Sẽ bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh?

Dự kiến có 114/152 điều của Luật Quản lý thuế hiện hành cần sửa đổi, bổ sung, trong đó bãi bỏ Điều 51 quy định xác định mức thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán thuế.

Theo định hướng sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý thuế, tất cả các hộ kinh doanh sẽ phải thực hiện chế độ tự khai, tự nộp thuế và thực hiện sổ sách hóa đơn, chứng từ.

Nghiên cứu, sửa đổi toàn diện đối với dự án Luật Quản lý thuế là báo cáo vừa được Chính phủ gửi tới các vị đại biểu Quốc hội.

Theo đánh giá của Chính phủ, qua gần 5 năm thực hiện, Luật Quản lý thuế năm 2019 đã góp phần quan trọng trong việc tăng cường tính minh bạch, đẩy mạnh cải cách hành chính và bảo vệ quyền lợi người nộp thuế. Luật đã tạo hành lang pháp lý vững chắc cho công tác quản lý thuế, góp phần cải thiện môi trường kinh doanh, tăng thu ngân sách nhà nước và đảm bảo công bằng trong thực hiện nghĩa vụ thuế.

Đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19, Luật Quản lý thuế năm 2019 đã tạo hành lang pháp lý vững chắc để triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ thiết thực cho người nộp thuế, thể hiện tư duy đổi mới trong quản lý thuế mà còn khẳng định cam kết của Nhà nước trong việc xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch và hiệu quả.

Tuy nhiên bối cảnh kinh tế - xã hội hiện nay đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tiếp tục hoàn thiện Luật Quản lý thuế. Sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế số với các mô hình kinh doanh mới như thương mại điện tử xuyên biên giới, nền tảng số đòi hỏi phải có cơ chế quản lý thuế phù hợp. Yêu cầu đẩy mạnh cải cách hành chính, tinh giản, tinh gọn bộ máy và chuyển đổi số trong quản lý thuế ngày càng trở nên cấp bách.

Đồng thời, qua thực tiễn triển khai, Luật Quản lý thuế năm 2019 vẫn còn một số vấn đề cần được giải quyết nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu ngân sách, chống thất thu thuế, đảm bảo nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững trong giai đoạn tới, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và bối cảnh quốc tế ngày càng thay đổi nhanh chóng, báo cáo nêu.

Qua rà soát, Chính phủ cho hay có 114 /152 Điều cần sửa đổi, bổ sung, trong đó bãi bỏ Điều 51 quy định xác định mức thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán thuế.

Chính phủ giải thích, Luật Quản lý thuế năm 2019 có quy định về việc xác định mức thuế khoán tuy nhiên thực hiện chủ trương tăng cường quản lý thuế, mọi tổ chức, cá nhân kinh doanh đều phải thực hiện chế độ hóa đơn, chế độ chứng từ để nộp thuế thì cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý thuế cho phù hợp, xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh.

Với định hướng này, tất cả các hộ kinh doanh sẽ phải thực hiện chế độ tự khai, tự nộp thuế và thực hiện sổ sách hóa đơn, chứng từ trong đó: Đối với các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên sẽ phải thực hiện theo phương pháp kê khai và áp dụng chế độ kế toán đơn giản như các doanh nghiệp siêu nhỏ theo thông tư số 88/2021/TT-BTC ngày 11/10/2021.

Theo đó, chế độ kế toán của hộ kinh doanh được thực hiện theo hướng đơn giản nhưng vẫn đảm bảo theo dõi đầy đủ thông tin về hàng hóa mua vào bán ra phục vụ công tác quản lý thuế, tránh tình trạng núp bóng hộ kinh doanh để hợp thức hóa đầu vào cho doanh nghiệp. Đồng thời, từ ngày 1/6/2025, theo Nghị định số 70/2025/NĐ-CP ngày 20/3/2025 của Chính phủ, các hộ kinh doanh có ngưỡng doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên sẽ phải áp dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế.

Đối với các hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng (tính đến tháng 3/2025, số lượng hộ là 286.258 hộ) sẽ phải thực hiện sổ sách ghi chép theo hướng rất đơn giản nhưng có đủ thông tin tài chính chủ yếu để kê khai và theo dõi được đầy đủ thông tin để thực hiện nghĩa vụ thuế với Nhà nước.

Tuy nhiên, việc phải thực hiện chế độ sổ sách ghi chép đối với hộ kinh doanh có doanh thu rất thấp sẽ làm tăng thủ tục, chi phí thời gian cho các hộ kinh doanh này đồng thời cũng không bảo đảm sẽ thu đủ thuế được của các hộ kinh doanh này. Do vậy, để không tăng gánh nặng chi phí hành chính cho các hộ kinh doanh siêu nhỏ, giảm chi phí quản lý hành chính của cơ quan thuế và quản lý thu hiệu quả, Chính phủ đề xuất áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế theo lộ trình.

Cụ thể là, từ ngày 1/1/2027, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có mức doanh thu hằng năm từ 800 triệu đồng trở lên phải áp dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế. Từ ngày 1/1/2028, mở rộng tiếp đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có ngưỡng doanh thu thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng đến mức 800 triệu đồng phải áp dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế.

Đối với ngưỡng doanh thu hàng năm thuộc diện không chịu thuế giá trị gia tăng, Bộ Tài chính cũng đang chỉ đạo tiếp tục nghiên cứu, rà soát. Theo dự báo của Quỹ Tiền tệ Thế giới (IMF), đến năm 2028, GDP của Việt Nam sẽ tăng lên 628 tỷ USD, dẫn đến quy mô nền kinh tế tăng mạnh, kéo theo sự gia tăng mức sống, chi phí đầu vào và doanh thu bình quân của hộ kinh doanh. Mức doanh thu 200 triệu đồng/năm (tức ~16.6 triệu đồng/tháng) không còn phù hợp với bối cảnh kinh tế mới, khi mà chi phí tối thiểu để duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh cũng tăng lên đáng kể.

Báo cáo cũng phản ánh, có ý kiến cho rằng cần điều chỉnh tăng ngưỡng doanh thu hàng năm không chịu thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân lên ít nhất 2 lần so với mức 200 triệu đồng để phù hợp với mức tăng giảm trừ gia cảnh khi tính thuế thu nhập cá nhân (dự kiến tăng 20% so với hiện hành).

Hiện nay, Bộ Tài chính đang được giao chủ trì xây dựng dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi (dự kiến trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10, tháng 10/2025), do vậy, Bộ Tài chính sẽ nghiên cứu sửa đổi ngưỡng doanh thu không chịu thuế thu nhập cá nhân và không chịu thuế giá trị gia tăng tại dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi.

Cơ quan thuế sẽ thực hiện quản lý thuế đối với các hộ kinh doanh như đối với doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và các trường hợp vi phạm trong kê khai, nộp thuế của hộ kinh doanh, cơ quan thuế thực hiện ấn định thuế theo quy định của Luật Quản lý thuế. Thực hiện giải pháp này nhằm bình đẳng trong quản lý thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, tăng cường chống trốn thuế và thất thu thuế từ các hộ kinh doanh quy mô lớn, Chính phủ giải thích.