Bỏ đề xuất công chức xa chỗ làm 30km mới được mua nhà xã hội, thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia

Chính phủ vừa gửi Quốc hội báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.

Chiều nay (29/5), tại phiên họp cuối của đợt 1 kỳ họp, Quốc hội biểu quyết thông qua nghị quyết của Quốc hội về thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.

Tại Điều 9 của dự thảo Nghị quyết, Chính phủ điều chỉnh điều kiện được hỗ trợ nhà ở xã hội liên quan đến khoảng cách giữa nơi ở và nơi làm việc. Trước đó, quy định yêu cầu cán bộ, công chức có nhà riêng nhưng làm việc cách xa từ 30km trở lên mới đủ điều kiện. Tuy nhiên, nhiều đại biểu cho rằng quy định này còn cứng nhắc, chưa phù hợp với thực tiễn.

Nhiều đại biểu Quốc hội khi thảo luận cho rằng quy định này là cứng nhắc, bất hợp lý. Có ý kiến nêu vấn đề khoảng cách từ nhà đến nơi làm việc chưa hợp lý vì công việc thường không cố định. Nhà ở xã hội cần gắn với nhu cầu gia đình, nên sửa khoảng cách ngắn nhất từ nhà đến dự án nhà ở xã hội phải từ 30km trở lên.

Có đại biểu đề xuất nên bỏ quy định khoảng cách 30km khi mua nhà ở xã hội, thay bằng quy định linh hoạt về khoảng cách hoặc thời gian đi làm, xét theo hoàn cảnh thực tế.

Một số ý kiến đề xuất giao UBND tỉnh quy định cụ thể điều kiện nhà ở cho trường hợp có nhà riêng nhưng xa nơi làm việc, đồng thời quy định rõ điều kiện hưởng nhà ở xã hội, cơ chế xét duyệt minh bạch, số hóa, và giao trách nhiệm cho địa phương xác thực danh sách thụ hưởng.

Có đại biểu đề nghị mở rộng điều kiện thụ hưởng nhà ở xã hội, ưu tiên người lao động có việc làm ổn định tại địa phương thiếu dự án, được mua/thuê nhà ở xã hội tại nơi khác nếu có xác nhận của cơ quan.

Cũng có ý kiến đề nghị cần nghiên cứu lại, rút ngắn khoảng cách để thuận lợi hơn cho người lao động, tham khảo kinh nghiệm quốc tế (ví dụ 5-10km). Tại Hà Nội và TP HCM, cần xem xét lại khoảng cách do tình trạng kẹt xe.

Tiếp thu các ý kiến, Chính phủ chỉnh lý dự thảo nghị quyết theo hướng căn cứ điều kiện thực tế của địa phương, UBND cấp tỉnh quy định cụ thể điều kiện về nhà ở để được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội đối với trường hợp đã có nhà ở thuộc sở hữu của mình nhưng cách xa địa điểm làm việc.

Liên quan đến điều kiện nhà ở để được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, dự thảo nghị quyết quy định, đối với tỉnh, thành trực thuộc Trung ương được sắp xếp lại thì căn cứ vào phạm vi đơn vị hành chính nơi có dự án trước thời điểm sắp xếp lại để xác định điều kiện về nhà ở đối với đối tượng được mua, thuê mua nhà ở xã hội theo quy định của Luật Nhà ở.

Trường hợp đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở có địa điểm làm việc cách xa nơi ở của mình thì điều kiện để được mua, thuê mua nhà ở xã hội là "chưa được mua hoặc thuê mua nhà ở xã hội, chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình hoặc có nhà ở thuộc sở hữu của mình nhưng cách xa địa điểm làm việc".

Căn cứ điều kiện thực tế của địa phương, UBND tỉnh quy định chi tiết về trường hợp có nhà ở thuộc sở hữu của mình nhưng cách xa địa điểm làm việc được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội.

Đề xuất thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia

Một điểm mới khác là đề xuất thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia (Điều 4), nhận được nhiều ý kiến đồng tình của đại biểu Quốc hội. Chính phủ đã làm rõ mô hình hoạt động của Quỹ: Đây sẽ là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân, không vì mục tiêu lợi nhuận.

Quỹ Nhà ở quốc gia bao gồm hai cấp: Quỹ Trung ương do Chính phủ thành lập và Quỹ địa phương do UBND cấp tỉnh thành lập. Quỹ có nhiệm vụ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội cho các dự án nhà ở xã hội, hỗ trợ tạo lập nhà ở cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thuê.

Chính phủ cũng chỉnh lý, bổ sung các nội dung liên quan đến nhiệm vụ chi, tiêu chí phân bổ, cơ chế giám sát, công khai tài chính, bảo đảm không chồng chéo với ngân sách. Các chi tiết về vận hành và nhiệm vụ cụ thể của Quỹ sẽ được quy định rõ tại Nghị định hướng dẫn thực hiện Nghị quyết này.

Nguồn vốn hình thành Quỹ được xác định gồm: ngân sách nhà nước, nguồn thu từ quỹ đất phát triển hạ tầng kỹ thuật, tiền bán nhà công vụ, đấu giá đất, hỗ trợ tự nguyện từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, cùng các nguồn hợp pháp khác.

Chính phủ khẳng định sẽ làm rõ cơ chế bố trí và sử dụng các nguồn lực này, đảm bảo phù hợp với mục tiêu phát triển nhà ở xã hội, đồng thời tạo hành lang tài chính ổn định, minh bạch cho các địa phương triển khai.