Đề xuất lùi thời gian áp tiêu chuẩn khí thải mức cao với xe ô tô

Mới đây, tại văn bản tiếp thu giải trình ý kiến góp ý đối với dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng QCVN khí thải ô tô lưu hành ở Việt Nam của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cơ quan này đã đề xuất lùi thời hạn áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe ô tô lưu hành ở Hà Nội, TP HCM sau khi tiếp thu ý kiến góp ý của Bộ Xây dựng.

Lùi thời hạn áp dụng tiêu chuẩn khí thải

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã rà soát, bổ sung, chỉnh sửa quy định theo hướng:

Xe ô tô có năm sản xuất từ năm 2017 áp dụng mức 3 từ ngày 1/1/2026. Đối với xe ô tô tham gia giao thông trên địa bàn TP Hà Nội và TP HCM có năm sản xuất từ năm 2017 áp dụng mức 4 từ ngày 1/1/2027.

Xe ô tô có năm sản xuất từ năm 2022 áp dụng mức 4 từ ngày 1/1 năm 2026 và mức 5 từ ngày 1/1/2030. Đối với xe ô tô tham gia giao thông trên địa TP Hà Nội và TP HCM có năm sản xuất từ năm 2022 áp dụng mức 5 từ ngày 1/1/2028.

Từ ngày 1/1/2030, xe ô tô tham gia giao thông trên địa bàn TP Hà Nội và TP.HCM phải đáp ứng quy định về khí thải từ mức 2 trở lên.

Như vậy, lùi thời hạn áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5 đối với các xe ô tô sản xuất từ năm 2022 muộn hơn 2 năm so với dự thảo trước đó, lùi từ 1/1/2028 xuống 1/1/2030.

Riêng các xe ô tô tham gia giao thông trên địa bàn TP Hà Nội và TP.HCM sẽ lùi thời hạn áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 4 (các xe sản xuất từ năm 2017) và mức 5 (các xe sản xuất từ năm 2022) muộn hơn 1 năm so với dự thảo trước đó (lần lượt là ngày 1/1/2027 và ngày 1/1/2028).

Ngoài ra, từ năm 2030, tất cả xe ô tô tham gia giao thông trên địa bàn TP Hà Nội và TP HCM dù sản xuất trước năm 1999 vẫn phải đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 2 trở lên mới được lưu hành.

Sửa đổi các quy định bất hợp lý

Được biết trước đó vào ngày 25/4, Bộ Xây dựng đã có văn bản góp ý gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường đối với dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng QCVN khí thải ô tô lưu hành ở Việt Nam. Tại văn bản góp ý, Bộ Xây dựng đề xuất xem lại mức tiêu chuẩn khí thải quy định tại Điều 4 dự thảo Quyết định.

Điều 4 dự thảo Quyết định quy định: Ô tô có năm sản xuất trước năm 1999 áp dụng mức 1. Còn với ô tô có năm sản xuất từ 1999 áp dụng mức 2. Ô tô lắp động cơ cháy cưỡng bức (động cơ xăng) và ô tô lắp động cơ cháy do nén (động cơ diesel) có năm sản xuất từ 2017 áp dụng mức 3 từ 1/1/2026. Với xe có năm sản xuất từ 2022 áp dụng mức 4 từ ngày 1/1/2026 và mức 5 từ 1/1/2028.

Đáng chú ý, ô tô có đăng ký biển số tại Hà Nội và TP HCM, thời gian áp dụng mức cao hơn sẽ sớm hơn. Theo đó, ô tô động cơ xăng, dầu đăng ký biển số của Hà Nội và TP.HCM sản xuất từ 2017 áp dụng mức 4 từ 1/1/2026. Cùng thời điểm này, ô tô đăng ký biển số các địa phương khác chỉ áp dụng mức 3.

Đối với ô tô có đăng ký biển số của Hà Nội và TP HCM lắp động cơ cháy cưỡng bức và ô tô lắp động cơ cháy do nén có năm sản xuất từ 2022 áp dụng mức 5 từ ngày 1/1/2027. Sớm hơn 1 năm so với các địa phương khác.

Theo Bộ Xây dựng, với quy định trên, đến thời điểm 1/1/2026 sẽ có lượng xe nhất định sản xuất từ năm 2017 không được lưu hành trên toàn quốc do không đáp ứng được tiêu chuẩn khí thải Mức 3 và một số lượng xe nhất định sản xuất từ năm 2022 sẽ không được lưu hành trên toàn quốc do không đáp ứng được tiêu chuẩn khí thải mức 4.

Đến 1/1/2028 sẽ có một lượng xe nhất định sản xuất từ năm 2022 trở đi không được lưu hành trên toàn quốc do không đáp ứng được tiêu chuẩn khí thải mức 5.

Đại diện Vụ Khoa học công nghệ, Môi trường và Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, liên quan đến việc kiểm định khí thải ô tô lưu hành, Bộ Xây dựng là đơn vị được giao nhiệm vụ tổ chức việc kiểm tra, chứng nhận phương tiện ô tô đáp ứng mức quy chuẩn khí thải quy định.

"Nếu ô tô được kiểm tra, bảo dưỡng đầy đủ đều có thể đáp ứng mức khí thải quy định. Ví dụ một chiếc xe năm 1996 mà được bảo dưỡng tốt hoàn toàn có thể đáp ứng khí thải xe lưu hành mức 1. Ô tô đang lưu hành cứ đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật về khí thải theo lộ trình là có thể sử dụng bình thường. Người sử dụng ô tô không cần quá lo lắng", đại diện Vụ Khoa học công nghệ thông tin.

Trong khi đó, các xe có năm sản xuất trước đó vẫn được lưu hành do được áp dụng mức khi thải thấp hơn (mức 1, mức 2), dù thực tế phát thải chất gây ô nhiễm của mức 1, mức 2 lớn hơn nhiều so với mức 4, mức 5. Điều này dẫn đến tình trạng bất hợp lý khi xe có mức phát thải thấp (tiêu chuẩn khí thải mức 4, mức 5) bị loại bỏ nếu không đạt mức khí thải theo quy định, nhưng xe có mức phát thải cao (tiêu chuẩn khí thải mức 1, mức 2) vẫn được lưu hành.

Hệ quả có thể dẫn đến xu hướng người dân thích sử dụng xe đời cũ hơn do chi phí để duy trì mức phát thải của xe đáp ứng được yêu cầu quy định đối với xe đời cũ thấp hơn so với xe đời mới và rủi ro xe đời cũ không đáp ứng được yêu cầu về khí thải sẽ thấp hơn so với xe đời mới.

Mặt khác, tại văn bản góp ý này, Bộ Xây dựng cũng đề nghị cân nhắc quy định: Ô tô lắp động cơ cháy cưỡng bức và ô tô lắp động cơ cháy do nén có năm sản xuất từ năm 2022 áp dụng mức 5 từ ngày 1/1/2028, do Quyết định số 19/2024/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định xe ô tô nhập khẩu đã qua sử dụng áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 4 từ ngày 1/1/2025. Như vậy, ô tô đã qua sử dụng có năm sản xuất đến năm nhập khẩu không quá 5 năm đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4 sẽ được phép nhập khẩu.