Xuất khẩu 'vàng nâu' cơ hội và thách thức trước mốc 6 tỷ USD

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tháng 2/2025, Việt Nam xuất khẩu khoảng 150 nghìn tấn cà phê, đạt giá trị 854,2 triệu USD. Tính chung 2 tháng đầu năm, tổng khối lượng xuất khẩu đạt 284 nghìn tấn, tương ứng 1,58 tỷ USD, giảm 28,4% về lượng nhưng tăng ấn tượng 26,2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Thành tích này không chỉ khẳng định vị thế của Việt Nam trên thị trường cà phê toàn cầu mà còn mở ra triển vọng tươi sáng cho mục tiêu vượt mốc 6 tỷ USD trong năm nay.

Tháng 2/2025 là điểm sáng đặc biệt khi Việt Nam xuất khẩu 193.031 tấn cà phê, mang về 1,08 tỷ USD – con số kỷ lục trong một tháng. Trong đó, cà phê nhân chiếm phần lớn với 178.047 tấn, còn cà phê chế biến đóng góp 14.984 tấn. Ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam (VICOFA) chia sẻ: "Kết quả này không chỉ nhờ giá cao mà còn do chiến lược đẩy mạnh xuất khẩu của doanh nghiệp trong bối cảnh thị trường toàn cầu biến động." Các doanh nghiệp FDI cũng đóng vai trò quan trọng, chiếm 27% khối lượng và 28% kim ngạch cà phê nhân, đồng thời nắm 86% kim ngạch cà phê chế biến – minh chứng cho sự hợp tác hiệu quả giữa doanh nghiệp trong nước và quốc tế.

Một trong những yếu tố then chốt giúp ngành cà phê đạt kết quả đáng kinh ngạc là giá xuất khẩu tăng vọt. Báo cáo cho thấy, giá cà phê bình quân 2 tháng đầu năm 2025 đạt 5.574,5 USD/tấn, tăng 76,3% so với cùng kỳ năm 2024. Riêng tháng 2, con số này nhích lên 5.596 USD/tấn, cao kỷ lục từ trước đến nay. Ông Nguyễn Nam Hải nhấn mạnh: "Giá cao kỷ lục đã giúp ngành cà phê lần đầu tiên mang về 1,08 tỷ USD chỉ trong tháng 2/2025, vượt xa mọi kỳ vọng."

Sự tăng trưởng giá trị không chỉ đến từ cà phê nhân – mặt hàng chủ lực với 178.047 tấn, kim ngạch 956,58 triệu USD (tăng 20,3% về lượng và 107% về giá trị) – mà còn nhờ đóng góp từ cà phê chế biến sâu. Trong tháng 2, cà phê rang xay, hòa tan và phối trộn đạt 14.984 tấn, kim ngạch 123,61 triệu USD, chiếm 11,4% tổng giá trị xuất khẩu. Điều này cho thấy xu hướng chuyển dịch sang các sản phẩm giá trị gia tăng đang dần định hình, góp phần nâng cao vị thế "vàng nâu" Việt Nam trên trường quốc tế.

Đức, Italia và Nhật Bản tiếp tục là ba thị trường tiêu thụ lớn nhất, chiếm lần lượt 16,6%, 9,4% và 8,2% thị phần. So với cùng kỳ năm trước, giá trị xuất khẩu tháng 1/2025 sang Đức tăng 53%, Italia tăng 5,6% và Nhật Bản tăng 10,4%, cho thấy sức hút ổn định của cà phê Việt Nam tại các thị trường truyền thống. Trong nhóm 15 thị trường lớn nhất, Ba Lan ghi nhận mức tăng trưởng giá trị ấn tượng nhất – gấp 2,9 lần – trong khi Algeria giảm mạnh nhất với mức giảm 22%. Sự phân hóa này phản ánh nhu cầu đa dạng và cơ hội mở rộng thị trường mới mà ngành cà phê cần tận dụng.

Ông Nguyễn Nam Hải nhận định, ngoài vàng, cà phê đang trở thành mặt hàng "nóng" trên các sàn giao dịch thế giới, thu hút sự quan tâm lớn từ nhà đầu tư. "Chênh lệch giá giữa cà phê Robusta và Arabica hiện khoảng 3.000 USD/tấn. Khi giá Arabica tăng cao, các nhà rang xay sẽ chuyển sang Robusta – loại cà phê mà Việt Nam dẫn đầu thế giới. Đây là lợi thế để giá cà phê Việt Nam tiếp tục hưởng lợi", ông Hải phân tích.

Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) dự báo, hiện tượng La Niña có thể thay thế El Niño trong năm 2025, gây ảnh hưởng đến các vùng trồng cà phê tại Brazil – quốc gia xuất khẩu lớn nhất thế giới. Nguy cơ sương giá tại Brazil có thể làm giảm sản lượng niên vụ 2025-2026 xuống mức thấp nhất trong 3 năm, tạo cơ hội cho Việt Nam củng cố vị thế. Tuy nhiên, ông Hải cho rằng sản lượng cà phê Brazil dù giảm từ tháng 7/2025 sẽ không ảnh hưởng quá lớn, và thị trường vẫn cần theo dõi sát sao.

Trong nước, để đạt mục tiêu xuất khẩu trên 6 tỷ USD, ngành cà phê cần đảm bảo quy hoạch vùng trồng, duy trì diện tích ổn định và nâng cao chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế. "Doanh nghiệp cần gắn kết thu mua với chế biến sâu, đồng thời đa dạng hóa thị trường để tránh phụ thuộc vào một số đối tác lớn", ông Hải khuyến nghị. Việc tận dụng lợi thế dẫn đầu về cà phê Robusta – chiếm 95% sản lượng Việt Nam – sẽ là chìa khóa để giữ đà tăng trưởng.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến nhận định, với tốc độ tăng trưởng như hiện nay, ngành cà phê hoàn toàn có khả năng vượt mốc 6 tỷ USD trong năm 2025. "Giá trị xuất khẩu tăng mạnh trong 2 tháng đầu năm là minh chứng cho tiềm năng của ngành. Chúng ta cần tiếp tục đầu tư vào công nghệ chế biến, mở rộng thị trường và ứng phó linh hoạt với biến động toàn cầu", ông Tiến nhấn mạnh. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp với VICOFA và các doanh nghiệp để xây dựng chiến lược dài hạn, hướng tới phát triển bền vững và nâng cao giá trị thương hiệu cà phê Việt Nam.

Khởi đầu năm 2025 với những con số ấn tượng, ngành cà phê Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để khẳng định vị thế trên bản đồ thế giới. Từ giá trị kỷ lục 1,08 tỷ USD trong tháng 2 đến triển vọng vượt 6 tỷ USD cả năm, "vàng nâu" không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn là niềm tự hào của nông nghiệp Việt Nam. Với sự đồng hành của chính sách, doanh nghiệp và người nông dân, ngành cà phê hứa hẹn sẽ tiếp tục tỏa sáng, biến thách thức thành cơ hội trong bối cảnh thị trường toàn cầu đầy biến động.