Các ngân hàng trung ương toàn cầu bàn luận về thực tế kinh tế khắc nghiệt tại Nhật Bản

Ngành ngân hàng toàn cầu quy tụ bàn giải pháp với các nan đề kinh tế

Hội nghị thường niên do Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) và các đối tác tổ chức, chính thức khai mạc vào hôm nay. Hội nghị quy tụ các học giả, nhà kinh tế và lãnh đạo ngân hàng trung ương từ Mỹ, châu Âu và châu Á.

Theo Reuters, dù phần lớn bài phát biểu có tính học thuật và không mở cho truyền thông, chủ đề năm nay “Những thách thức mới đối với chính sách tiền tệ” cho thấy mối quan tâm hàng đầu hiện nay là cách các ngân hàng trung ương nên ứng phó với lạm phát kéo dài, rủi ro tăng trưởng suy giảm, thị trường tài chính biến động và chính sách thuế nhập khẩu từ Mỹ.

Những yếu tố đối đầu này, phần lớn bắt nguồn từ các chính sách thương mại không ổn định của Tổng thống Mỹ Donald Trump, đang tạo ra trở ngại cho các ngân hàng trung ương trên toàn cầu – dù họ đang tăng hay giảm lãi suất.

Ví dụ, BOJ hiện vẫn kiên định với kế hoạch tăng lãi suất và giảm dần việc mua trái phiếu – trái ngược hẳn với xu hướng nới lỏng của nhiều ngân hàng trung ương khác. Tuy nhiên, những biến động gần đây trên toàn cầu khiến các nhà phân tích nghi ngờ liệu tốc độ tăng lãi suất đó có thể duy trì được hay không.

BOJ có thể sẽ phải tạm dừng trong thời gian ngắn, nhưng không cần từ bỏ hoàn toàn kế hoạch nâng lãi suất. Điều quan trọng là truyền thông rõ ràng rằng khi điều kiện cho phép, họ sẽ sẵn sàng tiếp tục.

Những chủ đề nóng bỏng

Các đại biểu tham dự bao gồm đại diện từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), trong đó có Chủ tịch Fed New York John Williams, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), Ngân hàng Canada và Ngân hàng Dự trữ Úc.

Tại hội nghị năm ngoái, các nhà hoạch định chính sách đã thảo luận về kinh nghiệm vượt qua khủng hoảng bằng các công cụ nới lỏng tiền tệ phi truyền thống. Năm nay, các phiên thảo luận tập trung vào rủi ro suy thoái do thuế quan và lạm phát kéo dài.

Một phiên sẽ đề cập đến “nhu cầu dự trữ, kiểm soát lãi suất và thắt chặt định lượng (QT)”.

Phiên khác sẽ tranh luận về một nghiên cứu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) công bố tháng 12/2024 có tên “Chính sách tiền tệ và nỗi lo lạm phát”, cảnh báo rằng những cú sốc nguồn cung lớn, như đại dịch COVID-19, có thể khiến lạm phát kéo dài. Các ngân hàng trung ương không nên chủ quan trước áp lực tăng giá chi phí đầu vào.

Bên cạnh đó, các ngân hàng trung ương đều đang phải loay hoay trước sự không ổn định của thương mại toàn cầu và chính sách thuế quan đầy bất ngờ của ông Trump.

Dù từng dự kiến tiếp tục hạ lãi suất, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ hiện đang tạm dừng động thái này do lo ngại lạm phát leo thang bởi các biện pháp thuế quan mới. Ngân hàng Trung ương châu Âu có thể sẽ giảm lãi suất thêm vào tháng 6, nhưng các nhà hoạch định chính sách ngày càng thiên về việc dừng lại để đánh giá tình hình.

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) cũng đang đối mặt với thế lưỡng nan. Lạm phát trong nước leo thang trong khi tăng trưởng bị đe dọa bởi thuế quan từ Mỹ. Ngày 1/5 vừa qua, BOJ đã phải hạ mạnh dự báo tăng trưởng, cho thấy khả năng tạm ngừng chu kỳ tăng lãi suất – dù lãi suất ngắn hạn vẫn chỉ ở mức 0,5%.

Tuy nhiên, Thống đốc BOJ Kazuo Ueda vẫn thể hiện lập trường sẵn sàng tiếp tục nâng lãi suất nếu lạm phát cơ bản duy trì xu hướng tiệm cận mục tiêu 2%.

Tháng 4 vừa qua, lạm phát tiêu dùng cốt lõi tại Nhật Bản tăng lên 3,5% – mức cao nhất trong hơn 2 năm – trong bối cảnh giá thực phẩm tăng vọt 7%, gây áp lực lớn lên chi tiêu của các hộ gia đình.

Rõ ràng BOJ vẫn chưa đạt được mục tiêu ổn định giá cả. Lạm phát sẽ luôn là mối lo hàng đầu, và có thể họ đã chậm trễ trong việc xử lý áp lực giá nội địa.

Nhật Bản cân nhắc cắt giảm phát hành trái phiếu siêu dài hạn

Nhật Bản đang xem xét khả năng cắt giảm lượng phát hành trái phiếu chính phủ kỳ hạn siêu dài, trong bối cảnh lợi suất của loại trái phiếu này tăng mạnh gần đây. Theo Reuters, động thái này nhằm trấn an lo ngại của thị trường về tình hình tài chính công ngày càng xấu đi.

Bộ Tài chính Nhật Bản (MOF) đang cân nhắc điều chỉnh cơ cấu chương trình phát hành trái phiếu chính phủ trong năm tài khóa hiện tại. Một trong những phương án được tính đến là giảm lượng phát hành các loại trái phiếu có kỳ hạn rất dài, các nguồn tin cho biết.

Dự kiến quyết định chính thức sẽ được đưa ra sau các cuộc thảo luận với các tổ chức đầu tư, diễn ra từ giữa đến cuối tháng 6.

Kế hoạch này được đưa ra trong bối cảnh lợi suất trái phiếu siêu dài hạn của Nhật Bản đã tăng lên mức kỷ lục, chủ yếu do nhu cầu từ các nhà đầu tư truyền thống, như công ty bảo hiểm nhân thọmđang giảm sút.

Ngay sau khi thông tin được công bố, lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 30 năm đã giảm 12,5 điểm cơ bản, xuống còn 2,91%. Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm cũng giảm 5 điểm, còn 1,455%.

Reuters nhận định, nếu MOF thực sự cắt giảm lượng phát hành trái phiếu 20, 30 hoặc 40 năm, nhiều khả năng họ sẽ tăng phát hành trái phiếu ngắn hạn để bù đắp, các nguồn tin cho biết thêm.

Tuy vậy, tổng quy mô phát hành trái phiếu chính phủ Nhật Bản trong năm tài khóa kết thúc vào tháng 3/2026 sẽ không thay đổi, vẫn giữ nguyên mức 172,3 nghìn tỷ yên (tương đương khoảng 1,21 nghìn tỷ USD).