5 nguyên nhân đẩy giá vé máy bay 'tăng nóng'

Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) vừa có văn bản báo cáo Bộ Giao thông vận tải về tình hình giá vé máy bay nội địa 4 tháng đầu năm.

Cục Hàng không Việt Nam thừa nhận, từ đầu năm 2024 đến nay, giá vé trung bình hạng phổ thông trên một số đường bay (đã bao gồm thuế, phí) của các hãng hàng không nội địa tăng so với cùng kỳ năm 2023.

Tuy nhiên, giá vé máy bay vẫn nằm trong khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách theo quy định hiện hành.

Đối với đường bay Hà Nội - TPHCM, giá vé trung bình của Vietnam Airlines (VN) khoảng 2,64 triệu đồng, tăng 14% so với cùng kỳ năm 2023. Vietjet Air (VJ) ở mức 1,74 triệu đồng, tăng 25%. Bamboo Airways (QH) đạt khoảng 2 triệu đồng, tăng 11%. Vietravel Airlines (VU) khoảng 1,5 triệu đồng, tăng 15%. So với mức tối đa theo quy định (3,4 triệu đồng, chưa bao gồm thuế, phí), giá vé trung bình này của các hãng chỉ đạt tỷ lệ 44,1% - 77, 6%.

Ở chặng Hà Nội và TPHCM đi/đến Đà Nẵng, giá vé một chiều trung bình của VN, VJ, QH, VU lần lượt đạt 1,8 triệu đồng, 1,5 triệu đồng, 1,6 triệu đồng, và 1,4 triệu đồng. Đối với đường bay Hà Nội - Phú Quốc, giá vé trung bình của VN khoảng 2,7 triệu đồng (tăng 13,8%), VJ xấp xỉ 1,8 triệu đồng (tăng 49,6%). So với mức tối đa, giá vé trung bình của các hãng HKVN chỉ lên đến gần 70%.

Theo Cục Hàng không Việt Nam, trong dịp nghỉ lễ 30/4-1/5, nhu cầu đi lại bằng máy bay ghi nhận tăng cao. Ngoài số hành khách đặt sớm có thể mua được vé máy bay ở dải giá thấp, số còn lại đặt muộn, sát ngày bay thì phải trả tiền mua vé đắt hơn.

Khi đường bay sớm lấp đầy thì việc mua được vé sẽ khó khăn và giá vé sẽ cao hơn. Như tại thời điểm ngày 19/4/2024, tỷ lệ đặt chỗ cho ngày 27/4 đều đạt hơn 90% trên các đường bay Hà Nội - Huế, Quy Nhơn, Quảng Bình, Nha Trang, Tuy Hòa, Điện Biên; TPHCM - Đà Lạt, Tuy Hòa, Phú Quốc, Điện Biên.

Theo số liệu công bố trên trang thông tin điện tử của các hãng hàng không quốc tế, mức giá vé máy bay trên một số đường bay trong khu vực Đông Nam Á đều tương đồng với giá vé của Vietnam Airlines. Ngoài ra, giá vé trên các chặng nội địa của Vietnam Airlines đang áp dụng ở mức tương đương với các hãng trong khu vực Đông Nam Á, và thấp hơn đáng kể so với các hãng châu Âu và Bắc Mỹ.

Theo Cục Hàng không Việt Nam, giá vé máy bay nội địa tăng là trong xu hướng tăng chung trên thế giới do chịu tác động bởi các nguyên nhân chính: giá nhiên liệu tăng cao; chênh lệch tỷ giá ngoại tệ; việc triệu hồi động cơ của nhà sản xuất làm thiếu hụt tàu bay và tình hình cung - cầu vận tải hàng không.

Về giá nhiên liệu, Cục Hàng không Việt Nam dẫn số liệu cập nhật của Hiệp hội Hàng không quốc tế (IATA) cho hay, giá nhiên liệu Jet-A1 khu vực châu Á ngày 26/4 là 100,25 USD/thùng.

Theo tính toán, với biến động của giá nhiên liệu bay và tỷ giá USD/VND, chi phí nhiên liệu tháng 4/2024 của các hãng hàng không tăng trên 74% so với tháng 9/2015, tác động làm tổng chi phí tăng 53% so với tháng 8/2015 (thời điểm ban hành quy định về khung giá vận chuyển trên chặng bay nội địa).

Mức giá này tương đương cùng kỳ năm ngoái, song do tỷ giá biến động mạnh, tăng 8% so với tháng 4/2023 nên chỉ tính riêng biến động tỷ giá đã khiến chi phí của các hãng hàng không tăng gần 6% so với cùng kỳ (chi phí có gốc ngoại tệ của các hãng hàng không chiếm khoảng 75% tổng chi phí).

Thứ hai, do chênh lệch về tỷ giá ngoại tệ. Xét về yếu tố đầu vào, so với năm 2019, giá nhiên liệu trong quý I/2024 đã tăng 28 USD/thùng, tương đương 38,2% chi phí, qua đó làm chi phí khai thác toàn mạng phát sinh thêm 1.409 tỷ đồng.

Tính ra, trong 3 tháng đầu năm nay, mỗi 1 USD giá nhiên liệu tăng sẽ làm chi phí chuyến bay tăng thêm 56,7USD. Cùng với tỷ giá VND/USD tăng 1.300 đồng (tương đương 5,6%) so với năm 2019, dẫn đến chi phí hoạt động vận tải hàng không phát sinh thêm khoảng 823 tỷ đồng.

Chưa kể, nhiều chi phí vận hành hoạt động của hãng hàng không (thuê tàu bay, giá điều hành bay quốc tế,... ) được thanh toán bằng ngoại tệ (chủ yếu là USD) dẫn đến tăng chi phí.

Thứ ba, do biến động giảm về đội tàu bay. Đến ngày 2/5, tổng số tàu bay của các hãng hàng không nội địa là 199 chiếc, giảm 32 tàu bay so với năm 2023. Trong đó, chỉ có 165-170 tàu bay đang khai thác, giảm khoảng 40-45 tàu bay so với bình quân năm 2023.

Việc sụt giảm số lượng tàu bay của các hãng hàng không là do nhà sản xuất động cơ triệu hồi để kiểm tra và sửa chữa. Hơn 40 tàu bay A321 của Vietnam Airlines và Vietjet Air phải dừng khai thác từ tháng 1/2024 và năm 2025, mất 140-160 ngày để sửa chữa thay vì 75 ngày như năm.

Trong khi đó, theo kế hoạch, năm 2024 Vietjet Air không nhận thêm bất kỳ tàu bay nào, Vietnam Airlines chỉ nhận thêm 2 tàu bay B787 vào tháng 6-7/2024 còn các hãng khác đều thông báo không tìm được tàu bay thuê theo kế hoạch.

Pacific Airlines và Bamboo Airways đang trong quá trình tái cơ cấu đội tàu bay nên hiện Pacific Airlines không khai thác tàu bay nào (giảm 10 tàu), còn Bamboo Airways chỉ khai thác 5 tàu (giảm 25 tàu so với năm 2023).

Ngoài ra, giá thuê động cơ năm nay tăng gấp đôi và giá phụ tùng vật tư tăng cũng từ 10-13% so với thời điểm trước năm 2019.

Do nhu cầu đi lại tăng mạnh trong dịp cao điểm lễ, tết, trong khi cung giảm do thiếu tàu bay là nguyên nhân khiến giá vé biến động tăng. Cục Hàng không Việt Nam dự báo, với tình trạng chênh lệch cung cầu này, giá vé máy bay tiếp tục tăng khi vào cao điểm hè 2024.