Sửa 3 vấn đề lớn của Luật Quy hoạch

Thảo luận về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch ngày 28/5, các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh: Quy hoạch có vai trò hết sức đặc biệt trong việc điều phối, phân bổ nguồn lực và kiến tạo không gian phát triển. Dự thảo luật lần này bên cạnh việc đáp ứng yêu cầu cho công cuộc sáp nhập, tổ chức bộ máy điều chỉnh và mở rộng địa giới hành chính cũng đáp ứng yêu cầu sửa đổi những bất cập và điểm nghẽn từ thực tiễn trong quá trình thực hiện Luật Quy hoạch trong thời gian qua.

Nhấn mạnh tầm quan trọng vai trò của chính quyền cấp xã trong hệ thống quy hoạch quốc gia, Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn Bà Rịa-Vũng Tàu) đề nghị bổ sung quy định nêu rõ chính quyền cấp xã là chủ thể phối hợp, có trách nhiệm tham gia cung cấp thông tin, đề xuất phương án quy hoạch và phối hợp triển khai thực hiện quy hoạch trên địa bàn.

"Việc ghi nhận vị trí cấp xã trong hệ thống quy hoạch là cần thiết trong bối cảnh chuyển đổi sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Điều này bảo đảm tính liền mạch và thực tiễn trong tổ chức thực thi pháp luật về quy hoạch," Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng khẳng định.

Ngoài ra, ông Hùng đề nghị quy định rõ trách nhiệm của cơ quan lập quy hoạch tỉnh trong việc lấy ý kiến chính thức của Ủy ban Nhân dân cấp xã, cũng như yêu cầu Ủy ban Nhân dân cấp xã cung cấp dữ liệu, đề xuất định hướng phát triển không gian dân cư, hạ tầng sản xuất của địa phương.

"Lâu nay, nhiều ý kiến ở cấp xã chưa được tích hợp thực chất vào quy hoạch tỉnh dẫn đến bất cập khi triển khai tổ chức thực hiện, nhất là tại các địa bàn nông thôn, miền núi," ông Hùng chia sẻ.

Ngoài ra, Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng cần bổ sung quy định Ủy ban Nhân dân cấp xã có trách nhiệm phối hợp triển khai kế hoạch thực hiện quy hoạch trên địa bàn, theo dõi tình hình sử dụng đất, đầu tư hạ tầng theo quy hoạch đã được phê duyệt và định kỳ báo cáo cho các cơ quan cấp tỉnh. Bên cạnh đó, Ủy ban Nhân dân cấp xã có trách nhiệm trong việc tổ chức tuyên truyền quy hoạch, giám sát việc thực hiện trên địa bàn, tiếp nhận kiến nghị từ người dân và phản ánh về cơ quan cấp tỉnh.

Trong khi đó, Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (đoàn Khánh Hòa) tập trung vào vấn đề phân cấp thẩm quyền và rút gọn thủ tục trong quy trình lập và điều chỉnh quy hoạch. Theo đó, ông đề nghị bỏ quy hoạch vùng khỏi hệ thống quy hoạch độc lập và gộp quy hoạch vùng vào nhiệm vụ điều phối quốc gia để tránh tầng lớp trung gian cồng kềnh. Ông cũng cho rằng nên bỏ quy định phải điều chỉnh theo quy hoạch cao hơn nếu có mâu thuẫn đồng thời đề xuất quy định rõ ngưỡng điều chỉnh mà không cần mọi mâu thuẫn đều phải sửa cả quy hoạch cấp dưới.

"Nếu để quy định như vậy sẽ tạo áp lực làm chậm tiến độ quy hoạch cấp dưới. Do đó, tôi đề nghị có quy định cho phép linh hoạt điều chỉnh nội bộ và cập nhật định kỳ," ông Thịnh lý giải.

Ông Thịnh đề nghị rút gọn bước xử lý liên ngành, liên xã, xây dựng và xử lý qua nền tảng bản đồ điện tử dùng chung, cho phép số hóa các xung đột không gian và báo cáo xử lý trên hệ thống dữ liệu tích hợp. Ông cũng đề xuất bỏ bước Ủy ban Nhân dân tỉnh trình Hội đồng Nhân dân tỉnh thông qua trước khi trình Thủ tướng, thay vào đó giao Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh phê duyệt, trừ trường hợp đặc biệt thì xin ý kiến Thủ tướng.

Quy hoạch có tầm quan trọng trong việc điều phối, phân bổ nguồn lực và kiến tạo không gian phát triển. Do đó, Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (đoàn Đắk Lắk) đề nghị làm rõ cơ chế phản hồi giữa cơ quan lập quy hoạch và hội đồng thẩm định. Theo đó, dự thảo cần bổ sung thêm một điểm quy định cơ chế phản hồi giữa cơ quan lập quy hoạch với hội đồng thẩm định và các cơ quan có trách nhiệm phê duyệt quyết định quy hoạch.

Về trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch, bà Nguyệt cho rằng quy định các cơ quan được xin ý kiến có trách nhiệm trả lời bằng văn bản trong thời hạn 20 ngày là không đảm bảo tính khả thi. Theo bà, thực tế việc địa phương xin ý kiến và cho ý kiến với các bộ, ngành (chủ quản và liên quan) về vấn đề điều chỉnh quy hoạch ở một cấp huyện chuẩn bị để trình Hội đồng Nhân dân tỉnh phải mất ít nhất 3 tháng.

Về tính độc lập và chuyên nghiệp trong tổ chức tư vấn lập quy hoạch, Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) đề nghị sửa đổi quy định các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành phải được lập đồng thời. Ông nhấn mạnh quy hoạch cấp trên phải có định hướng để quy hoạch cấp dưới chi tiết hóa. Nếu, quy hoạch cấp trên chưa có định hướng thì khi lập quy hoạch cấp dưới rất có thể những nội dung chi tiết sau này sẽ không phù hợp với quy hoạch cấp trên. Thêm vào đó, ông cũng đề nghị bỏ quy định lựa chọn tổ chức tư vấn lập quy hoạch theo quy định của Luật Đấu thầu.

Bên cạnh những ý kiến đóng góp cụ thể, nhiều đại biểu cũng bày tỏ lo ngại về tính khả thi của Luật Quy hoạch hiện hành và đề xuất những giải pháp mang tính tổng thể, như bổ sung quy hoạch trên một địa phương còn tối đa 6 loại quy hoạch. Thậm chí, Quốc hội và cơ quan soạn thảo xem xét tạm dừng thực hiện Luật Quy hoạch một thời gian để đánh giá lại toàn diện.

Phát biểu giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết trong thời gian tới, Luật Quy hoạch sẽ được sửa đồng bộ và tổng thể.

Tuy nhiên, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch là do yêu cầu về thay đổi chiến lược liên quan đến chủ trương định hướng lớn của Tổng Bí thư Tô Lâm, Kết luận 121 và Kết luận 127 của Bộ Chính trị về sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh và xây dựng chính quyền địa phương hai cấp.

“Từ ngày 1/7, các địa phương sẽ hoạt động theo mô hình địa phương hai cấp, tất cả việc triển khai các dự án sẽ vướng, do đó, dứt khoát phải gấp rút sửa đổi Luật Quy hoạch” - ông Thắng nói và cho biết lần sửa đổi này sẽ chỉ tập trung vào ba vấn đề lớn.

Một là đảm bảo điều chỉnh ngay được các quy hoạch ở tất cả các cấp. Theo đó, tất cả địa phương sẽ thực hiện điều chỉnh quy hoạch ngay sau khi nghị quyết về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh có hiệu lực.

Hai là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền tối đa, tăng cường quyền tự chủ, tính chủ động sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của các cấp, ngành khi triển khai mô hình địa phương hai cấp.

Ba là tiếp tục tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trên thực tiễn phải xử lý ngay để triển khai thực hiện các dự án, đáp ứng ngay yêu cầu tăng trưởng 8% năm 2025 và mục tiêu tăng trưởng hai con số vào các năm tiếp theo.

“ĐB Nguyễn Quang Huân khi thảo luận về Luật Đấu thầu, hôm nay Luật Quy hoạch cũng có đề nghị nếu không thì tạm dừng (Luật Quy hoạch - PV). Như vậy thì không được, vì không kiểm soát được mình dừng thì lại không ổn, sẽ hỗn loạn ngay” - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng phản hồi.