Thị trường xe điện chứng kiến sự cạnh tranh gay gắt giữa châu Âu và Trung Quốc

Ủy ban châu Âu dự kiến công bố kế hoạch cho ngành ô tô vào ngày 5/3. Mới đây, hai công ty xe điện tại châu Âu đã viết trong một lá thư gửi Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen rằng: Liên minh châu Âu (EU) cần bác bỏ đề xuất của các nhà sản xuất ô tô châu Âu về việc nới lỏng mục tiêu cắt giảm khí thải CO₂ năm 2025 cũng như các khoản phạt liên quan.

Bức thư cũng nhấn mạnh rằng, cơ quan này không nên chấp nhận phương án kéo dài thời gian áp dụng tiêu chuẩn khí thải hoặc tính toán mức phạt dựa trên mức trung bình nhiều năm. Thay vào đó, bất kỳ khoản phạt nào thu được nên được sử dụng để hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang xe điện (EV) của khu vực.

Áp lực từ các hãng ô tô châu Âu

Các nhà sản xuất ô tô EU hiện đang phải cạnh tranh gay gắt với các đối thủ Trung Quốc và chuẩn bị đối phó với thuế quan từ Mỹ. Họ đã kêu gọi Ủy ban châu Âu xem xét miễn giảm mức phạt có thể lên tới 15 tỷ euro (15,7 tỷ USD) nếu không đáp ứng được giới hạn khí thải carbon vào năm 2025.

Tuy nhiên, trong bức thư gửi EU, E-Mobility Europe và ChargeUp Europe cảnh báo rằng bất kỳ sự linh hoạt nào khiến mục tiêu carbon năm 2025 bị trì hoãn sẽ chỉ khiến châu Âu tụt hậu so với Trung Quốc trong lĩnh vực xe điện, đồng thời làm chậm tốc độ đầu tư của EU vào hạ tầng sạc, phát triển pin và sản xuất xe điện.

E-Mobility Europe đại diện cho các nhà sản xuất EV, doanh nghiệp chuỗi cung ứng, công ty sở hữu đội xe và nhà cung cấp hạ tầng, trong khi ChargeUp Europe tập trung vào ngành công nghiệp sạc xe điện. Tesla là một trong những thành viên của cả hai tổ chức này.

Tranh luận về nhu cầu xe điện và hạ tầng sạc

Các nhà sản xuất ô tô châu Âu cho rằng một trong những thách thức lớn nhất mà họ phải đối mặt là sự sụt giảm nhu cầu xe điện, phần nào do người tiêu dùng lo ngại về hạ tầng sạc chưa đủ phát triển.

Tuy nhiên, Aurelien de Meaux, CEO của công ty sạc điện Electra, bác bỏ lập luận này, cho rằng đây là một nhận định sai lệch.

Ông nhấn mạnh rằng các trạm sạc hiện tại ở châu Âu có thể phục vụ lượng xe gấp 5-7 lần so với hiện tại mà vẫn chưa đạt giới hạn công suất. Ngoài ra, ngành công nghiệp này đang đầu tư hàng tỷ euro để mở rộng hạ tầng sạc, do đó việc giảm tiêu chuẩn CO₂ sẽ là một bước lùi lớn.

"Nếu chính sách bị đảo ngược, đó sẽ là một thảm họa," ông De Meaux cảnh báo.

Các mục tiêu carbon năm 2025 vẫn khả thi

Trong thư gửi EU, các nhóm công ty vận tải điện khẳng định các mục tiêu khí thải CO₂ năm 2025 là hoàn toàn khả thi. Bằng chứng là việc 11 mẫu xe điện mới có giá dưới 25.000 euro sẽ được ra mắt, cùng với mức tăng trưởng 40% trong doanh số EV vào tháng 1/2025 so với cùng kỳ năm trước.

Ông De Meaux cũng chỉ ra rằng con số 15 tỷ euro tiền phạt mà các nhà sản xuất ô tô đưa ra là không chính xác, vì nó dựa trên doanh số bán xe trong 6 tháng đầu năm 2024.

Thực tế, dự báo mới nhất chỉ ra rằng mức phạt có thể dao động từ 4-6 tỷ euro và con số này có thể giảm một nửa nhờ các chương trình giao dịch tín dụng carbon giữa các doanh nghiệp.

Các nhóm vận tải điện cũng ủng hộ việc đặt ra mục tiêu hoặc chính sách ưu đãi để thúc đẩy điện khí hóa đội xe thương mại, bởi vì xe doanh nghiệp chiếm khoảng 60% tổng doanh số xe hơi mới tại châu Âu.

Nhìn chung, cuộc tranh luận về chính sách khí thải carbon vẫn đang diễn ra căng thẳng. Trong khi các hãng xe truyền thống tìm cách nới lỏng quy định để giảm áp lực tài chính, các tổ chức vận tải điện lại kêu gọi EU kiên định với các mục tiêu cắt giảm khí thải, nhằm đảm bảo sự chuyển đổi nhanh chóng sang phương tiện xanh và duy trì lợi thế cạnh tranh của châu Âu trong ngành xe điện.

Theo công bố của công ty nghiên cứu xe điện Rho Motion, doanh số EV toàn cầu trong tháng 1/2025 đạt 1,3 triệu xe, tăng 18% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn 35% so với tháng 12/2024.
Tại khu vực Liên minh châu Âu (EU), Hiệp hội Thương mại Tự do châu Âu (EFTA) và Vương quốc Anh, doanh số EV tăng 21% so với năm trước, đạt 250.000 xe trong tháng 1. Ở Mỹ và Canada, doanh số cũng ghi nhận mức tăng trưởng 22%, đạt 130.000 xe. Trái lại, Trung Quốc chỉ đạt mức tăng 12% trong tháng 1/2025 so với cùng kỳ năm trước, do hai tháng đầu năm thường là giai đoạn thấp điểm do ảnh hưởng của dịp nghỉ lễ.
Bất chấp những rào cản thương mại, châu Âu vẫn chứng kiến nhu cầu mạnh mẽ đối với xe điện. Tuy nhiên, mức thuế mới của EU chỉ áp dụng cho xe điện thuần (BEV), điều này đã khiến các nhà sản xuất EV Trung Quốc chuyển hướng tập trung vào xe hybrid để tiếp tục duy trì thị phần tại khu vực này.
Nhìn chung, thị trường EV toàn cầu đã có một khởi đầu không quá biến động trong năm 2025. Tuy nhiên, với sự thay đổi về chính sách thuế, tiêu chuẩn khí thải và tình hình kinh tế vĩ mô, ngành công nghiệp xe điện dự báo sẽ đối mặt với nhiều diễn biến đáng chú ý trong những tháng tới.