Tập đoàn THACO tham vọng làm đường sắt Bắc - Nam có gì trong tay?

Trước đó, tại Hội nghị Thủ tướng làm việc với các doanh nghiệp hồi đầu tháng 2/2025, Thủ tướng đã đề nghị THACO, Hoà Phát, FPT nên tham gia các dự án lớn. Riêng với THACO, Thủ tướng đề nghị THACO nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, sản xuất toa tàu, đầu máy cho đường sắt tốc độ cao.

Đề xuất của THACO

THACO đề xuất được tham gia đầu tư xây dựng dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam trong 7 năm, với tổng vốn đầu tư hơn 61 tỷ USD. Trong đó 80% tổng vốn đầu tư – tương đương gần 50 tỷ USD, THACO vay từ các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước, được Chính phủ bảo lãnh và hỗ trợ toàn bộ lãi vay trong thời gian 30 năm. Tài sản đảm bảo là toàn bộ công trình dự án.

20% tổng vốn đầu tư của dự án - tương đương khoảng 12,3 tỷ USD là vốn góp của THACO (gồm vốn chủ sở hữu và vốn huy động hợp pháp khác), thông qua phát hành cổ phần tăng vốn cho THACO và các tập đoàn thành viên. Kể cả như vậy, ông Trần Bá Dương và gia đình vẫn nắm cổ phần chi phối của THACO.

THACO hình thành và phát triển như thế nào?

THACO được thành lập vào ngày 29/4/1997, tại Đồng Nai. Người sáng lập là ông Trần Bá Dương, hiện là Chủ tịch Hội đồng quản trị.

Gần 30 năm qua, từ một công ty chuyên nhập khẩu xe cũ, cung cấp vật tư phụ tùng sửa chữa ô tô, THACO trở thành tập đoàn công nghiệp đa ngành gồm 6 công ty thành viên phụ trách các hoạt động riêng biệt.

Cụ thể, Thaco Auto (ô tô), Thaco Industries (cơ khí - công nghiệp phụ trợ), Thaco Agri (nông nghiệp), Thadico - Đại Quang Minh (đầu tư - xây dựng), Thilogi (logistics), Thiso (thương mại - dịch vụ). Trong đó, Thaco Auto là doanh nghiệp chủ lực suốt hơn 2 thập kỷ qua, đóng góp phần lớn vào doanh thu cũng như lợi nhuận của THACO.

Nửa đầu năm 2024, THACO lãi sau thuế 1.011 tỷ đồng, giảm nhẹ so với cùng kỳ năm 2023. Cũng từ năm 2023, lợi nhuận của THACO giảm mạnh khi thị trường ô tô kinh doanh khó khăn, cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Hai năm trước đó, tập đoàn này đều lãi trên 5.000 tỷ đồng/năm.

- Tổng tài sản của THACO ghi nhận ngày 30/6/2024 ở mức gần 187.200 tỷ đồng, tăng hơn 22.000 tỷ đồng so với năm 2023.
- Vốn chủ của THACO đạt 54.260 tỷ đồng, tăng hơn 4.160 tỷ so với thời điểm ngày 30/6/2023.
- Tỷ suất lợi nhuận sau thuế/VCSH (ROE) ở mức 1,9%, giảm so với mức 2,1% cùng kỳ.
- Hệ số nợ phải trả/vốn chủ sở hữu đến cuối quý II/2024 là 2,45 lần, tương ứng doanh nghiệp đang gánh khoản nợ gần 133.000 tỷ đồng.

Chủ tịch THACO Trần Bá Dương và gia đình nắm cổ phần chi phối tại tập đoàn này. Năm 2018, ông Trần Bá Dương và gia đình được Forbes xác định tỷ phú USD của Việt Nam với khối tài sản trên 1 tỷ USD, phần lớn khối tài sản này đến từ cổ phần sở hữu tại THACO. Forbes ghi nhận tài sản của ông Dương ở mức 1,2 tỷ USD hồi đầu tháng 2/2024.

Tuy nhiên, hiện tài sản của Trần Bá Dương và gia đình đã xuống dưới 1 tỷ USD và rời danh sách tỷ phú Forbes trong bối cảnh THACO trong vài năm gần đây ghi nhận lợi nhuận giảm và đang mở rộng đầu tư ra nhiều lĩnh vực ngoài sản xuất, lắp ráp và kinh doanh ô tô, trong đó có nông nghiệp…

THACO chưa chốt thời điểm lên sàn, dư địa phát triển lớn
Từng được đánh giá là một trong những doanh nghiệp có cơ hội thực hiện thương vụ IPO tỷ USD nhưng đến nay THACO vẫn chưa chốt thời điểm lên sàn. Cụ thể, THACO từng ấp ủ kế hoạch niêm yết trên sàn HoSE từ những năm 2010 rồi sau đó kế hoạch này đã bị hoãn lại.
Đến năm 2017, thông tin niêm yết một lần nữa được xới lại khiến cổ phiếu THACO có thời điểm giao dịch trên thị trường OTC với giá 150.000 đồng/cổ phiếu. Tuy nhiên, kế hoạch này một lần nữa bị hủy bỏ. Đến tháng 5/2021, THACO công bố việc hủy tư cách công ty đại chúng, đồng nghĩa với việc tập đoàn không còn đủ điều kiện niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán.

Tiềm lực bất động sản của THACO

Khi nhắc đến mảng bất động sản của THACO, không thể không nhắc đến CTCP Đầu tư Địa ốc Đại Quang Minh (THADICO). Công ty này được thành lập vào năm 2011, do CTCP Đầu tư Mai Linh và các cổ đông khác tham gia góp vốn.

Ngày 13/7/2012, CTCP Đầu tư Mai Linh chuyển nhượng lại cho THACO 30% cổ phần tại Đại Quang Minh. Sau đó, tới năm 2016, THACO đã chi hàng nghìn tỷ đồng để nâng sở hữu lên 90% và đưa công ty bất động sản này vào danh sách công ty con. Thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp vừa công bố của THADICO cho thấy, vào ngày 22/1/2025, công ty đã tăng vốn điều lệ từ 10.920 tỷ đồng lên 14.520 tỷ đồng. Tổng số cổ phần phổ thông là 1,452 tỷ đơn vị.

Trong các dự án của THADICO, dự án khu đô thị Sala nằm ở vị trí trung tâm khu đô thị mới Thủ Thiêm với tổng vốn đầu tư lên đến 1,1 tỷ USD.

Tại BCTC 2019, THACO còn ghi nhận hơn 13,4 tỷ đồng hàng tồn kho từ các dự án bất động sản khác như: Dự án biệt thự Saroma Villa (hơn 1,6 tỷ đồng); Dự án Saroca Condominium (482,8 triệu đồng); Dự án căn hộ cho thuê dài hạn cảu HA Myanmar (hơn 3,2 tỷ đồng);….

Riêng về bất động sản công nghiệp, THACO đã “bước chân” vào ngành này từ sớm. Cụ thể, năm 2003, THACO đã đầu tư vào khu kinh tế mở Chu Lai (Quảng Nam) thông qua việc triển khai khu công nghiệp (KCN) Thaco Chu Lai.

Đến nay, KCN này có tổng diện tích hơn 1.200 ha với tổng vốn đầu tư hơn 80.500 tỷ đồng, gồm 4 phân khu: KCN cơ khí và ô tô (358 ha), KCN Nông – Lâm nghiệp (451 ha), khu cảng, logistics & phi thuế quan (142 ha), khu đô thị Chu Lai (329 ha).

Mới đây nhất, trong thông điệp đầu năm mới gửi tới toàn thể cán bộ, nhân viên Tập đoàn THACO. Chủ tịch Trần Bá Dương cho biết, năm 2025, THACO dự kiến chi 4.800 tỷ đồng để đồng loạt khởi công 32 dự án, trong đó có loạt dự án thành phần trong Khu đô thị Sala và TP. HCM.

Trong đó, khởi công 12 dự án cho hệ thống trung tâm thương mại của THISO; hoàn thành nâng cấp, chuyển đổi 20 dự án và khởi công 11 dự án đầu tư mới cho THACO AUTO; hoàn thành 9 dự án nhà máy/ trung tâm/ văn phòng, thực hiện công tác đầu tư dự án KCN tại miền Nam cho THACO INDUSTRIES; tiếp tục triển khai các dự án KCN và tuyến luồng Cửa Lở tại Chu Lai.

Đồng thời, THACO cũng sẽ triển khai khởi công đồng loạt các dự án thành phần tại khu đô thị Sala và 3 dự án bất động sản ở khác tại TP. HCM.

Tiềm lực tài chính của THACO

Vào cuối năm 2020, THACO đã thực hiện tăng vốn điều lệ từ 16.950 tỷ đồng lên 30.510 tỷ đồng. Đến nay, THACO chưa có động thái tiếp tục tăng vốn.

Theo thông tin từ Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), THACO mới cập nhật tình hình tài chính 6 tháng đầu năm 2024.

Báo cáo cho thấy lợi nhuận sau thuế sau nửa đầu năm 2024, doanh nghiệp này ghi nhận đạt 1.011 tỷ đồng, giảm 6% so với cùng kỳ năm trước.

Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) cũng giảm từ mức 2,1% cùng kỳ năm ngoái còn 1,9% năm nay.

Tại thời điểm cuối tháng 6/2024, vốn chủ sở hữu của THACO ở mức 54.260 tỷ đồng, tăng gần 4.200 tỷ đồng so với 1 năm trước đó. Hệ số nợ phải trả/vốn chủ sở hữu cũng ghi nhận 2,45 lần. Quy đổi giá trị, Công ty ghi nhận có gần 133.000 tỷ đồng nợ phải.

Thời COVID-19, lợi nhuận sau thuế vẫn hơn 5.000 tỷ đồng
Ở thời điểm trước khi đại dịch COVID-19 xảy ra, tình hình kinh doanh của THACO vẫn khả quan. Lợi nhuận sau thuế thường dao động 5.000 - 6.000 tỷ đồng. Riêng năm 2015, lợi nhuận vượt mốc 7.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, THACO không còn công bố báo cáo tài chính chi tiết trên website kể từ năm 2019 tới nay, thay vào đó là báo cáo tổng quan trên HNX.

Năm 2022 đánh dấu một năm lãi lớn của tập đoàn này khi đạt lợi nhuận ròng hơn 7.420 tỷ đồng. Tuy nhiên, các năm gần đây ghi nhận lợi nhuận của tập đoàn này giảm từ 2023 khi thị trường ô tô khó khăn.

Về tình hình trái phiếu, đầu tháng 2/2025, THACO đã phát hành thành công 1.300 tỷ đồng lô trái phiếu có mã TCOCH2429001. Lô trái phiếu được phát hành ngày 31/12/2024, kỳ hạn 5 năm đến 31/12/2029. Sau khi phát hành thành công, THACO nâng tổng số trái phiếu đang còn lưu hành trên thị trường lên 4 lô với dư nợ 13.680 tỷ đồng.

Trong đó, 8.680 tỷ đồng trái phiếu mã TCOCH2328001, phát hành ngày 6/11/2023, kỳ hạn 60 tháng đáo hạn vào 14/11/2028, lãi suất coupon 6%/năm.

1.700 tỷ đồng trái phiếu TCOCH2126001, phát hành ngày 20/9/2021, kỳ hạn 60 tháng đáo hạn vào 20/09/2026, lãi suất coupon 8%/năm, tài sản bảo đảm là 2 thửa đất tổng diện tích gần 20.300 m2 tại Phường Thủ Thiêm và Phường An Lợi Đông, Quận 2, thành phố Thủ Đức, TP. HCM thuộc sở hữu của CTCP Đầu tư Địa ốc Đại Quang Minh.

Trái phiếu THACO_H_2025001 còn dư nợ 2.000 tỷ đồng; phát hành ngày 24/12/2020, kỳ hạn 5 năm đáo hạn vào 24/12/2025, lãi suất 8,25%/năm.