Chuyên gia chia sẻ 'kỹ năng vàng' để các bên chung tay bảo tồn thiên nhiên

Đây là thông điệp các chuyên gia chia sẻ tại tọa đàm trực tuyến “Giao Tiếp Hiệu Quả trong Bảo Tồn”, do Quỹ Bảo tồn Động Thực vật Hoang dã Việt Nam phối hợp cùng CLB ENV HCM - Youth for Wild tổ chức ngày 12/4.

Công cụ quan trọng của bảo tồn

Dù đã có nhiều công cụ để thực hiện các nỗ lực bảo tồn thiên nhiên trong phạm vi quốc gia và toàn cầu, nhưng các chuyên gia cho rằng, kỹ năng giao tiếp đóng vai trò rất quan trọng trong việc lan tỏa các thông điệp, thúc đẩy nỗ lực bảo tồn thiên nhiên nói chung.

Chúng ta cần truyền bá thông điệp về bảo tồn. Con người đã sử dụng hết rất nhiều tài nguyên của thế giới và có tác động lớn đến động vật hoang dã và thiên nhiên. Và điều đó đang ngày càng trở thành vấn đề. Chúng ta cần mọi người hiểu được các vấn đề. Bởi vậy, kỹ năng giao tiếp là công cụ quạn tọng để truyền tải thông điệp đó theo nhiều cách khác nhau.

Khi ngày càng nhiều người, đặc biệt là nhóm người trẻ, tham gia và thể hiện sự quan tâm của họ tới vấn đề môi trường, biến đổi khí hậu và đa dạng sinh học, đó là kết quả của nỗ lực giao tiếp, truyền cảm hứng và nâng cao nhận thức.

Tôi nghĩ truyền thông rất quan trọng bởi bảo tồn là một nỗ lực chung. Chúng tôi đang kể về những gì chúng tôi nghe từ thiên nhiên, từ động, từ cây cối. Tôi tin rằng, chúng ta có trách nhiệm lan tỏa những thông điệp này rộng hơn. Chúng tôi không nói thay cho động vật hoang dã, chúng tôi nói với tư cách là động vật hoang dã.

Làm thế nào để giao tiếp hiệu quả?

Về vấn đề này, ông Jamie Oliver cho biết: Một bài thuyết trình hiệu quả trong lĩnh vực bảo tồn đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng, hiểu rõ đối tượng khán giả, cấu trúc rõ ràng, và trên hết là truyền tải thông điệp một cách chân thực và đầy đam mê.

Việc sử dụng hình ảnh mạnh mẽ, đơn giản hóa dữ liệu, và áp dụng các kỹ thuật tâm lý như khung thông điệp tích cực hay giảm khoảng cách tâm lý có thể giúp thay đổi nhận thức và thúc đẩy hành động. Nhưng điều quan trọng nhất là phải tin vào những gì bạn đang làm. Và thông điệp chính là chìa khóa quan trọng nhất.

Trong khi đó, theo quan điểm của ông Phil Smith, CEO và Nhà sáng lập tổ chức NatureWize, phát biểu công chúng là cơ hội để diễn giả bày tỏ quan điểm, chia sẻ đam mê, tạo tác động và truyền cảm hứng.

Với kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực giáo dục môi trường, ông Phil Smith chia sẻ 3 lời khuyên để nâng cao kỹ năng giao tiếp hiệu quả trong bảo tồn.

Đầu tiên, bài phát biểu cần có mục đích rõ ràng. Thứ hai, thu hút khán giả ngay từ giây đầu tiên với một câu chuyện, một hình ảnh mạnh mẽ, một tuyên bố táo bạo hoặc ba sự thật gây ấn tượng. Khán giả sẽ chỉ ở lại với bạn nếu bạn kéo họ vào ngay từ đầu bằng cảm xúc, trí tò mò hoặc sự kết nối cá nhân. Và thứ ba, đưa ra những “con số kỳ diệu” như bằng chứng, số liệu cụ thể.

“Cuối cùng, một bài giảng, một bài phát biểu thành công cần kết thúc với một lời kêu gọi hành động, một thông điệp truyền cảm hứng, một hình ảnh mạnh mẽ hay một việc nhỏ nhưng ý nghĩa mà khán giả có thể làm”, ông Phil Smith nhấn mạnh.

Để giao tiếp hiệu quả trong bảo tồn, Điều quan trọng nhất là phải giữ được sự chân thật. Trong mọi dự án, đặc biệt là trong các hoạt động bảo tồn, chúng ta đặt ra các mục tiêu SMART. Những mục tiêu này giúp xác định rõ ràng những gì chúng ta đang hướng tới, trong khi các hành động cụ thể – từ giáo dục cộng đồng đến việc đưa ra các giải pháp thay thế bền vững – sẽ chứng minh được hiệu quả của nỗ lực đó. Khi mỗi hành động được xây dựng dựa trên bằng chứng thực tiễn, chúng ta càng có cơ hội biến những mục tiêu đã đề ra thành hiện thực thiết thực.

Phát huy vai trò quan trọng của nhóm đối tượng trẻ

Theo các diễn giả, khi nói về bảo tồn, về thiên nhiên, biến đổi khí hậu, họ đã nhận vai trò và tầm quan trọng của nhóm đối tượng trẻ, đặc biệt là học sinh, sinh viên.

Ông Phil Smith cho rằng, trẻ em muốn lên tiếng, muốn được nói về vấn đề này. Các em có quan điểm, có cảm xúc, có nỗi sợ hãi và cả hy vọng. Và bởi vậy, trẻ em cũng muốn được lắng nghe. Do đó, tôi cho rằng bất kỳ điều gì chúng ta có thể làm để tạo ra một không gian an toàn cho các em chuẩn bị, trình bày và chia sẻ niềm đam mê của mình đều là cách rất mạnh mẽ để hỗ trợ giới trẻ thực hiện những điều mà ba, bốn người trong chúng ta đã nhắc đến trong buổi chiều nay. Chúng muốn được lắng nghe.

Theo vị chuyên gia này, có rất nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng giới trẻ đang tổn thương, biến đổi khí hậu, bởi sự suy giảm đa dạng sinh học, bởi những điều rất cụ thể như việc gia đình và cộng đồng phải di dời do tác động của biến đổi khí hậu. Đó là một khía cạnh. Nhưng giới trẻ ở khắp nơi đều đang lo lắng về tương lai. Và sẽ là một điều sai lầm nếu chúng ta không tạo ra những không gian an toàn để các em có thể trò chuyện, chia sẻ. Đó là điều đầu tiên cần lưu ý khi nói về bảo tồn.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Jamie Oliver – Thạc sĩ Sinh thái Toàn cầu, Đại học Cardiff, đánh giá người trẻ và trẻ em hiểu về những gì đang diễn ra trên thế giới và họ có ý tưởng cho những vấn đề này. Người trẻ tuổi có xu hướng thể hiện rằng họ có thái độ thực sự tích cực và họ muốn tạo ra sự khác biệt. Đã có nhiều nhóm thanh, thiếu niên tham gia vào cá dự án, mang lại sự thay đổi tích cực liên quan đến bảo tồn, đặc biệt là liên quan đến biến đổi khí hậu. Do đó, đây là nhóm cộng đồng đang mang lại sự khác biệt và thay đổi tích cực cho các nỗ lực bảo tồn tham vọng không chỉ của Việt Nam mà cả thế giới.

Để thúc đẩy sự lan tỏa rộng hơn tới nhóm đối tượng này, ông Jamie Oliver cho rằng các trường học đưa vào những chương trình giảng dạy liên quan đến bảo tồn. Thông qua đó, chính các giao viên, nhà trường và học sinh có thể đóng góp vào nỗ lực bảo tồn. Bên cạnh các bài giảng về lý thuyết, trường học có thể tổ chức các buổi họp và các chuyến đi tham quan các địa điểm và đi xem những loài động vật.

Nỗ lực bảo tồn thiên nhiên cần sự tham gia của tất cả các bên, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững
Nỗ lực phát triển bền vững không thể chỉ dựa vào hành động của riêng chính phủ hay các tổ chức bảo tồn, mà đòi hỏi sự tham gia chủ động của tất cả các bên trong xã hội, đặc biệt là cộng đồng và khối doanh nghiệp.
Doanh nghiệp đóng vai trò trung tâm bởi họ có khả năng thay đổi các mô hình sản xuất, kinh doanh theo hướng bền vững, áp dụng các giải pháp công nghệ thân thiện môi trường và tích cực truyền tải thông điệp về bảo tồn thiên nhiên. Khi doanh nghiệp tích cực tham gia và đầu tư vào các hoạt động bảo tồn, không chỉ hình ảnh thương hiệu của họ được nâng cao, mà còn góp phần tạo nên những thay đổi thực chất, lan tỏa giá trị bảo tồn rộng khắp cộng đồng.