừa tay.

Thịt ba chỉ rửa qua hai nước. Lúc đầu sử dụng nước muối loãng, sau đó mới rửa lại với nước sạch. Thịt thái miếng dày từ 1-2 cm, dài khoảng 5-6cm. Cho vào tô và ướp cùng một ít hạt tiêu và muối.

Rửa sạch hai mặt lá dong, dùng khăn khô lau thật sạch và để ráo nước. Dùng dao cẩn thận cắt dọc sống lá, lưu ý không nên cắt quá sâu để tránh làm rách lá, bánh sẽ không được ngon.

Nếu muốn bánh chưng có màu tươi và đẹp hơn, bạn có thể giã nhỏ lá riềng, trộn chung với gạo nếp khi nấu, mẹo này sẽ giúp cho bánh có màu xanh mướt từ vỏ cho đến nhân bánh.