Theo kết luận thanh tra, thời gian lập, thẩm định, trình phê duyệt quy hoạch phân khu S2 của thành phố kéo dài từ tháng 10/2010 đến tháng 1/2014 là vi phạm Nghị định của Chính phủ về lập, thẩm định, phê duyệt và quản lý quy hoạch đô thị. Đồng thời, việc điều chỉnh tổng thể quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 kéo dài từ tháng 3/2014 đến tháng 10/2018, cũng vi phạm Nghị định của Chính phủ.

Trong việc này, trách nhiệm chính thuộc UBND TP. Hà Nội, Sở Quy hoạch Kiến trúc TP Hà Nội, Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội và các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân khác có liên quan.

Về công tác thực hiện giải phóng mặt bằng, Thanh tra Chính phủ cho rằng, sau 3 tháng kể từ khi có quyết định thu hồi đất tổng thể (quyết định số 1174/QĐ-UBND), UBND huyện Hoài Đức mới ban hành quyết định thu hồi đất đến từng hộ gia đình, cá nhân là không đúng quy định.

Hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng huyện Hoài Đức không ban hành thông báo thu hồi đất đến từng hộ gia đình, cá nhân (104 hồ sơ được kiểm tra đều thiếu thông báo thu hồi đất) là không đúng quy định. Đồng thời, UBND huyện Hoài Đức thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng (GPMB) theo diện tích ghi trên giấy tờ về quyền sử dụng đất, không căn cứ vào diện tích đo đạc thực tế là không đúng với quy định.

Tại thời điểm thanh tra, diện tích đất của dự án được bàn giao là 136,48 ha đất (giảm 1,68 ha) so với diện tích đất được giao tại quyết định số 1174/QĐ-UBND ngày 8/5/2008 của UBND tỉnh Hà Tây (cũ) nhưng chủ đầu tư dự án là Tổng Công ty Cổ phần Thương mại Xây dựng (Vietracimex) và UBND huyện Hoài Đức chưa chủ động hoàn thiện hồ sơ để trình UBND TP Hà Nội điều chỉnh lại diện tích đất giao cho Vietracimex. Việc chưa bàn giao đất theo quy định đối với 10,28 ha đất là chưa nỗ lực thực hiện, gây khó khăn cho việc sử dụng đất của dự án. Trách nhiệm chính thuộc về Vietracimex, UBND huyện Hoài Đức và các các phòng, ban, cá nhân có liên quan.

Thanh tra Chính phủ công bố loạt sai phạm 'khủng' tại Khu đô thị mới Kim Chung - Di Trạch
Kết luận của Thanh tra Chính phủ về quản lý đất đai tại huyện Hoài Đức, TP Hà Nội. Ảnh chụp màn hình

Về việc giao đất và nộp tiền sử dụng đất, UBND tỉnh Hà Tây có quyết định số 1174/QĐ-UBND ngày 8/5/2008 về việc thu hồi 138,17 hạ đất, giao Vietracimex thực hiện dự án nhưng không quy định cụ thể diện tích đất giao có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất, thời hạn sử dụng đất... để làm căn cứ cho việc xác định tiền sử dụng đất, không căn cứ vào quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 đã được duyệt là thực hiện không đúng quy định của Chính phủ.

Trước khi ra quyết định giao đất cho Vietracimex, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hà Tây không thẩm định nhu cầu sử dụng đất của dự án là thực hiện không đúng quy định của Chính phủ. Trách nhiệm thuộc UBND tỉnh Hà Tây, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hà Tây thời kỳ nêu trên.

UBND tỉnh Hà Tây có quyết định số 1381/QĐ-UBND ngày 27/5/2008 về việc phê duyệt tiền sử dụng đất của dự án đối với 53,9 ha đất (bao gồm: đất nhà liền kề, biệt thự, chung cư cao tầng và đất công trình hỗn hợp) theo quyết định số 1256/QĐ-UBND ngày 17/7/2007 của UBND tỉnh Hà Tây là chưa đúng quy định của Chính phủ và của Bộ Tài Chính.

Do đó, trách nhiệm thuộc về UBND tỉnh Hà Tây, Sở Tài chính tỉnh Hà Tây. Hiện, UBND TP Hà Nội, các sở, ngành chức năng và chủ đầu tư vẫn đang thực hiện các thủ tục rà soát, xác định và thu nộp nghĩa vụ tài chính của dự án theo quy định.

Thanh tra Chính phủ cho rằng, các sở, ngành chức năng, UBND TP Hà Nội chưa kiểm tra, xem xét, tính toán cụ thể để báo cáo Thủ tướng quyết định việc áp dụng chi phí rủi ro bất động sản và chi phí bảo dưỡng hạ tầng không đúng quy định trong quá trình xác định tiền sử dụng đất của dự án với sổ tiền 89,3 tỷ đồng theo kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ là chưa thực hiện đúng chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ (tại Thông báo số 283/TB-VPCP ngày 23/7/2014 Văn phòng Chính phủ). Trách nhiệm thuộc UBND TP Hà Nội, các sở, ngành chức năng có liên quan của TP Hà Nội.

Cùng với đó, Vietracimex đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật, các công trình xây dựng và nhà ở của dự án mà không lưu giữ hồ sơ, bản vẽ, bản đồ quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/2000, 1/500 được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; ký hợp đồng chuyển nhượng đất, nhà cho 16 khách hàng khi dự án chưa đủ điều kiện để chuyển nhượng. Trách nhiệm thuộc Vietracimex.

Thanh tra Chính phủ công bố loạt sai phạm 'khủng' tại Khu đô thị mới Kim Chung - Di Trạch
Phối cảnh dự án Khu đô thị mới Kim Chung - Di Trạch.

Từ những vi phạm nêu trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND thành phố Hà Nội tiếp thu, rút kinh nghiệm đối với tập thể, cá nhân để xảy ra thiếu sót, tồn tại trong việc kéo dài thời gian lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch phân khu S2 và điều chỉnh tổng thể quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 của dự án khu đô thị Kim Chung – Di Trạch;

Đồng thời chỉ đạo kiểm điểm nghiêm túc, xác định rõ trách nhiệm theo quy định đối với tập thể, cá nhân do thực hiện chưa đúng quy định của pháp luật, để xảy ra một số thiểu sót, tồn tại, trong việc: chậm quyết định thu hồi đất đến từng hộ gia đình, cá nhân; không thông báo thu hồi đất đến các trường hợp bị thu hồi; bồi thường, hỗ trợ GPMB không theo diện tích đất sử dụng thực tế; chậm thực hiện dứt điểm trong công tác GPMB, bàn giao đất để thực hiện dự án...

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị UBND thành phố chỉ đạo UBND huyện Hoài Đức khẩn trương hoàn thành công tác GPMB, bàn giao để Vietracimex triển khai thực hiện dự án theo điều chỉnh tổng thể quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 được duyệt, tránh gây lãng phí đất đai;

Phối hợp với Vietracimex rà soát, xác định số tiền 20,36 tỷ đồng mà Vietracimex đã chi trả, hỗ trợ di chuyển mộ chí cho đối tượng bị thu hồi đất để thực hiện dự án (chưa nằm trong các phương án GPMB), lập phương án bồi thường, hỗ trợ, GPMB theo quy định; khắc phục những sai sót trong công tác bồi thường GPMB.