Sầu riêng giúp xuất khẩu rau quả lập kỷ lục, dự báo cán mốc hơn 7 tỷ USD

Theo số liệu thống kê sơ bộ do Tổng cục Hải quan công bố ngày 11/11, tháng 10 xuất khẩu rau quả đạt gần 520 triệu USD, giảm 43,3% so với tháng trước.

Kết quả xuất khẩu rau quả giảm mạnh do một số mặt hàng chủ lực đã hết mùa hoặc vào cuối vụ, đặc biệt là mặt hàng xuất riêng- nhóm hàng có kim ngạch lớn nhất của ngành rau quả.

Mặc dù giảm mạnh trong tháng 10 nhưng tính chung 10 tháng, kim ngạch xuất khẩu rau quả đã đạt 6,16 tỷ USD, tăng 27,8% so với tháng trước.

Kết quả xuất khẩu nêu trên cũng là mức kỷ lục mà ngành hàng rau quả đạt được từ trước đến nay.

Bởi như năm 2023, xuất khẩu rau quả dù có kim ngạch cao nhất lịch sử nhưng cả năm cũng chỉ đạt 5,6 tỷ USD.

Với kim ngạch 6,16 tỷ USD, ngành hàng rau quả cũng về đích sớm so với mục tiêu xuất khẩu cả năm 2024 (mục tiêu từ 6 đến 6,4 tỷ USD).

10 tháng qua, Trung Quốc tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của ngành hàng rau quả với kim ngạch đạt xấp xỉ 4,1 tỷ USD, chiếm 66,52% kim ngạch cả nước.

Thái Lan vượt Hoa Kỳ, trở thành thị trường lớn thứ hai với 225 triệu USD, tăng 87%. Hoa Kỳ, Hàn Quốc và Nhật Bản cũng ghi nhận mức tăng trưởng mạnh với tỷ lệ tăng hai chữ số.

Xét về từng loại trái cây, sầu riêng tiếp tục là mặt hàng đóng góp lớn nhất, mang về 3,1 tỷ USD trong 10 tháng, chiếm gần 50% tổng kim ngạch xuất khẩu. Các sản phẩm khác như chuối, xoài, thanh long và hàng chế biến cũng góp phần quan trọng.

“Sầu riêng là loại trái cây mang lại những kết quả xuất khẩu đầy bất ngờ. Dù chính vụ kết thúc vào tháng 10, Việt Nam vẫn có hàng trái vụ, giúp dự báo kim ngạch xuất khẩu sầu riêng năm nay có thể chạm mốc 3,5 tỷ USD, tăng 45% so với năm ngoái – đây là một con số hiếm loại trái cây nào đạt được”, ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam nhận định.

Các chuyên gia dự báo, đến năm 2025, lượng thị trường sầu riêng của Trung Quốc có thể đạt 20 tỷ USD và cả thế giới là 28,6 tỷ USD. Nhu cầu tiêu thụ sầu riêng ở thị trường Trung Quốc rất lớn, cộng tất cả các nước xuất khẩu sầu riêng ở khu vực Đông Nam Á vẫn chưa đủ đáp ứng nhu cầu thị trường này. Trong khi đó, so với các quốc gia trong khu vực thì sầu riêng của Việt Nam xuất sang Trung Quốc có nhiều lợi thế cạnh tranh về logistics và chất lượng. Vì vậy, dư địa cho tăng xuất khẩu sầu riêng vẫn còn nhiều.

Theo ông Nguyên, ngoài sầu riêng, các loại trái cây khác cũng hưởng lợi khi bước vào mùa đông - thời điểm nhiều quốc gia gặp khó khăn trong thu hoạch, còn Việt Nam vẫn giữ được điều kiện thuận lợi. Trong đó, xuất khẩu dừa tươi có thể tăng gấp rưỡi so với năm ngoái nhờ Nghị định thư về kiểm dịch dừa tươi với Trung Quốc được ký kết và có hiệu lực trong năm 2024.

Với kết quả tăng trưởng ấn tượng trong 10 tháng qua, Hiệp hội Rau quả Việt Nam dự báo xuất khẩu rau quả 2024 chắc chắn sẽ lập mốc kỷ lục 7 tỷ USD, thậm chí có thể vượt mọi dự báo với con số 7,5 tỷ USD - một kỷ lục mới.

Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Trung Quốc sắp bước vào mùa đông nên cây trái, rau quả nhiều sẽ thu hoạch kém, trong khi tại Việt Nam, mùa đông lại là mùa khô nên thuận lợi để trồng rau quả, từ đó sản lượng nhiều. Hơn nữa, Việt Nam có kết nối về đường bộ, đường biển, đường sắt với thị trường Trung Quốc, tạo thuận lợi giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, thời gian vận chuyển.

Đồng thời, các doanh nghiệp đang đẩy mạnh cho khâu chế biến, nâng cao giá trị nông sản, nhằm tối ưu hóa chuỗi cung ứng từ vùng nguyên liệu đến sản xuất, cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu. Ví dụ, Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (Doveco Sơn La) đã đầu tư nhà máy chế biến rau quả tại tỉnh Sơn La được kỳ vọng sẽ là một trong những trung tâm chế biến rau quả hàng đầu Sơn La. Năm 2024, Doveco Sơn La dự kiến xuất khẩu khoảng 40.000 tấn sản phẩm sang thị trường chủ yếu là châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản, Israel.

Ngoài những thuận lợi, ngành hàng rau quả Việt Nam còn đối mặt nhiều thách thức như sự cạnh tranh gay gắt từ nhiều nước xuất khẩu, các rào cản kỹ thuật khắt khe về chất lượng, về bao bì, truy suất nguồn gốc của những thị trường nhập khẩu… Tuy nhiên, những khó khăn trên sẽ không thể cản bước được đà tăng trưởng xuất khẩu.

Hiệp hội Rau quả Việt Nam khuyến nghị các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu rau quả cần xây dựng vùng sản xuất tập trung, tạo điều kiện người dân liên kết sản xuất rau quả đạt các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP… Hỗ trợ các hợp tác xã chuyên canh rau quả về vốn, kỹ thuật, tạo điều kiện để các hợp tác xã tham gia chuỗi giá trị.