Khủng hoảng nước sạch tại Jackson (Mỹ): Vì sao cả một thành phố lớn không có nước uống?

Đáng nói, cuộc khủng hoảng nước sạch tại thành phố Jackson trong thời điểm hiện tại là vấn đề đã tích luỹ nhiều năm bởi mất an ninh nguồn nước.

Khủng hoảng nước sạch bởi phân biệt chủng tộc?

Kendrick Hart (30 tuổi) nhớ lại lời cảnh báo của cha anh về thủ phủ Jackson của Mississippi trước đây: “Cần có biện pháp cải thiện nguồn nước nơi này trước khi tình hình trở nên tồi tệ hơn”.

Thời điểm tồi tệ ấy đã đến.

Người dân Jackson phải mua nước đóng chai vì không dùng được nước máy. (Ảnh: Brad Vest/Getty Image)

Phần lớn người dân của thành phố, khoảng hơn 150.000 người, chủ yếu là người da đen. Họ hiện đã và đang mất khả năng tiếp cận với nước sạch. Hầu hết người dân đã không thể sử dụng nguồn nước máy của họ để uống trong hơn một tháng trước trận mưa lớn vào cuối tuần trước gây ra lũ lụt nghiêm trọng trên toàn thành phố, làm gián đoạt hoạt động của nhà máy cung cấp nước sạch của thành phố.

Đến nay, gần như cả thành phố không thể sử dụng vòi nước dân dụng để uống và nấu ăn như trước đây. Kể cả với những hộ gia đình có thể sử dụng nước máy, họ cũng buộc phải đun sôi nước đó trước khi sử dụng vì nước không sạch.

Thực trạng nhức nhối này đặt ra câu hỏi về việc thành phố đã không được quan tâm đầu tư để nâng cấp cơ sở hạ tầng từ khi những gia đình da trắng chuyển đi. Bên cạnh đó, hiện tượng lũ lụt bất thường, cực đoan xảy ra là một trong những hệ quả của cuộc khủng hoảng khí hậu, đã và đang khiến cơ sở hạ tầng thành phố xuống cấp trầm trọng hơn.

- Hart, một người dân thành phố phải đến nhà thờ để nhận nước đóng chai, chia sẻ -

Anh cũng cho biết có nhiều người dân thành phố đã phải chuyển đến nhà của bạn bè hoặc các thành viên gia đình ở vùng ngoại ô hoặc ở thành phố khác – nơi có nhiều người da trắng sinh sống – để dùng nhờ nước sạch để tắm.

Cuộc khủng hoảng nước sạch đang ngày càng tồi tệ hơn khi nhiệt độ của nước nóng lên (nhiệt độ nước máy đạt mốc 32 độ C vào thứ Năm và thứ Sáu vừa qua). Các trường học, văn phòng phải đóng cửa và chuyển qua hoạt động trực tuyến.

Cơ quan quản lý tình trạng khẩn cấp Mississippi đã công bố kế hoạch phân phối nước vào thứ Năm. Cụ thể, thành phố đã thiết lập các điểm phân phối nước và một số tổ chức cộng đồng đang làm những gì có thể để cung cấp nước cho người dân.

Dù vậy, người dân thành phố vẫn rơi vào trạng thái hoang mang.

“Chúng tôi không thể tắm, không thể uống nước máy, không thể dùng nước máy để rửa bát”, Carolyn Moore nói.

“Đã khoảng một tháng nay, đầu tiên nước máy đột nhiên chảy ra có màu nâu, và không thể uống được. Và nước đó còn nóng hơn bình thường. Hoá đơn tiền nước vẫn cao. Tình trạng này ảnh hưởng đến tất cả mọi người”, Shelor Bell chia sẻ.

Các nhà chức trách đã ban bố tình trạng khẩn cấp vào đầu tuần, giải thích nhân viên tại nhà máy nước sạch cũng đang phải vật lộn để xử lý nước bị nhiễm bẩn bởi lũ lụt và sự cố máy bơm nước.

Nhà máy cung cấp nước OB Curtis tại Ridgeland, Mississippi. (Ảnh: Steve Helber/AP)

Theo tờ Guardian (Anh), thực trạng hiện tại là kết quả của vấn đề nước sạch không được giải quyết trong nhiều năm. Hạn chế về tài chính, thiếu nhân lực, trục trặc thiết bị,… từ lâu đã ảnh hưởng đến hoạt động của các nhà máy cung cấp nước của thành phố. Trong hai nhà máy nước, nhà máy lớn hơn thường xuyên gặp phải tình trạng gián đoạn hoạt động liên tục, gây ảnh hưởng đến việc cung cấp nước sạch liên tục cho người dân. Kể từ ngày 29/7, toàn thành phố đã được thông báo về việc phải đun sôi nước máy để uống nhằm đảm bảo an toàn.

Thành phố thậm chí không thể cung cấp đủ nước cho người dân, chứ chưa nói đến đủ nước sạch. Không có nước uống, người dân ở một số khu vực trong thành phố còn không thể xả nước bồn cầu hay dùng vòi hoa sen. Nhiều đường ống dẫn nước trong thành phố còn gặp phải tình trạng nhiễm chì khiến nước bị nhiễm độc, gây nguy hiểm cho người uống, đặc biệt là trẻ em.

Nhiều nhà hoạt động đã chỉ ra phân biệt chủng tộc có thể là một nguyên nhân.

- Nhận định của nhóm Black Voters Matter -

Từ năm 1980 đến 2000, hàng nghìn người da trắng rời khỏi thành phố Jackson. Hiện thành phố có 83% dân số là người da đen và tỷ lệ nghèo là 25% so với tỷ lệ nghèo đói của bang là 18,7%.

Trước đó, vào tháng 2/2021, hai cơn bão đã khiến thành phố mất nước trong nhiều tuần, Ronnie Crudup Jr, một thành viên của hạ viện của bang, nhớ lại.

“Thứ Hai, khi nước cạn, tôi cảm thấy một chút sang chấn tâm lý khi nhớ về cuộc khủng hoảng nước năm ngoái. Hiện tại, hộ gia đình của tôi không có nước. Trong khi đó, ba đứa con của tôi cũng không thể đến trường và phải học online ở nhà”, ông nói.

Người dân phải đi bộ để các điểm phân phối để lấy nước vào ngày 31/8. (Ảnh: Rogelio V Solis/AP)

Cấp bách cung cấp nước cho dân

Hiện tại trọng tâm là phân phối nước cho người dân, chủ yếu là nước đóng chai.

Liên minh Ứng phó Nhanh Mississippi đã tập hợp hơn 30 tổ chức trên toàn tiểu bang, cố gắng gây quỹ 2 triệu USD để hỗ trợ cung cấp nước cho người dân với sự phối hợp của chính quyền địa phương.

Dù giải pháp này có thể đáp ứng nhu cầu nước tạm thời, cuộc khủng hoảng nước sạch tại thành phố vẫn hiện hữu, khiến người dân bức xúc.

“Vào năm 2021, cư dân phải đun sôi nước máy trong ít nhất 225 ngày. Vào năm 2022, cư dẫn vẫn phải đun sôi nước máy để sử dụng, hiện còn chẳng có nước. Những thảm hoạ về nước không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của cư dân Jackson mà còn ảnh hưởng đến nền kinh tế của Jackson, càng bóp nghẹt một thành phố vốn đã thiếu nguồn lực và hạn chế về tài nguyên”, một thông cáo báo chí của Liên minh Ứng phó Nhanh Mississippi chỉ ra.

Không rõ khi nào nguồn nước thành phố sẽ an toàn trở lại để người dân có thể uống.

- Bobbie Johnson (69 tuổi), người dân thành phố -

Tại một cuộc họp báo trong tuần, một quan chức của sở y tế Mississippi cho biết việc đun sôi nước máy vẫn cần thiết đối với những người có vòi nước máy vẫn hoạt động.

Chính quyền địa phương và nhiều tổ chức nỗ lực cung cấp nước đóng chai cho người dân vào ngày 31/8 vừa qua. (Ảnh: Brad Vest/Getty Images)

Thống đốc Mississippi, Tate Reeves, cũng đã gửi yêu cầu tới tổng thống Joe Biden để được liên bang hỗ trợ lâu dài nhăm giải quyết cuộc khủng hoảng nước sạch ở thành phố.

Tổng thống Biden ngay sau đó đã thông qua một biện pháp yêu cầu cơ quan ứng phó khẩn cấp của chính phủ liên bang can thiệp và cung cấp hỗ trợ cần thiết. Chính phủ Mỹ sẽ chi trả 75% chi phí xử lý và khắc phục sự cố xử lý nước trong 90 ngày tới.

Sự tham gia của các chính phủ tiểu bang và liên bang đã dẫn đến sự lạc quan rằng các vấn đề về khủng hoảng nước sạch tại thành phố cuối cùng sẽ được giải quyết.