'Tẩy xanh' - Cái 'bẫy' doanh nghiệp thực thi ESG cần tránh

Trong bối cảnh toàn cầu đang hướng tới phát triển bền vững, ESG (Environmental – Môi trường, Social – Xã hội, Governance – Quản trị) đã trở thành một tiêu chuẩn quan trọng để đánh giá mức độ trách nhiệm của doanh nghiệp. Những doanh nghiệp áp dụng mô hình ESG không chỉ thể hiện cam kết đối với môi trường, xã hội mà còn củng cố giá trị thương hiệu, thu hút nhà đầu tư và tạo lòng tin với khách hàng.

Tuy nhiên, cùng với xu hướng này, nhiều doanh nghiệp lại tìm cách "tẩy xanh" (greenwashing) – đánh tráo khái niệm, tô vẽ những cam kết xanh mà thực chất không mang lại giá trị thực sự. Đây không chỉ là hành vi sai trái mà còn gây tổn hại đến niềm tin của người tiêu dùng, nhà đầu tư và toàn xã hội.

"Tẩy xanh" - Khi ESG bị biến thành công cụ quảng cáo

Tẩy xanh là hành động mà doanh nghiệp cố tình phóng đại hoặc sai lệch thông tin về những cam kết và đóng góp của mình đối với môi trường. Họ có thể sử dụng bao bì, quảng cáo hoặc các báo cáo ESG để đánh lừa người tiêu dùng rằng họ đang hoạt động bền vững trong khi thực tế lại khác xa những tuyên bố này.

Một trong những ví dụ điển hình là vụ bê bối của Volkswagen vào năm 2015. Hãng xe này quảng bá các dòng xe diesel của mình là thân thiện với môi trường, đáp ứng các tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt. Tuy nhiên, sau đó, các cơ quan quản lý phát hiện ra Volkswagen đã cài đặt phần mềm gian lận vào hơn 11 triệu xe để làm sai lệch kết quả kiểm tra khí thải. Hành vi này không chỉ vi phạm nghiêm trọng các quy định môi trường mà còn khiến công ty phải đối mặt với khoản tiền phạt lên đến hàng tỷ USD, ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của thương hiệu.

Không chỉ riêng Volkswagen, H&M – thương hiệu thời trang nhanh nổi tiếng – cũng từng vướng vào cáo buộc "tẩy xanh". Công ty này đã tung ra chiến dịch "Conscious Collection" với lời hứa về những sản phẩm thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, nhiều cuộc điều tra độc lập đã chỉ ra rằng H&M không cung cấp đủ bằng chứng về tính bền vững của sản phẩm, đồng thời vẫn tiếp tục duy trì mô hình sản xuất thời trang nhanh với tốc độ tiêu thụ tài nguyên và phát thải cao.

Tác động tiêu cực của "tẩy xanh" đến xã hội và môi trường

Hành vi "tẩy xanh" không chỉ đánh lừa người tiêu dùng mà còn tạo ra những hậu quả nghiêm trọng đối với xã hội và môi trường.

Trước hết, hành vi này làm suy yếu lòng tin của khách hàng và nhà đầu tư. Khi người tiêu dùng phát hiện ra rằng những sản phẩm họ mua không thực sự thân thiện với môi trường như quảng cáo, họ sẽ mất niềm tin vào thương hiệu. Trong dài hạn, điều này có thể gây thiệt hại nghiêm trọng đến danh tiếng của doanh nghiệp và khiến họ mất đi một lượng lớn khách hàng trung thành.

Thứ hai, "tẩy xanh" có thể làm chậm quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh thực sự. Khi các công ty gian lận về ESG, họ không có động lực để thực sự đầu tư vào các giải pháp bền vững. Điều này tạo ra một thị trường thiếu minh bạch, nơi mà những doanh nghiệp thực sự có nỗ lực xanh bị lu mờ trước những chiêu trò quảng cáo.

Cuối cùng, việc các doanh nghiệp chỉ "giả vờ xanh" còn có thể kéo theo những hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Ngày càng nhiều quốc gia đang ban hành các quy định chặt chẽ hơn để kiểm soát báo cáo ESG và xử lý các hành vi tẩy xanh. Điển hình nhất, Liên minh châu Âu đã thông qua Đạo luật Báo cáo Bền vững Doanh nghiệp (CSRD) nhằm yêu cầu các công ty công bố chi tiết về tác động ESG của họ, đồng thời đưa ra các chế tài đối với những trường hợp gian lận.

Hướng đi bền vững: Doanh nghiệp cần làm gì để thực hiện ESG đúng nghĩa?

Doanh nghiệp muốn thành công với mô hình ESG cần minh bạch, hành động thực tế và không ngừng đổi mới để hướng đến mục tiêu bền vững thực sự. Đây không chỉ là cách để thu hút nhà đầu tư và khách hàng mà còn là con đường tất yếu để xây dựng một tương lai xanh cho tất cả.

Để tránh rơi vào vòng xoáy "tẩy xanh", doanh nghiệp cần thực hiện ESG một cách chân thực và có chiến lược rõ ràng.

Dưới đây là một số giải pháp để phát triển bền vững đúng nghĩa:

1. Đặt ESG thành mục tiêu cốt lõi, không chỉ là chiến dịch tiếp thị

Doanh nghiệp cần tích hợp ESG vào mô hình kinh doanh thay vì chỉ xem nó là một công cụ quảng cáo. Điều này có nghĩa là từ khâu sản xuất, vận hành đến quản trị doanh nghiệp, ESG phải được áp dụng một cách toàn diện và có lộ trình thực hiện rõ ràng.

Một ví dụ điển hình là Unilever. Công ty này đã cam kết giảm một nửa tác động môi trường của mình vào năm 2030 thông qua việc thay đổi nguyên liệu sản xuất, cắt giảm rác thải nhựa và nâng cao điều kiện làm việc cho nhân viên. Cam kết này không chỉ giúp Unilever thu hút các nhà đầu tư quan tâm đến ESG mà còn tăng giá trị thương hiệu trong mắt người tiêu dùng.

2. Minh bạch trong báo cáo và cung cấp số liệu xác thực

Doanh nghiệp nên cung cấp báo cáo ESG minh bạch, có kiểm chứng từ các tổ chức độc lập. Việc sử dụng các tiêu chuẩn báo cáo uy tín như GRI (Global Reporting Initiative), SASB (Sustainability Accounting Standards Board) hay TCFD (Task Force on Climate-related Financial Disclosures) giúp nâng cao tính minh bạch và độ tin cậy.

Một số công ty đã thực hiện tốt điều này, điển hình như Patagonia – thương hiệu thời trang ngoài trời nổi tiếng với cam kết bảo vệ môi trường. Patagonia không chỉ công bố các báo cáo ESG chi tiết mà còn cam kết tái đầu tư lợi nhuận vào các hoạt động bảo vệ môi trường, chứng minh sự nghiêm túc trong thực hiện trách nhiệm xã hội.

3. Hợp tác với các bên liên quan để thúc đẩy ESG

ESG không phải là câu chuyện riêng của một doanh nghiệp mà cần sự hợp tác giữa chính phủ, tổ chức phi chính phủ và cộng đồng. Doanh nghiệp có thể làm việc với các đối tác để triển khai các sáng kiến bền vững, đồng thời lắng nghe ý kiến từ các bên liên quan để điều chỉnh chiến lược phát triển.

Một ví dụ đáng chú ý là Starbucks. Công ty này đã hợp tác với các tổ chức môi trường để phát triển các chương trình trồng rừng, bảo tồn nguồn nước và hỗ trợ nông dân trồng cà phê bền vững. Nhờ đó, Starbucks không chỉ cải thiện tác động môi trường mà còn xây dựng được hình ảnh thương hiệu xanh một cách thực chất.