Khuyến khích tư nhân tham gia phát triển đường sắt bằng hình thức hợp đồng

Chiều 27/5, Chính phủ trình Quốc hội dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) với nhiều nội dung nhằm thúc đẩy phát triển kết cấu hạ tầng, công nghiệp đường sắt. Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, trình bày dự thảo với nhiều nội dung mới nhằm thúc đẩy phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt.

Dự thảo luật lần này bổ sung các quy định nhằm huy động tối đa nguồn lực từ địa phương và khu vực tư nhân vào đầu tư hạ tầng đường sắt. Các tổ chức, cá nhân được khuyến khích tham gia theo nhiều hình thức hợp đồng như BT, BOT, BTO, BLT, BTL…

Đáng chú ý, dự thảo cho phép địa phương dùng ngân sách để thực hiện bồi thường, hỗ trợ tái định cư, và đầu tư một số hạng mục của đường sắt quốc gia. Đồng thời, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ có quyền quyết định đầu tư các dự án đường sắt đô thị mà không cần trình thủ tục chủ trương đầu tư như trước.

Một điểm mới là cho phép áp dụng thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED) thay cho thiết kế cơ sở trong báo cáo nghiên cứu khả thi. Ngoài ra, dự thảo luật đề xuất cắt giảm 20% thủ tục hành chính và 33% điều kiện kinh doanh so với luật hiện hành, góp phần đơn giản hóa và rút ngắn quy trình triển khai dự án.

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, đây là các giải pháp đột phá để tháo gỡ điểm nghẽn thủ tục, giúp các địa phương triển khai nhanh hơn hệ thống đường sắt đô thị. Điều này cũng phù hợp với Kết luận 49 của Bộ Chính trị về việc hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt tại Hà Nội và TP HCM đến năm 2035.

Thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, hồ sơ dự án đủ điều kiện để trình Quốc hội cho ý kiến. Tuy nhiên, ông lưu ý cần đánh giá sâu hơn tính khả thi của các cơ chế đột phá, đặc biệt là khả năng thu hút đầu tư tư nhân và thúc đẩy xã hội hóa trong ngành đường sắt.

Ngoài ra, dự thảo cũng sửa đổi, bổ sung quy định về cho thuê, chuyển nhượng có thời hạn quyền khai thác tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt do Nhà nước đầu tư để thu hút, đa dạng hóa các loại hình doanh nghiệp tham gia quản lý, đầu tư phát triển đường sắt như “Lãnh đạo công - quản trị tư”, “Đầu tư công - quản lý tư”, “Đầu tư tư - sử dụng công”...

Vấn đề đăng kiểm phương tiện giao thông đường sắt cho phù hợp với từng loại hình đường sắt cũng được điều chỉnh theo hướng tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp; thủ tục hành chính về đánh giá, chứng nhận, thẩm định,… được cắt giảm song vẫn đảm bảo phù hợp thông lệ quốc tế.

Đồng thời, cơ quan thẩm tra đề nghị rà soát kỹ để bảo đảm tuân thủ Quy định 178 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng trong công tác xây dựng pháp luật; ngăn chặn nguy cơ lợi ích nhóm, cục bộ hoặc sơ hở có thể bị lợi dụng.

Cũng theo Ủy ban, việc thể chế hóa Nghị quyết 57 cần được tiếp tục đẩy mạnh. Trong đó, cần tạo điều kiện cho việc thử nghiệm công nghệ tiên tiến như điều khiển tàu không người lái, tàu đệm từ, tàu chạy trong ống chân không… nhằm từng bước hiện đại hóa ngành đường sắt trong tương lai gần.