Vi khuẩn tụ cầu vàng là gì và nguy hiểm như thế nào?

1. Tụ cầu vàng là loại vi khuẩn gì?

Tụ cầu vàng (tên khoa học là Staphylococcus aureus) là một loạivi khuẩn tụ cầu có tính độc cao, có thể kháng với nhiều loại kháng sinh nếu người bệnh không tuân thủ điều trị của bác sĩ. Đây là loại vi khuẩn gây nên nhiều bệnh cấp tính nặng, rất khó điều trị và có thể dẫn đến tử vong nếu không được trị liệu kịp thời.

Vi khuẩn tụ cầu vàng trong thực phẩm có thể gây ngộ độc thức ăn cho con người.

2. Những bệnh lý do vi khuẩn tụ cầu vàng gây nên

- Ngộ độc thức ăn

Nếu ăn phải nguồn thực phẩm có nhiễm tụ cầu rất dễ bị ngộ độc thức ăn. Vi khuẩn này thường xâm nhập vào thực phẩm khi quá trình chế biến và bảo quản không đảm bảo vệ sinh.

- Nhiễm khuẩn da

Vi khuẩn tụ cầu vàng có thể sống ký sinh trên da và niêm mạc sau đó xâm nhập vào cơ thể thông qua lỗ chân lông, các tuyến dưới da và nang lông. Tiếp sau đó, chúng gây ra tình trạng nhiễm khuẩn kèm mủ với triệu chứng khởi phát là sự xuất hiện của mụn nhọt, chốc lở và các ổ áp xe trên da.

Bệnh do tụ cầu gây nên ở da thường do môi trường bên ngoài xâm nhập vào. Thường thì chúng ít gây bệnh nếu chỉ cư trú trên da. Tuy nhiên, khi có vết thương hở, mụn kèm theo vệ sinh kém, đề kháng yếu thì chúng sẽ có cơ hội gây nên các bệnh nguy hiểm.

- Nhiễm khuẩn huyết

Khi xâm nhập vào cơ thể, vi khuẩn tụ cầu vàng có thể gây nhiễm khuẩn máu - một tình trạng nhiễm trùng nặng. Vi khuẩn này có thể đi tới các cơ quan nội tạng và gây ra các ổ áp xe tại đây đe dọa đến tính mạng con người. Ngoài ra, bệnh còn có nhiều biến chứng nguy hiểm khác như: nhiễm khuẩn đường hô hấp, nhiễm khuẩn hệ thần kinh trung ương,...

Nhiễm khuẩn huyết do tụ cầu vàng có thể gây tử vong.

- Nhiễm khuẩn bệnh viện

Môi trường bệnh viện luôn có vi khuẩn tụ cầu vàng, chúng có thể gây nên nhiễm trùng, điển hình như: nhiễm trùng vết bỏng, vết mổ, nhiễm trùng đường hô hấp. Không những thế chúng còn có khả năng xâm nhập vào cơ thể thông qua các thủ thuật hoặc can thiệp y khoa. Vết thương hở cũng là con đường thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể. Đa số trường hợp nhiễm khuẩn tụ cầu vàng tại bệnh viện thường xảy ra với bệnh nhân nằm viện dài ngày.

- Hội chứng sốc nhiễm khuẩn

Mặc dù rất hiếm gặp nhưng hội chứng này có tính đột ngột và dễ gây nguy hiểm cho người bệnh khi vi khuẩn tụ cầu vàng phát triển quá mức và giải phóng độc tố. Người bệnh thường xuất hiện các triệu chứng như: hôn mê, thở nhanh nông có thể có những cơn ngừng thở, mạch nhanh nhỏ và khó bắt, huyết áp tụt, chân tay lạnh, tiểu ít hoặc vô niệu,...

3. Các triệu chứng lâm sàng và biện pháp chẩn đoán nhiễm trùng tụ cầu vàng

Thường thì các trường hợp nhiễm khuẩntụ cầu vàngdễ gặp các triệu chứng lâm sàng sau:

- Áp xe, nhọt, viêm mô tế bào: vùng da bị viêm đỏ, sưng nóng, đau hoặc có ổ mủ.

- Tràn mủ màng tim, viêm nội tâm mạc: sùi van tim, sốt cao trong thời gian dài.

- Tràn dịch màng phổi, mủ màng phổi, viêm phổi: hai bên phổi có ổ áp xe, thâm nhiễm dạng đốm, có mủ màng phổi.

- Viêm tủy xương, viêm khớp: vận động kém, phía trên xương hoặc khớp viêm, nóng, sưng, đỏ, đau.

Vi khuẩn tụ cầu vàng có thể xâm nhập qua da gây mụn nhọt.

- Nhiễm trùng huyết: thường xảy ra với bệnh nhân có ổ nhiễm tụ cầu từ đầu như mụn nhọt, viêm phổi, viêm xương, vi khuẩn từ những ổ này lan tràn vào máu.

- Ngộ độc thức ăn: đau bụng, nôn, tiêu chảy.

- Hội chứng sốc nhiễm khuẩn: nhiễm độc, sốt cao, tụt huyết áp.

- Hội chứng bong da: phát ban tại vùng da nhiễm khuẩn, sau đó nổi bóng nước và vỡ bóng nước để lại lớp da ửng đỏ có thể bong tróc khi kéo nhẹ.

4. Cách phòng tránh nhiễm vi khuẩn tụ cầu

Hiện nay, trên thế giới vẫn chưa có vắc-xin đặc hiệu để phòng các bệnh do vi khuẩn tụ cầu gây ra. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể phòng bệnh này bằng những cách sau:

• Giữ vệ sinh thân thể sạch sẽ, nhất là vào mùa nắng nóng như mùa hè. Thường xuyên tắm rửa hàng ngày, rửa tay và giữ vệ sinh tay đúng cách, đánh răng, súc miệng và giữ vệ sinh họng bằng cách súc nước muối sinh lý. Chú ý khi tắm cho trẻ nhỏ cần tắm kỹ ở những nếp gấp da, kẽ da vì ở đây thường tích tụ nhiều chất bẩn.
• Không dùng chung các dụng cụ cá nhân như dao cạo râu, khăn tắm, áo quần,...Vì vi khuẩn có thể lây từ người này sang người khác khi dùng chung các vật dụng cá nhân.
• Cần đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, ăn chín uống sôi, sử dụng các thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, uy tín. Hạn chế ăn những thực phẩm chưa được nấu chín như thịt tái, gỏi, nem chua, tiết canh,...Chú ý bảo quản thực phẩm đúng cách.
• Tại các cơ sở y tế, cần tuân thủ những biện pháp nhằm đảm bảo môi trường vô khuẩn ở các phòng mổ, tiệt trùng dụng cụ y tế đúng cách, giữ gìn môi trường trong và xung quanh bệnh viện, hạn chế tối đa sự lây lan vi khuẩn.
• Trong trường hợp bệnh nhân bị nhiễm khuẩn da, cần dùng băng gạc sạch bao phủ các vết loét, tránh để vi khuẩn tụ cầu có trong dịch mủ lan sang các vị trí khác.
• Đối với phụ nữ, khi đến kỳ kinh nguyệt cần chú ý giữ vệ sinh vùng kín, không dùng băng vệ sinh có độ thấm hút quá cao vì chúng gây khô âm đạo, từ đó làm pH âm đạo thay đổi, tạo điều kiện thuận lợi cho tụ cầu phát triển. Thay băng vệ sinh thường xuyên, khoảng 4 tiếng 1 lần.
• Duy trì chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học nhằm nâng cao sức đề kháng của cơ thể.

Nếu có triệu chứng bất thường, bạn nên được thăm khám và tư vấn với bác sĩ chuyên khoa.