Ngân hàng Thế giới: Tăng trưởng kinh tế Mỹ có thể giảm một nửa do thuế quan, kinh tế toàn cầu chậm lại

Nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể giảm mạnh trong năm 2025

WB dự báo nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ chỉ tăng trưởng 1,4% vào năm 2025, giảm mạnh so với mức 2,8% của năm 2024. Trong báo cáo hồi tháng 1 về triển vọng kinh tế toàn cầu, WB từng dự báo GDP Mỹ sẽ tăng 2,3%.

WB cũng đã hạ dự báo tăng trưởng đối với khu vực đồng Euro, Nhật Bản, Ấn Độ và nhiều quốc gia khác do việc tăng thuế nhập khẩu vào Mỹ khiến xuất khẩu của các nước này suy giảm. Trong số các nền kinh tế lớn, Mexico chịu tác động mạnh nhất: tăng trưởng năm 2025 chỉ còn 0,2%, giảm mạnh so với mức 1,5% dự báo hồi tháng 1.

Tăng trưởng toàn cầu được WB điều chỉnh xuống còn 2,3% trong năm nay và 2,4% năm tới, thấp hơn so với mức dự báo trước đó là 2,7% mỗi năm.

Triển vọng tăng trưởng toàn cầu đang xấu đi. Nếu không có những điều chỉnh kịp thời, mức sống của người dân có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

WB cảnh báo rằng nếu các mức thuế tiếp tục tăng cao hơn so với mức áp dụng vào cuối tháng 5 — như trong kịch bản các mức thuế được công bố ngày 2/4 và tạm hoãn 90 ngày chờ đàm phán — thì mức độ suy giảm kinh tế còn có thể nghiêm trọng hơn.

Theo ước tính, nếu thuế nhập khẩu tăng thêm 10 điểm phần trăm, tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm nay có thể chỉ đạt 1,8% và năm 2026 là 2%.

Việc gia tăng nhanh chóng các rào cản thương mại sẽ khiến giao thương toàn cầu gần như đóng băng trong nửa cuối năm nay, kéo theo sự sụt giảm niềm tin rộng khắp, gia tăng bất ổn và hỗn loạn trên các thị trường tài chính.

Những dự báo của WB là lời cảnh báo mới nhất từ các tổ chức quốc tế về rủi ro từ chính sách thương mại của ông Trump. Trước đó, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cũng dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ có thể giảm xuống 1,6% trong năm nay, với lạm phát tiệm cận 4% do thuế quan tăng. Nhà Trắng sau đó đã chỉ trích báo cáo của OECD là "một trong nhiều dự báo bi quan không sát thực tế".

Tuy vậy, WB lại ủng hộ lập luận của ông Trump rằng trước khi các mức thuế mới được áp dụng, Mỹ vốn phải chịu mức thuế xuất khẩu cao hơn so với mức thuế nhập khẩu mà nước này đánh lên hàng hóa ngoại quốc. Ông Gill nhấn mạnh các nước khác nên cân nhắc giảm thuế của mình để đạt được hòa bình thương mại.

Việc các nước được tiếp cận thị trường Mỹ với điều kiện ưu đãi như vậy vốn dĩ không bền vững. Sự khác biệt nên được thu hẹp nhanh chóng, nhưng điều đó chỉ có thể xảy ra khi các bên thiện chí.

Trong kịch bản thuế quan được cắt giảm một nửa so với mức hiện tại vào cuối tháng 5, WB cho biết tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm nay và năm sau sẽ nhỉnh hơn đôi chút.

Tuy nhiên, tranh cãi về thuế quan chỉ là một phần trong các bất đồng mà chính quyền Trump có với nhiều quốc gia khác. Mỹ còn cho rằng nhiều chính sách khác gây bất lợi cho doanh nghiệp Mỹ, trong đó có việc Trung Quốc trợ cấp cho các doanh nghiệp trong nước hay châu Âu áp dụng thuế giá trị gia tăng.

Thảo luận về thuế quan rất quan trọng, nhưng đó mới chỉ là khởi đầu.

Các nền kinh tế đang phát triển càng bất ổn hơn

Điều WB lo ngại nhất là tác động tiêu cực mà các rào cản thương mại và sự bất ổn sẽ gây ra cho các nền kinh tế đang phát triển – đối tượng mà ngân hàng này có nhiệm vụ hỗ trợ.

WB giữ nguyên dự báo tăng trưởng với Trung Quốc, cho rằng sự suy yếu xuất khẩu sang Mỹ sẽ được bù đắp bởi chính sách kích thích tài khóa trong nước. Trong khi đó, Ấn Độ vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng cao, dù chậm hơn so với dự báo trước đó.

Một số nền kinh tế đang phát triển khác, vốn đã tăng trưởng chậm, nay cũng sẽ chứng kiến đà tăng yếu hơn, như Nam Phi. Nhiều nước trong số này phụ thuộc vào xuất khẩu hàng hóa cơ bản – mà giá cả đã giảm mạnh kể từ khi các mức thuế mới của Mỹ khiến nhu cầu toàn cầu sụt giảm. Dù vậy, sự suy giảm chủ yếu ở mức chậm lại, chỉ có một số ngoại lệ có khả năng rơi vào suy thoái như Iran.

WB cho rằng đợt suy giảm lần này sẽ kéo dài thêm giai đoạn tăng trưởng thấp ở các nền kinh tế đang phát triển.

Ông Gill cho hay: “Bên ngoài khu vực châu Á, mức sống của người dân chưa được cải thiện nhiều. Thế giới đang phát triển đang dần trở thành vùng trũng phát triển.”