1. Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 9 Luật, ảnh hưởng mạnh mẽ đến thị trường chứng khoán

Ngày 29/11, Quốc hội biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của nhiều luật quan trọng, gồm: Luật Chứng khoán, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Quản lý và sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Dự trữ quốc gia, và Luật Xử lý vi phạm hành chính. Luật được thông qua với 92,9% đại biểu tán thành, đánh dấu bước cải cách quan trọng trong hệ thống pháp luật kinh tế.

Những điểm sửa đổi nổi bật bao gồm:

Luật Chứng khoán: Tăng cường tính minh bạch và hiệu quả trong phát hành, chào bán chứng khoán; hoàn thiện quy định giám sát, xử lý gian lận; thúc đẩy nâng hạng thị trường chứng khoán.

Luật Kế toán: Đơn giản hóa quy định về chứng từ kế toán, báo cáo tài chính, thúc đẩy ứng dụng công nghệ và bảo vệ quyền lợi người làm kế toán.

Luật Kiểm toán độc lập: Nâng cao chất lượng kiểm toán, mở rộng đối tượng kiểm toán bắt buộc và tăng hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.

Luật Ngân sách Nhà nước: Cho phép địa phương sử dụng ngân sách để đầu tư hạ tầng cấp trên và hỗ trợ các địa phương khác; điều chỉnh chi ngân sách linh hoạt cho các dự án đầu tư.

Luật Quản lý và sử dụng tài sản công: Đẩy mạnh phân quyền trong quản lý tài sản công, quy định mới về sử dụng đất quốc phòng, tài sản công vào mục đích kinh doanh.

Luật Quản lý thuế: Mở rộng cơ sở thu thuế, chống thất thu trong thương mại điện tử, tăng cường minh bạch và hiệu quả quản lý.

Luật Dự trữ quốc gia: Trao quyền cho Thủ tướng quyết định xuất và mua bù hàng dự trữ quốc gia, tăng tính chủ động trong ứng phó tình huống khẩn cấp.

Luật mới được kỳ vọng tháo gỡ vướng mắc pháp lý, tăng cường hiệu quả quản lý, và tạo động lực phát triển kinh tế bền vững. Việc sửa đổi và bổ sung được đánh giá là kịp thời, phù hợp với thực tiễn và xu hướng hội nhập quốc tế.

2. Thông tư 68 có hiệu lực, giúp nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

Ngày 2/11/2024, Thông tư 68/2024/TT-BTC chính thức có hiệu lực, mang lại nhiều thay đổi quan trọng trong giao dịch chứng khoán, công bố thông tin và hoạt động của các công ty chứng khoán. Đây là bước tiến quan trọng nhằm tháo gỡ "nút thắt" trong việc nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ cận biên lên mới nổi theo tiêu chí của FTSE Russell.

Điểm mới đáng chú ý nhất là giao dịch không yêu cầu đủ tiền (Non Pre-funding). Công ty chứng khoán sẽ xác định hạn mức nhận lệnh mua cổ phiếu không yêu cầu đủ tiền của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài vào đầu ngày giao dịch. Hạn mức này dựa trên hiệu số giữa vốn chủ sở hữu của công ty và dư nợ giao dịch ký quỹ. Công ty phải tuân thủ hạn mức đầu tư trong thời gian tối đa 1 năm nếu có vi phạm.

Tiếp theo là yêu cầu công bố thông tin bằng tiếng Anh. Lộ trình cụ thể: Từ ngày 1/1/2025, tổ chức niêm yết, công ty đại chúng quy mô lớn công bố thông tin định kỳ bằng tiếng Anh; Từ ngày 1/1/2026, các công ty này công bố thông tin bất thường và theo yêu cầu bằng tiếng Anh; Từ ngày 1/1/2027–2028, các công ty đại chúng khác cũng phải tuân thủ tương tự.

SSI Research ước tính việc nâng hạng thị trường mới nổi có thể thu hút dòng vốn ETF lên tới 1,7 tỷ USD, chưa kể vốn từ các quỹ chủ động. Các doanh nghiệp lớn như Vinamilk, Vingroup, Hoà Phát... được kỳ vọng sẽ hưởng lợi nhờ cải thiện chất lượng quản trị và minh bạch thông tin.

Thông tư 68 được kỳ vọng sẽ là cơ sở để FTSE Russell đưa ra đánh giá tích cực trong kỳ xếp hạng tháng 9/2025, giúp thị trường chứng khoán Việt Nam thu hút dòng vốn quốc tế, hỗ trợ phát triển bền vững và nâng cao uy tín trên trường quốc tế.

3. Các công ty chứng khoán lớn ồ ạt tăng quy mô vốn điều lệ

Năm 2024 chứng kiến làn sóng tăng vốn mạnh mẽ từ các công ty chứng khoán hàng đầu, với quy mô vốn điều lệ của nhiều doanh nghiệp đạt gần 20.000 tỷ đồng. Cuộc đua tăng vốn diễn ra sôi động, không chỉ để mở rộng nguồn lực kinh doanh mà còn để đáp ứng yêu cầu hệ thống giao dịch mới và gia tăng khả năng cạnh tranh.

Điển hình, Công ty Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) dẫn đầu với đợt tăng vốn điều lệ gần 10 lần, từ 2.200 tỷ đồng lên 21.000 tỷ đồng trong tháng 11. SSI, vốn giữ vị trí hàng đầu về quy mô vốn năm 2023, cũng hoàn tất hai đợt tăng vốn, nâng vốn điều lệ lên hơn 19.600 tỷ đồng. Ngoài ra, VIX tăng vốn từ 6.600 tỷ đồng lên 14.500 tỷ đồng, và LPBank Securities tăng vốn lên gần 3.900 tỷ đồng.

Việc tăng vốn không chỉ để mở rộng dư địa cho vay ký quỹ mà còn nhằm chuẩn bị cho sự ra mắt của hệ thống giao dịch mới KRX. Hệ thống này, kỳ vọng tăng thanh khoản thị trường từ 30-70%, đòi hỏi các công ty chứng khoán phải có nguồn vốn lớn để đáp ứng nhu cầu đòn bẩy tài chính tăng cao từ nhà đầu tư.

Theo quy định, các công ty chứng khoán không được cho vay ký quỹ vượt quá hai lần vốn chủ sở hữu. Do đó, việc tăng vốn trước giúp các doanh nghiệp tạo lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh nhu cầu sử dụng đòn bẩy ngày càng lớn. Báo cáo từ VIS Rating cho thấy, nhóm công ty quy mô lớn có lợi thế từ lãi suất cho vay cao hơn và mạng lưới khách hàng rộng.

Động thái này được xem là hướng đi chiến lược, như trường hợp của VietCap. Công ty này tăng vốn lên 7.100 tỷ đồng trong tháng 11 để mở rộng môi giới cá nhân và hỗ trợ nhà đầu tư tổ chức. Đây là bước chuẩn bị cần thiết khi thanh khoản thị trường và nhu cầu đòn bẩy dự kiến sẽ tiếp tục tăng mạnh.

Trước đó, VNDirect thành công nâng vốn điều lệ từ 12.178 tỉ đồng lên 15.223 tỉ đồng. Công ty dự kiến sẽ tiếp tục tăng vốn lên 18.359 tỉ đồng. Hàng loạt doanh nghiệp khác như Chứng khoán SHS, Chứng khoán VIX, Chứng khoán LPBank,… cũng tăng mạnh vốn điều lệ trong năm qua.

4. VN-Index nhiều lần gần chạm đỉnh 1.300 lại rơi vào "biển lửa"

Năm 2024, VN-Index đã nhiều lần tiệm cận ngưỡng 1.300 điểm, nhưng chưa thể duy trì và vượt qua. Theo thống kê đến ngày 12.12, chỉ số VN-Index đã 6 lần tăng lên mức 1.300 điểm (+/-10 điểm), nhưng mỗi lần đều không thể duy trì và quay đầu giảm điểm. Lực cung mạnh kết hợp với dòng tiền yếu đã khiến VN-Index nhiều lần thử thách nhưng không thể duy trì và vượt qua ngưỡng này.

Đây là ngưỡng kháng cự mạnh cả về tâm lý và kỹ thuật, phản ánh những trở ngại từ thị trường và tâm lý nhà đầu tư.

Về những rào cản chính, VN-Index chịu tác động từ nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn, đặc biệt là ngành ngân hàng và công nghệ. Những cổ phiếu này đã tăng trưởng mạnh trước đó, khiến giá đạt mức cao và cần thời gian tích lũy trở lại. Đồng thời, nhóm bất động sản và thép chưa có dấu hiệu phục hồi ổn định, tiếp tục ảnh hưởng tiêu cực đến chỉ số chung.

Bên cạnh đó, dòng tiền tham gia thị trường vẫn chưa đủ mạnh. Chủ yếu là dòng tiền nhỏ lẻ từ các nhà đầu tư cá nhân, trong khi dòng vốn ngoại và vốn lớn từ tổ chức chưa có dấu hiệu tăng trưởng đáng kể. Thêm vào đó, các yếu tố vĩ mô như chính sách tiền tệ, lãi suất cao, và bối cảnh kinh tế toàn cầu không thuận lợi đã khiến tâm lý thị trường thận trọng hơn.

Mặc dù chưa thể vượt qua mốc 1.300 điểm, VN-Index vẫn có những dấu hiệu tích cực. Các lần điều chỉnh sau khi chạm ngưỡng này đều hình thành các đáy cao hơn, cho thấy lực bán dần yếu đi và tâm lý nhà đầu tư lạc quan hơn về dài hạn.

Một số cổ phiếu tiềm năng như CTD, HVN, MSH, BAF, và VGI tiếp tục ghi nhận sức hút, góp phần giữ nhịp tăng trưởng cho thị trường. Nếu dòng tiền ngoại quay trở lại và các nhóm ngành lớn phục hồi, VN-Index có thể sớm vượt qua ngưỡng cản này.

5. Trái phiếu doanh nghiệp tăng trưởng mạnh, ngành ngân hàng dẫn đầu

Theo báo cáo của Chứng khoán VnDirect, trong 11 tháng đầu năm 2024, tổng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp đạt gần 403 nghìn tỷ đồng, tăng 60% so với cùng kỳ năm trước, vượt tổng giá trị phát hành cả năm 2023.

Ngành ngân hàng dẫn đầu với giá trị phát hành 288,3 nghìn tỷ đồng, chiếm 72%, tăng 130% so với cùng kỳ, lãi suất bình quân 5,6%/năm và kỳ hạn trung bình 5,1 năm. Một số ngân hàng phát hành lớn nhất gồm ACB (36,1 nghìn tỷ đồng), HDBank (30,9 nghìn tỷ đồng), và Techcombank (26,9 nghìn tỷ đồng).

Giá trị giao dịch bình quân phiên đạt 11.542 tỷ đồng, tăng 77% so với bình quân năm 2023. Quy mô niêm yết tăng trưởng với 466 mã trái phiếu, giá trị niêm yết hơn 2.304 nghìn tỷ đồng, tăng 13,5%.

Đáng chú ý, trong tháng 11/2024, Vietcombank phát hành 2.000 tỷ đồng trái phiếu xanh, lần đầu tiên trong chiến lược tài chính bền vững của ngân hàng.

Bên cạnh đó, với ngành bất động sản, tổng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp đạt 60 nghìn tỷ đồng, giảm 20% so với cùng kỳ, chiếm 15% tổng giá trị phát hành. Lãi suất bình quân đạt 11,6%/năm, kỳ hạn trung bình 2,6 năm. Các doanh nghiệp phát hành lớn nhất gồm Vinhomes (16,5 nghìn tỷ đồng), Vingroup (10 nghìn tỷ đồng).

Tuy nhiên, về thách thức, tính đến hết tháng 11, tổng giá trị trái phiếu chậm thanh toán ước khoảng 204,4 nghìn tỷ đồng, trong đó ngành bất động sản chiếm 69%. Áp lực đáo hạn nhẹ vào cuối năm 2024 nhưng sẽ gia tăng mạnh từ quý II/2025, đặc biệt vào quý III với khối lượng trái phiếu đáo hạn dự kiến đạt 70 nghìn tỷ đồng.

Nghị định 08/2023/NĐ-CP giới hạn gia hạn trái phiếu tối đa 2 năm sẽ đặt thêm áp lực lớn lên thị trường, đòi hỏi doanh nghiệp và nhà đầu tư phải chuẩn bị kỹ lưỡng cho giai đoạn tới.

6. Cổ phiếu công nghệ và logistics bứt phá mạnh mẽ

Ngành công nghệ thông tin đang thu hút sự quan tâm mạnh mẽ nhờ tiềm năng tăng trưởng dài hạn và các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ. Chiến lược "Chuyển đổi số quốc gia" đặt mục tiêu kinh tế số chiếm 20% GDP vào năm 2025, mở ra cơ hội cho các lĩnh vực như bán lẻ, ngân hàng, và chăm sóc sức khỏe, với tốc độ tăng chi tiêu chuyển đổi số dự báo đạt 20,6%.

Trong năm qua, Chính phủ đẩy mạnh xây dựng trung tâm dữ liệu và phát triển ngành bán dẫn, hướng tới mục tiêu đưa Việt Nam thành trung tâm sản xuất chip. Xu hướng AI, BigData, và Cloud tiếp tục dẫn dắt thị trường, tạo động lực cho các doanh nghiệp công nghệ thông tin trong sản xuất, gia công, và lắp ráp. Nhờ vậy, cổ phiếu các công ty công nghệ tăng ấn tượng.

Điển hình là Công ty Cổ phần FPT. Trong quý 3/2024, FPT ghi nhận lãi trước thuế 2.913 tỷ đồng, tăng trưởng mạnh ở mảng công nghệ thông tin nước ngoài, chiếm 81% doanh thu công nghệ. Doanh thu chuyển đổi số tăng 35% nhờ phát triển AI, Cloud. Giá cổ phiếu FPT đã tăng hơn 60% từ đầu năm, hiện quanh vùng 130.000 đồng/cp, vẫn là cơ hội hấp dẫn dài hạn.

Với tỷ lệ thuê bao 4G tăng mạnh ở các thị trường như Châu Phi và Mỹ Latinh, VGI (Tổng Công ty Cổ phần Đầu tư Quốc tế Viettel) hưởng lợi từ xu hướng phát triển hạ tầng viễn thông. Nhà đầu tư có thể cân nhắc VGI ở mức giá 65.000–70.000 đồng/cp.

CMG (Tập đoàn Công nghệ CMC) có tiềm năng tăng trưởng ở các lĩnh vực như tích hợp hệ thống, viễn thông, và sản xuất phần mềm. Với nền tảng tài chính tốt, cổ phiếu này là lựa chọn tiềm năng ở mức giá 50.000 đồng/cp.

Cùng với công nghệ, nhóm cổ phiếu logistics cũng thăng hoa.Tâm điểm là cổ phiếu VTP của Tổng Công ty cổ phần Bưu chính Viettel (HOSE), mã này đã tăng 65% từ thời điểm niêm yết trên HOSE vào 12.3.2024 đến chốt phiên 12.12.2024, đạt thị giá 136.000 đồng/cổ phiếu. Các mã khác như HAH của Công ty Cổ phần Vận tải và Xếp dỡ Hải An, PVP của Công ty Cổ phần Vận tải dầu khí Thái Bình Dương (HOSE),… cũng tăng trưởng ấn tượng.

7. Tin đồn thất thiệt khiến hàng nghìn tỉ vốn hóa bốc hơi

Năm 2024, tin đồn ngày càng trở thành mối đe dọa nghiêm trọng, gây tổn thất lớn về niềm tin và giá trị vốn hóa của doanh nghiệp. Nhiều trường hợp cụ thể đã minh chứng cho sức tàn phá của những thông tin sai lệch.

Tháng 10/2024, tin đồn thất thiệt về nguy cơ sụp đổ của Eximbank lan truyền trên mạng xã hội khiến cổ phiếu EIB bị bán tháo. Chỉ sau một phiên, gần 42,7 triệu cổ phiếu được giao dịch, vốn hóa thị trường giảm mạnh, gây hoảng loạn cho nhà đầu tư. Tương tự, Gelex (GEX) – cổ đông lớn của Eximbank – cũng chịu tác động nặng nề. Chỉ trong một ngày, cổ phiếu GEX giảm 4,21%, vốn hóa mất 2,6 nghìn tỷ đồng.

Trước đó, các cổ phiếu thuộc "họ Vin" như VIC, VHM và VRE từng lao dốc mạnh vào năm 2022 vì tin đồn thất thiệt liên quan đến lãnh đạo tập đoàn. Vốn hóa ba mã này mất hàng chục nghìn tỷ đồng chỉ trong một phiên.

Tin giả không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp. Nhiều tổ chức như VNDIRECT đã lên tiếng cảnh báo về động cơ phá hoại, trục lợi của những kẻ tung tin. Hậu quả là thị trường trở nên mất ổn định, niềm tin của nhà đầu tư bị tổn thương nghiêm trọng.

Hiện tại, mức phạt từ 5–10 triệu đồng đối với hành vi phát tán tin giả theo Nghị định 15/2020 được cho là quá nhẹ, không tương xứng với thiệt hại mà doanh nghiệp phải gánh chịu. Ví dụ, tin đồn khiến tài sản của ông Phạm Nhật Vượng giảm gần 300 triệu USD, nhưng kẻ tung tin chỉ bị phạt 7,5 triệu đồng.

Bộ Công an đã đề xuất tăng cường xử phạt hành chính và truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi đưa tin sai sự thật. Điều này nhằm ngăn chặn hiệu quả các hành vi phá hoại niềm tin trên thị trường, bảo vệ an ninh kinh tế và quyền lợi của nhà đầu tư. Hành động quyết liệt từ cơ quan chức năng là điều cần thiết để thị trường phát triển bền vững.

8. Việt Nam chính thức có 9 triệu tài khoản chứng khoán, vượt mục tiêu Chính phủ đặt ra

Chứng khoán Việt Nam đạt mục tiêu 9 triệu tài khoản giao dịch trước thời hạn 2025, theo số liệu từ Tổng công ty lưu ký và bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSD). Tính đến cuối tháng 10/2024, tổng số tài khoản cá nhân đạt gần 9 triệu, chiếm khoảng 9% dân số. Trong tháng 10, nhà đầu tư mở mới 157.000 tài khoản, chủ yếu là cá nhân (156.879 tài khoản), trong khi tổ chức chỉ thêm 121 tài khoản. Lũy kế từ đầu năm, số tài khoản chứng khoán của nhà đầu tư trong nước tăng thêm 1,73 triệu.

Thành tựu này đánh dấu bước tiến quan trọng trong Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030, được phê duyệt bởi Phó Thủ tướng Lê Minh Khái vào cuối năm 2023. Chiến lược đặt mục tiêu vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 100% GDP vào năm 2025 và 120% GDP vào năm 2030, cùng với việc tăng số tài khoản lên 11 triệu vào năm 2030, tập trung phát triển nhà đầu tư tổ chức và chuyên nghiệp.

Tuy nhiên, thị trường chứng khoán vẫn đối mặt với thách thức. Vn-Index kết thúc tháng 10/2024 ở mức 1.264,48 điểm, giảm 1,82% so với tháng 9, trong khi thanh khoản tiếp tục duy trì thấp. Giá trị giao dịch bình quân phiên trên 3 sàn đạt 17.763 tỷ đồng, tăng 2,2% so với tháng trước nhưng giảm 17,4% so với bình quân 5 tháng.

Nhà đầu tư cá nhân mua ròng 4.109,4 tỷ đồng, tập trung vào các mã VIB, HDB, VNM, VRE, và BID. Tự doanh mua ròng 4.693,8 tỷ đồng, trong đó 541,2 tỷ đồng qua khớp lệnh. Các tổ chức trong nước cũng mua ròng 1.031,7 tỷ đồng, với 761,8 tỷ đồng qua khớp lệnh.

9. Vinhomes thực hiện thương vụ lớn nhất lịch sử chứng khoán Việt Nam

Vinhomes hoàn tất thương vụ mua lại 247 triệu cổ phiếu VHM trong giai đoạn 23/10-21/11/2024 với tổng giá trị ước tính 11.000 tỷ đồng. Đây là giao dịch mua lại cổ phiếu có quy mô lớn nhất lịch sử thị trường chứng khoán Việt Nam, dù không đạt mục tiêu ban đầu là 370 triệu cổ phiếu.

Ngày 21/11, giao dịch cổ phiếu VHM tăng đột biến với 34,4 triệu cổ phiếu khớp lệnh, trị giá 1.493,45 tỷ đồng, và 8,83 triệu cổ phiếu thỏa thuận, trị giá 382,58 tỷ đồng. Trong đó, Vinhomes mua lại 35,7 triệu cổ phiếu VHM, bao gồm 9 triệu cổ phiếu được thỏa thuận từ khối ngoại.

Cổ phiếu VHM sau khi được mua lại sẽ bị hủy, làm giảm tổng khối lượng cổ phiếu trên thị trường và tăng giá trị cổ phiếu còn lại. Kết quả, vốn điều lệ của Vinhomes giảm 2.470 tỷ đồng, từ 43.543 tỷ đồng xuống còn 41.073 tỷ đồng.

Tính đến 30/9, tổng tài sản và vốn chủ sở hữu của Vinhomes lần lượt đạt 524.684 tỷ đồng và 215.966 tỷ đồng, tăng 18% so với cuối năm 2023. Công ty cũng ghi nhận tiền mặt và tương đương tiền tăng lên 20.621 tỷ đồng, cùng với 3.802 tỷ đồng đầu tư ngắn hạn hưởng lãi suất 2,5%-5,8%/năm.

Thương vụ này không chỉ khẳng định vị thế dẫn đầu của Vinhomes mà còn tạo động lực tích cực cho cổ phiếu VHM trên thị trường.

10. Lần đầu tiên bị hacker quốc tế tấn công, thị trường chứng khoán Việt trước áp lực bảo mật

Lần đầu tiên một công ty chứng khoán top đầu tại Việt Nam bị tấn công khiến hệ thống không thể hoạt động cả tuần lễ. Cụ thể, ngày 24/3/2024, hệ thống giao dịch của Công ty Chứng khoán VNDirect bị tấn công bởi một tổ chức quốc tế, dẫn đến toàn bộ nền tảng giao dịch tạm thời ngừng hoạt động. Sau hơn 48 giờ, hệ thống vẫn chưa được khôi phục, khiến hàng ngàn nhà đầu tư không thể giao dịch hoặc kiểm tra tài khoản, gây mất cơ hội đầu tư và lo lắng về tài sản.

Ngay sau đó, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM (HOSE) đã tạm ngắt kết nối giao dịch của công ty chứng khoán này. Phải đến 1/4, tức sau một tuần, hệ thống của VNDirect mới bắt đầu hoạt động trở lại.

Bên cạnh VNDirect, Tổng công ty Bảo hiểm Bưu điện (PTI) và một số tổ chức khác cũng bị tấn công, được cho là do sử dụng chung hạ tầng mạng. Ngay sau đó, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã yêu cầu các công ty chứng khoán kiểm tra và nâng cấp bảo mật hệ thống để ngăn chặn các cuộc tấn công tương tự. Các chuyên gia an ninh mạng nhận định, việc phân tích và khắc phục hậu quả từ cuộc tấn công có thể mất từ 1–2 tuần.

Sự cố là lời cảnh tỉnh đối với các doanh nghiệp tài chính về việc tăng cường bảo mật dữ liệu và xây dựng hệ thống dự phòng hiệu quả để bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư.

×