ESG và hiệu quả tài chính: Doanh nghiệp việt nam đã tối ưu hóa ra sao?

​Tại Việt Nam, ngày càng nhiều doanh nghiệp nhận thức rõ mối quan hệ tích cực giữa thực thi ESG và tăng trưởng lợi nhuận, từ đó chủ động áp dụng các tiêu chuẩn này để tối ưu hóa hoạt động kinh doanh.​

Mối quan hệ giữa ESG và lợi nhuận

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc thực hiện tốt các tiêu chí ESG có thể dẫn đến hiệu quả tài chính cao hơn.

Cụ thể, nghiên cứu của Khan, Serafeim và Yoon (2015) tại Harvard Business School đã phân tích tác động của ESG đến lợi nhuận doanh nghiệp thông qua dữ liệu của 2.300 công ty niêm yết tại Mỹ trong khoảng thời gian 1993 – 2010.

Kết quả chỉ ra rằng các công ty có chiến lược ESG mạnh mẽ có lợi nhuận cao hơn và đạt hiệu suất cổ phiếu tốt hơn khoảng 4,8%/năm so với các công ty không chú trọng đến ESG. Đặc biệt, các công ty tập trung vào các yếu tố ESG quan trọng đối với ngành (material ESG issues) có ROE (Return on Equity - Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu) cao hơn đáng kể.

Mặt khác, một nghiên cứu tổng hợp của NYU Stern Center for Sustainable Business (2021) đã phân tích hơn 1.000 nghiên cứu về ESG và hiệu quả tài chính từ năm 2015–2020. Trong đó, 59% nghiên cứu cho thấy tác động tích cực giữa ESG và lợi nhuận, chỉ 14% nghiên cứu tìm thấy mối liên hệ tiêu cực, phần còn lại có tác động trung tính hoặc không đáng kể. Các công ty có chiến lược ESG tốt thường giảm chi phí vận hành, tăng giá trị thương hiệu và thu hút dòng vốn đầu tư tốt hơn.

Năm 2019, McKinsey & Company công bố báo cáo cho thấy các công ty chú trọng ESG có xu hướng giảm 10–20% chi phí hoạt động nhờ tối ưu hóa năng lượng, nguyên liệu và giảm thiểu rủi ro pháp lý.

Báo cáo cũng chỉ ra rằng việc đầu tư vào ESG giúp tăng 2–5% biên lợi nhuận, do người tiêu dùng sẵn sàng trả giá cao hơn cho các sản phẩm bền vững. Một điểm quan trọng khác là các doanh nghiệp có chiến lược ESG mạnh mẽ có tỷ suất sinh lời cổ phiếu cao hơn 6–8% so với thị trường chung trong dài hạn.

Mặt khác, các công ty chú trọng đến ESG thường ít gặp phải các vấn đề pháp lý và môi trường, giúp giảm thiểu tổn thất khi đối mặt với khủng hoảng. Theo MSCI, các doanh nghiệp tuân thủ ESG có khả năng quản lý rủi ro vượt trội, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu và yêu cầu về trách nhiệm xã hội.

Nhiều nhà lãnh đạo doanh nghiệp đã thành công trước khi mô hình ESG trở nên phổ biến, họ có xu hướng tập trung vào lợi nhuận cổ đông hơn là các yếu tố bên ngoài như môi trường hay xã hội. Một số người lo ngại rằng ESG có thể làm phân tán mục tiêu kinh doanh cốt lõi, gây ra chi phí không cần thiết và làm suy yếu khả năng cạnh tranh. Tuy nhiên, theo Perfecto Sanchez, đồng sáng lập nền tảng AI phân tích lợi ích của các bên liên quan, ESG không chỉ đơn thuần là một yêu cầu báo cáo mà còn là một công cụ giúp doanh nghiệp khám phá các cơ hội tạo giá trị mới.

Mô hình ESG giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí và gia tăng lợi nhuận như thế nào?

Giảm chi phí vận hành và quản lý rủi ro

Nghiên cứu của Boston Consulting Group (BCG) (2020) chỉ ra rằng các công ty đầu tư vào công nghệ xanh và quy trình sản xuất bền vững có thể giảm tới 30% chi phí năng lượng. Doanh nghiệp cũng tránh được các khoản phạt môi trường và chi phí pháp lý liên quan đến việc vi phạm tiêu chuẩn ESG.

Thu hút đầu tư và tiếp cận nguồn vốn rẻ hơn

Theo báo cáo của Morningstar (2022), quỹ đầu tư ESG thu hút hơn 600 tỷ USD vào năm 2021, cao hơn 50% so với năm trước đó. Các tổ chức tài chính như IFC, World Bank thường ưu tiên cấp vốn vay với lãi suất thấp hơn cho các doanh nghiệp có chỉ số ESG tốt.

Cải thiện lòng trung thành của khách hàng và nâng cao doanh thu

Báo cáo của Deloitte (2021) chỉ ra rằng 67% người tiêu dùng sẵn sàng trả giá cao hơn cho sản phẩm có trách nhiệm với môi trường. Các doanh nghiệp tích hợp ESG có thể tạo dựng hình ảnh thương hiệu bền vững, từ đó tăng doanh số và duy trì khách hàng trung thành.

Tăng cường năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế

Nghiên cứu của EY (2023) cho thấy các doanh nghiệp áp dụng ESG có khả năng mở rộng thị trường xuất khẩu tốt hơn, do đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường và lao động.

Doanh nghiệp Việt Nam ứng dụng tiêu chuẩn ESG để cải thiện hiệu quả tài chính

Tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu tích hợp ESG vào chiến lược kinh doanh nhằm nâng cao hiệu quả tài chính và tạo dựng uy tín trên thị trường quốc tế.

Tập đoàn Vinamilk

Là một trong những doanh nghiệp tiên phong trong việc áp dụng ESG, Vinamilk đã đầu tư mạnh mẽ vào các dự án năng lượng tái tạo và quản lý chất thải hiệu quả. Công ty đã triển khai hệ thống năng lượng mặt trời tại các trang trại và nhà máy, giúp giảm đáng kể chi phí năng lượng và lượng khí thải CO₂. Những nỗ lực này không chỉ giúp Vinamilk tiết kiệm chi phí mà còn nâng cao hình ảnh thương hiệu xanh trong mắt người tiêu dùng và nhà đầu tư.​

Công ty Cổ phần Sữa TH

TH True Milk đã đầu tư vào công nghệ sản xuất sạch và quản lý nguồn nước hiệu quả. Công ty sử dụng hệ thống tưới tiêu tiết kiệm nước và áp dụng các biện pháp bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất. Nhờ đó, TH True Milk không chỉ giảm chi phí vận hành mà còn thu hút sự quan tâm của các quỹ đầu tư quan tâm đến ESG.​

Tập đoàn Hòa Phát

Trong ngành thép, Hòa Phát đã chú trọng đến việc giảm thiểu tác động môi trường bằng cách đầu tư vào công nghệ sản xuất hiện đại, giảm lượng khí thải và tiêu thụ năng lượng. Việc này không chỉ giúp công ty tuân thủ các quy định môi trường mà còn cải thiện hiệu quả sản xuất và giảm chi phí.​

Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank)

Vietcombank đã tích cực tham gia vào các hoạt động xã hội và quản trị doanh nghiệp minh bạch. Ngân hàng đã triển khai các chương trình tín dụng xanh, hỗ trợ các dự án năng lượng tái tạo và bảo vệ môi trường. Việc này giúp Vietcombank nâng cao uy tín và thu hút được nhiều khách hàng, đối tác tin cậy.​

Thách thức và giải pháp trong việc áp dụng ESG tại Việt Nam

Mặc dù việc áp dụng ESG mang lại nhiều lợi ích, nhưng các doanh nghiệp Việt Nam cũng đối mặt với không ít thách thức.

Có thể kể đến, nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của ESG và cách thức triển khai hiệu quả.​ Việc áp dụng các tiêu chuẩn ESG đòi hỏi đầu tư vào công nghệ, hạ tầng và đào tạo nhân lực, điều này có thể gây áp lực tài chính cho doanh nghiệp.​

Đáng chú ý, dù Chính phủ Việt Nam đã có định hướng phát triển bền vững, nhưng vẫn thiếu các quy định, hướng dẫn chi tiết cho từng ngành.

Tựu trung lại, mô hình ESG đang ngày càng trở thành một phần quan trọng trong chiến lược kinh doanh của nhiều doanh nghiệp. Tuy nhiên, không phải ai cũng sẵn sàng chấp nhận ESG, đặc biệt là những lãnh đạo doanh nghiệp theo đuổi mục tiêu lợi nhuận truyền thống. Để thuyết phục họ, ESG cần được nhìn nhận không phải như một gánh nặng chi phí mà là một công cụ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hiệu suất và giảm rủi ro.